Nguyên nhân máu nhiễm mỡ từ đâu? Vì sao máu nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ đột quỵ?

Máu nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý phổ biến, nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ. Bài viết này sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về bệnh máu nhiễm mỡ, triệu chứng nhận biết giúp bạn bảo vệ sức khỏe tim mạch một cách chủ động.

Nguyên nhân máu nhiễm mỡ từ đâu?

Máu nhiễm mỡ (rối loạn lipid máu) là tình trạng lượng mỡ trong máu, bao gồm cholesterol và triglyceride, vượt quá mức bình thường. Bình thường, cơ thể cần một lượng mỡ nhất định để tạo năng lượng và duy trì hoạt động tế bào. Tuy nhiên, khi mỡ máu tăng cao, đặc biệt là LDL cholesterol (cholesterol xấu), nó sẽ tích tụ trong thành mạch máu, gây xơ vữa động mạch, làm hẹp lòng mạch và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tim mạch.

Mặc dù máu nhiễm mỡ thường gặp ở người trung tuổi, nhưng hiện nay, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa do lối sống không lành mạnh. Việc nhận biết nguyên nhân máu nhiễm mỡ sẽ giúp bạn chủ động phòng tránh và bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học

Sử dụng quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến máu nhiễm mỡ. Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, thịt bê, cùng với trứng, sữa, đồ ăn đóng hộp hay các thực phẩm chứa dầu dừa, dầu cọ, bơ, ca cao đều làm tăng lượng cholesterol xấu trong máu. Nếu duy trì thói quen ăn uống này trong thời gian dài, nguy cơ mắc bệnh sẽ rất cao.

Thừa cân, béo phì

Béo phì, đặc biệt khi mỡ tập trung ở vùng bụng, làm tăng nồng độ LDL (cholesterol xấu) và giảm HDL (cholesterol tốt). Tình trạng thừa cân này chính là yếu tố nguy cơ mạnh trong top những nguyên nhân máu nhiễm mỡ

Ảnh hưởng của tuổi tác và giới tính

Tuổi tác và hormone có vai trò quan trọng trong việc điều hòa lipid máu. Ở nữ giới, từ 15 - 45 tuổi, mức triglyceride thường thấp hơn nam giới. Tuy nhiên, khi bước vào thời kỳ mãn kinh, sự thay đổi hormone Estrogen dẫn đến tăng triglyceride và cholesterol xấu, từ đó làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và máu nhiễm mỡ.

Căng thẳng, stress kéo dài

Stress, áp lực công việc hay căng thẳng tinh thần ảnh hưởng trực tiếp đến lipid máu. Khi căng thẳng, nhiều người có xu hướng ăn nhiều hơn, ít vận động và đôi khi sử dụng rượu bia, chất kích thích, dẫn đến tăng cholesterol xấu và tăng nguy cơ máu nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Thói quen hút thuốc lá

Hút thuốc lá làm giảm lượng cholesterol tốt trong cơ thể, đồng thời tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu và bệnh tim mạch. Đây là một yếu tố nguy cơ quan trọng cần loại bỏ.

Triệu chứng nhận biết của bệnh máu nhiễm mỡ

Rối loạn lipid máu (thường gọi là máu nhiễm mỡ) được xem là “kẻ giết người thầm lặng”, vì đa số trường hợp không có triệu chứng đặc hiệu, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Người bệnh thường chỉ được phát hiện khi làm xét nghiệm máu định kỳ hoặc khi đã có biến chứng tim mạch.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp mạn tính hoặc rối loạn lipid nặng, có thể xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo gián tiếp, bao gồm:

• Các mảng vàng quanh mi mắt (xanthelasma) hoặc u vàng ở gân (xanthoma): Do cholesterol lắng đọng lâu ngày dưới da.
• Vòng mỡ giác mạc (arcus cornealis): Xuất hiện ở rìa giác mạc, thường thấy ở người có cholesterol cao kéo dài.
• Đau ngực, khó thở khi gắng sức: Có thể do xơ vữa động mạch vành tiến triển.
• Đau, tê bì chi dưới khi đi lại: Gợi ý bệnh mạch máu ngoại biên do xơ vữa động mạch.
• Các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi không đặc hiệu cho rối loạn lipid máu, nhưng có thể xuất hiện khi bệnh đã gây biến chứng tim mạch hoặc tăng huyết áp kèm theo.

Nếu không được phát hiện và kiểm soát sớm, rối loạn lipid máu có thể dẫn đến xơ vữa động mạch, thiếu máu cơ tim, nhồi máu não hoặc đột quỵ, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Vì sao máu nhiễm mỡ làm tăng nguy cơ đột quỵ?

Máu nhiễm mỡ không chỉ là một rối loạn lipid trong máu mà còn là yếu tố nguy cơ trực tiếp dẫn đến đột quỵ. Dưới đây là các cơ chế chính giải thích vì sao tình trạng này làm tăng nguy cơ đột quỵ:

Máu nhiễm mỡ làm tăng huyết áp

Khi mức triglyceride và cholesterol trong máu cao, mạch máu phải chịu áp lực lớn hơn để lưu thông máu. Điều này dẫn đến tăng huyết áp, một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ. Huyết áp cao kéo dài làm tổn thương thành mạch máu, thúc đẩy sự hình thành các mảng xơ vữa và tăng nguy cơ vỡ mạch máu não, gây đột quỵ xuất huyết.

Hình thành các mảng xơ vữa động mạch

Cholesterol xấu (LDL) dư thừa trong máu có xu hướng lắng đọng tại thành động mạch, tạo nên các mảng xơ vữa. Những mảng này dần làm hẹp lòng mạch, cản trở lưu lượng máu đến não. Nếu một mảng xơ vữa bị vỡ, nó có thể tạo thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu não và dẫn đến đột quỵ do tắc nghẽn. Ngoài ra, xơ vữa động mạch còn làm giảm độ đàn hồi của mạch máu, khiến mạch dễ tổn thương và dễ vỡ hơn.

Tăng nguy cơ hình thành cục máu đông

Máu nhiễm mỡ ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của các mạch máu nhỏ trong não. Chất béo dư thừa trong máu gây viêm và tổn thương nội mạc mạch máu, làm giảm khả năng bảo vệ của lớp nội mạc này. Tình trạng viêm kéo dài và tổn thương nội mạc tạo điều kiện hình thành cục máu đông, làm tắc nghẽn mạch máu não, từ đó gây đột quỵ thiếu máu não.

Như vậy, việc kiểm soát lipid máu là cực kỳ quan trọng để giảm nguy cơ đột quỵ, bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Hiểu rõ nguyên nhân máu nhiễm mỡ và các yếu tố nguy cơ là bước đầu tiên để phòng ngừa hiệu quả căn bệnh này. Máu nhiễm mỡ không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe tim mạch mà còn là nguyên nhân chính dẫn tới đột quỵ, đặc biệt khi các mảng xơ vữa tích tụ lâu ngày. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường vận động, kiểm soát cân nặng và khám sức khỏe định kỳ là những biện pháp thiết thực nhất mà bạn nên thực hành.