Mãn kinh sớm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Độ tuổi trung bình bắt đầu mãn kinh theo tự nhiên là 51, nhưng do yếu tố di truyền, bệnh lý hoặc các phương pháp điều trị, một số phụ nữ có thể trải qua thời kỳ mãn kinh trước tuổi 40. Mãn kinh sớm có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày, chất lượng cuộc sống và tình trạng sức khỏe của phụ nữ. Hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến mãn kinh sớm và các biện pháp khắc phục tình trạng này.

Mãn kinh sớm là gì?

Mãn kinh sớm là tình trạng khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh ở độ tuổi sớm hơn dự kiến. Việc chẩn đoán mãn kinh được xác nhận khi phụ nữ không có kinh nguyệt trong suốt 12 tháng liên tục. Thông thường, hầu hết phụ nữ bắt đầu thời kỳ mãn kinh từ 45 đến 55 tuổi.

Mãn kinh sớm thường xuyên xảy ra ở khoảng độ tuổi 40 - 45. Thống kê cho thấy rằng khoảng 12% phụ nữ trải qua lần cuối cùng kinh nguyệt trước 45 tuổi. Tỷ lệ này có thể tăng cao hơn nếu mãn kinh là kết quả của phẫu thuật loại bỏ buồng trứng và tử cung, hoặc sau quá trình điều trị ung thư. Khi mãn kinh xảy ra trước 45 tuổi được gọi là mãn kinh sớm (early menopause), và nếu trước 40 tuổi thì được gọi là mãn kinh quá sớm (premature menopause).

Những triệu chứng của mãn kinh sớm là gì?

Những triệu chứng của quá trình mãn kinh sớm tương tự mới quá trình mãn kinh thông thường. Một vài triệu chứng thông thường bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều;
• Mất kinh;
• Bốc hỏa và đổ mồ hôi vào ban đêm;
• Khô âm đạo;
• Mất kiểm soát bàng quang;
• Tâm trạng ủ rũ, chán nản;
• Những thay đổi trong cảm xúc hoặc ham muốn tình dục.

Nếu như chu kỳ kinh nguyệt của bạn không xuất hiện trong vòng 3 tháng hoặc nhiều hơn, bạn nên đến gặp bác sĩ.

Một số nguyên nhân dẫn đến mãn kinh sớm

Suy giảm nang trứng hoặc rối loạn chức năng nang trứng có thể hai nguyên nhân dẫn đến mãn kinh sớm. Khi đó, trứng sẽ không trưởng thành hay không được giải phóng, khiến chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ bị ngưng lại. Quá trình này được xem là bình thường khi xảy ở phụ nữ lớn tuổi. Tuy nhiên, nếu chúng xuất hiện sớm, bạn nên đến bác sĩ để thăm khám và kiểm tra để tìm nguyên nhân.

Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể như:

• Tiền sử gia đình: Nghiên cứu cho thấy rằng nếu có tiền sử gia đình với mẹ, dì, hoặc chị em gái ruột trải qua mãn kinh sớm, khả năng phụ nữ gặp tình trạng này cao hơn.
• Thói quen hút thuốc lá: Phụ nữ hút thuốc lá thường xuyên có khả năng mãn kinh sớm từ 1 đến 2 năm sớm hơn so với người không hút thuốc, và triệu chứng mãn kinh có thể nghiêm trọng hơn.
• Hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu trong điều trị ung thư: Các phương pháp này có thể gây tổn thương hoặc phá hủy buồng trứng, làm buồng trứng ngưng hoạt động vĩnh viễn hoặc trong một khoảng thời gian, ảnh hưởng đến khả năng mang thai.
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng hoặc tử cung: Phẫu thuật này có thể gây ra triệu chứng mãn kinh ngay lập tức hoặc nhanh chóng, tùy thuộc vào phạm vi của phẫu thuật.
• Bệnh tự miễn gây mãn kinh sớm: Khoảng 30 - 60% các trường hợp mãn kinh sớm liên quan đến các bệnh tự miễn như bệnh tuyến giáp, quai bị, cường giáp, Addison hoặc viêm khớp dạng thấp. Tình trạng viêm do một số bệnh tự miễn gây ra có thể ảnh hưởng đến chức năng của buồng trứng.
• Nhiễm HIV/AIDS: Phụ nữ nhiễm HIV có thể gặp mãn kinh sớm hơn nếu không kiểm soát tốt bệnh.
• Rối loạn di truyền: Các rối loạn như thiếu hụt nhiễm sắc thể, hội chứng Turner, và mất một phần hoặc toàn bộ nhiễm sắc thể X có thể dẫn đến mãn kinh sớm.
• Hội chứng mệt mỏi mãn tính (CFS): Nghiên cứu cho thấy phụ nữ mắc CFS có thể gặp mãn kinh sớm hơn, với 61% các trường hợp bắt đầu ở độ tuổi trung bình là 37,6 tuổi.

