Tìm hiểu về bệnh Addison - Suy thượng thận cấp

Addison là một bệnh rất nghiêm trọng, có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của bệnh nhân. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân gây bệnh cũng như những biểu hiện của bệnh để có cách chữa trị kịp thời.

Bệnh Addison là bệnh gì?

Vỏ thượng thận bị suy yếu gây thiếu hụt những loại hormone như cortisol, aldosteron

Bệnh Addison là một bệnh hiếm gặp với tỷ lệ mắc bệnh chỉ 1/100.000 người. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, ở cả nam hay nữ do sự rối loạn chức năng của vỏ thượng thận. Thông thường người mắc bệnh Addison thường thiếu hụt mãn tính những loại hormone như cortisol, aldosteron và androgen thượng thận.

Bệnh có khả năng đe dọa tính mạng người bệnh, tuy nhiên họ vẫn có thể có cuộc sống bình thường nếu dùng thêm những loại hormone để bù đắp lượng hormone thiếu hụt trong cơ thể. 

Nguyên nhân gây bệnh Addison - Suy thượng thận cấp

Nguyên nhân tại tuyến (nguyên phát)

Thượng thận là một tuyến nội tiết nhỏ nằm phía trên của 2 thận, giữ chức năng tiết ra các hormone catecholamine nhằm duy trì huyết áp, và hormone corticosteroid để duy trì sự sống của con người. Những người mắc bệnh Addison là do tuyến thượng thận sản sinh ra quá ít cortisol làm rối loạn các quá trình chuyển hóa trong cơ thể.

Suy tuyến yên do những tác nhân bên ngoài

Tuyến yên bị teo hoặc hoại tử do những khối u. Những người có nguy cơ suy tuyến yên từng có tiền sử bị nhiễm trùng nặng (nhiễm nấm và nhiễm virus) hoặc bị chảy máu ở tuyến thượng thận do sử dụng thuốc ngăn ngừa cục máu đông.

Cơ chế tự miễn của cơ thể

Cơ thể tự phá hủy tuyến thượng thận do tự miễn do cơ thể khiếm khuyết miễn dịch trung gian tế bào T. Lúc này hệ thống miễn dịch cho rằng tuyến thượng thận là một vật ngoại lai nên đã tấn công phá huỷ tuyến nội tiết này. Biểu hiện của việc này là da thâm sạm không phục hồi, nấm da do suy giáp, răng và móng không phát triển. Bệnh cũng thường đi kèm với những biến chứng như suy sinh dục, suy giáp, thiếu máu ác tính, rụng tóc từng vùng, viêm gan.

Suy thượng thận tại tuyến yên hay vùng dưới đồi

Sử dụng corticosteroid quá liều gây bệnh Addison cấp

Corticosteroid được sử dụng để làm giảm các vùng bị viêm của cơ thể, giảm sưng, đỏ da, ngứa và dị ứng trầm trọng. Chúng ta có thể sử dụng Corticosteroid thông qua việc uống, hít và tiêm vào trong khớp. Tuy nhiên nếu dùng thuốc glucocorticoid quá liều và không đúng cách có thể gây suy tuyến thượng thận do chúng ức chế các hoạt động của tuyến thượng thận và khiến chúng không thể phục hồi khiến cơ thể bị mất nước, mất natri và tăng kali.

Rối loạn các chức năng của cơ thể do stress kéo dài

Tuyến thượng thận tiết ra những hormone cân bằng cơ thể, chống lại stress, điều tiết huyết áp. Nếu người bệnh liên tục stress tinh thần hoặc thể xác (áp lực trong công việc, chấn thương) thì có thể gây áp lực lên tuyến thượng thận, khiến chúng bị suy yếu.

Biểu hiện của bệnh Addison

Suy thượng thận làm cơ thể thiếu hụt các loại hormone gây mệt mỏi, gầy yếu

Suy thượng thận làm cơ thể thiếu hụt các loại hormone glucocorticoid, corticoid chuyển hóa muối nước gây ra những biến chứng như:

• Cơ thể mệt mỏi, yếu cơ cả về thể chất, tinh thần và sinh dục.
• Giảm cân nhanh chóng do do mất nước, mất muối, kém ăn, người bệnh liên tục cảm thấy buồn nôn, nôn mửa, và tiêu chảy.
• Tăng sắc tố da, mức ure và điện giải cao hơn bình thường gây sạm da kín đáo hoặc rõ rệt ở những vùng thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng như mặt, cổ, nếp gấp bàn tay, niêm mạc lưỡi.
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu do huyết áp thấp, hạ huyết áp tư thế. Hạ huyết áp tư thế có nghĩa là huyết áp có xu hướng tụt xuống khi người bệnh đột ngột đổi tư thế, như từ nằm hoặc ngồi sang đứng.
• Đau cơ hay khớp do hạ natri máu, kèm theo triệu chứng chuột rút và thèm ăn muối.
• Xuất hiện những triệu chứng tâm thần do sự cân bằng các hormone trong cơ thể bị rối loạn, khả năng kiểm soát căng thẳng yếu đi, khiến cơ thể suy nhược, kích động, lú lẫn, không kìm chế được cảm xúc .

Suy thượng thận Addison nếu không được chữa trị kịp thời sẽ làm suy chức năng tuyến giáp và tuyến sinh dục và hạ đường huyết. Ngoài ra bệnh cũng có thể diễn biến thành hội chứng Cushing, bệnh đái tháo đường tuýp I, viêm ruột loét miệng, suy buồng trứng tiên phát (gặp 40% ở phụ nữ dưới 50 tuổi), suy tinh hoàn ở nam giới chiếm khoảng 5% và thiếu máu ác tính ở phụ nữ mang thai chiếm khoảng 4%. 

Bệnh Addison - suy thượng thận cấp có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm, vì thế khi người nhà phát hiện những triệu chứng bất thường ở bệnh nhân nên lập tức đưa họ đến bác sĩ. Người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ dẫn của bác sĩ mà nên thăm khám bác sĩ thường xuyên để kịp thời phát hiện bệnh và có phác đồ điều trị kịp thời.

Tuy bệnh Addison không thể chữa trị dứt điểm nhưng người bệnh vẫn có thể điều trị duy trì thông qua việc thay thế glucocorticoid bằng đường uống, khoảng 25-30 mg/ngày và kéo dài suốt đời.

Xuân Trúc

Nguồn: Tổng hợp