Cách điều trị mãn kinh sớm như thế nào?

Đối với những người phụ nữ trải qua mãn kinh sớm, có một số biện pháp điều trị nhằm giảm các triệu chứng không dễ chịu và giúp họ trải qua thời kỳ này một cách nhẹ nhàng hơn. Tuy nhiên, quan trọng nhất là tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp nào. Dưới đây là một số phương pháp can thiệp:

Liệu pháp hormone thay thế

Bác sĩ có thể chỉ định thuốc và phác đồ phù hợp tùy thuộc vào tình trạng cụ thể. Việc bổ sung estrogen có thể gây ra một số tác dụng phụ, do đó, bạn nên sử dụng liệu pháp này theo chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ.

Sử dụng một số thuốc đặc trị

Trong trường hợp tình trạng mất cân bằng nội tiết tố không quá nặng hoặc khi người dùng gặp vấn đề sức khỏe với hormon, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc đặc trị như thuốc chống trầm cảm liều thấp, thuốc cải thiện mọc tóc, hoặc thuốc điều trị loãng xương.

Sử dụng thuốc/gel bôi trơn âm đạo

Một số loại thuốc hoặc gel bôi âm đạo có thể giúp tăng cường chất nhờn và cung cấp độ ẩm cho âm đạo. Tuy nhiên, nên nhớ rằng đây chỉ là biện pháp tạm thời để cải thiện tình trạng khô âm đạo, và việc sử dụng quá mức có thể tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa.

Giải pháp cho phụ nữ vô sinh

Một số trường hợp phụ nữ muốn có con nhưng bị vô sinh sau khi mãn kinh sớm. Lúc này, bạn có thể cân nhắc phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách sử dụng trứng của người hiến tặng. Bạn nên đến bác sĩ tâm lý để được tư vấn các cách giải tỏa cảm xúc nhằm vượt qua sự căng thẳng, khó chịu của thời kỳ này dễ dàng hơn.

Cách phòng tránh tình trạng mãn kinh sớm

Có rất nhiều nguyên nhân gây mãn kinh sớm, tuy nhiên một trong những lý do chính là cơ thể bị mất cân bằng nội tiết tố nữ. Dưới đây là một số cách giúp bạn làm chậm tiến trình này:

• Bổ sung đầy đủ trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh giúp bạn quản lý cân nặng ở mức vừa phải, đồng thời giúp giảm các cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi ban đêm và cải thiện mức năng lượng hằng ngày.
• Tập thể dục là một trong những cách hiệu quả giúp trì hoãn thời kỳ tiền mãn kinh. Tuy nhiên, bạn cần không nên tập luyện quá mức. Tập luyện quá sức khiến bạn sự mất cân bằng hormone gây rụng trứng không đều và có thể làm suy giảm hormone sớm.
• Cải thiện chất lượng giấc ngủ bằng cách tránh sử dụng thiết bị điện tử và thực hiện các hoạt động thư giãn trước khi đi ngủ.
• Tránh xa thuốc lá.
• Hạn chế thức uống có cồn và caffeine.
• Tập thiền hoặc các bài tập quản lý căng thẳng khác.

Mãn kinh sớm ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ, sinh lý và sắc đẹp của người phụ nữ. Để phòng ngừa tình trạng mãn kinh sớm, chị em phụ nữ nên duy trì một lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích như cà phê hay rượu bia.