Nhận biết những dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên, phần lớn các triệu chứng ban đầu của bệnh lại khá mờ nhạt, dễ khiến nam giới chủ quan hoặc bỏ qua.

Dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường tiến triển âm thầm, gần như không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi khối u phát triển và chèn ép các cơ quan lân cận, người bệnh có thể nhận thấy nhiều thay đổi bất thường trong hoạt động tiểu tiện, sinh lý và thể trạng toàn thân. Dưới đây là những biểu hiện ung thư tuyến tiền liệt điển hình:

Rối loạn tiểu tiện

Rối loạn tiểu tiện là triệu chứng thường gặp ở các bệnh lý tuyến tiền liệt, trong đó có ung thư. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu đặc hiệu cho ung thư tuyến tiền liệt vì cũng có thể xuất hiện ở phì đại lành tính tuyến tiền liệt (BPH) hoặc viêm tuyến tiền liệt. Khi khối u tuyến tiền liệt phát triển, người bệnh có thể gặp các biểu hiện như:

• Tiểu khó, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
• Tiểu nhiều lần, đặc biệt về đêm.
• Cảm giác buồn tiểu liên tục nhưng lượng nước tiểu ít.

Những biểu hiện này cần được đánh giá kết hợp với các xét nghiệm (PSA, thăm trực tràng, hình ảnh học) để xác định nguyên nhân chính xác.

Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch

Hiện tượng tiểu ra máu hoặc tinh dịch có lẫn máu là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, có thể xuất hiện ở giai đoạn tiến triển của bệnh. Tình trạng này xảy ra khi các mạch máu trong tuyến tiền liệt bị tổn thương do sự xâm lấn của tế bào ung thư. Mặc dù không phải lúc nào cũng nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng nếu nhận thấy sự thay đổi màu sắc, bạn nên đi khám sớm để được kiểm tra.

Rối loạn chức năng sinh lý

Ung thư tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cương dương và xuất tinh. Người bệnh có thể gặp:

• Rối loạn cương dương, khó đạt hoặc duy trì sự cương cứng.
• Xuất tinh đau rát hoặc giảm khoái cảm tình dục.

Điều này không chỉ do khối u chèn ép dây thần kinh điều khiển hoạt động sinh dục mà còn có thể liên quan đến tác động tâm lý và nội tiết khi mắc bệnh.

Đau hoặc tê ở vùng hông, lưng, chân

Khi ung thư lan rộng ra ngoài tuyến tiền liệt, đặc biệt là di căn đến xương, người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ vùng thắt lưng, hông, xương sườn hoặc đùi. Một số trường hợp còn có cảm giác tê hoặc yếu ở chân do khối u chèn ép tủy sống hoặc dây thần kinh vùng chậu.

Dấu hiệu toàn thân

Ở giai đoạn muộn, bệnh nhân có thể gặp các dấu hiệu như:

• Mệt mỏi kéo dài, suy nhược cơ thể.
• Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân.
• Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện do khối u xâm lấn các cơ quan lân cận.

Các giai đoạn của ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt được phân chia thành 4 giai đoạn dựa trên mức độ lan rộng của khối u, tình trạng di căn và chỉ số PSA. Dưới đây là đặc điểm của từng giai đoạn:

Giai đoạn I

Ở giai đoạn đầu, tế bào ung thư chỉ khu trú trong tuyến tiền liệt và chưa có biểu hiện lâm sàng rõ ràng. Kích thước tuyến vẫn bình thường, việc phát hiện chủ yếu dựa trên xét nghiệm PSA tăng bất thường hoặc sinh thiết ngẫu nhiên.

Giai đoạn II

Tế bào ung thư bắt đầu tăng sinh mạnh hơn nhưng vẫn nằm trong bao tuyến tiền liệt. Tuyến có thể to hơn bình thường, khối u đôi khi sờ thấy qua thăm khám trực tràng. Xét nghiệm PSA và siêu âm đầu dò qua trực tràng thường giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn này.

Giai đoạn III

Khối u đã vượt ra ngoài vỏ tuyến, xâm lấn các cơ quan lân cận như bàng quang, túi tinh hoặc cơ thắt niệu đạo. Triệu chứng rối loạn tiểu tiện, đau vùng chậu và lưng xuất hiện rõ rệt.

Giai đoạn IV

Đây là giai đoạn muộn, khi tế bào ung thư đã di căn đến các hạch bạch huyết, xương, gan hoặc phổi. Người bệnh thường có biểu hiện toàn thân như đau xương, mệt mỏi, sụt cân nhanh.

Các phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt

Chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt là quá trình kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng chuyên sâu nhằm xác định sự hiện diện, giai đoạn và mức độ ác tính của tế bào ung thư. Dưới đây là những phương pháp chẩn đoán phổ biến hiện nay:

Thăm khám trực tràng

Đây là bước đầu tiên trong sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ dùng ngón tay có đeo găng thăm trực tràng để kiểm tra kích thước, mật độ và hình dạng tuyến tiền liệt. Nếu phát hiện vùng cứng, gồ ghề hoặc bất đối xứng, bệnh nhân sẽ được chỉ định làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu khác.

Xét nghiệm PSA

Xét nghiệm PSA giúp định lượng nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt trong máu, một chỉ số quan trọng phản ánh tình trạng bất thường của tuyến.

• Giá trị PSA bình thường thường < 4 ng/mL và tỷ lệ PSA tự do/PSA toàn phần > 20%.
• Khi nồng độ PSA tăng > 4 ng/mL hoặc tỷ lệ PSA tự do < 15%, nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt tăng cao.

Sinh thiết tuyến tiền liệt

Nếu có nghi ngờ từ kết quả PSA hoặc thăm khám, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết tuyến tiền liệt để xác định sự hiện diện của tế bào ung thư. Mẫu mô được lấy qua kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm đầu dò trực tràng và được phân tích mô bệnh học nhằm xác định mức độ ác tính (thang điểm Gleason).

Chẩn đoán hình ảnh (MRI, CT, xạ hình xương)

Sau khi xác định có tế bào ung thư, các kỹ thuật hình ảnh như MRI vùng chậu, CT scan, hoặc xạ hình xương được sử dụng để đánh giá giai đoạn bệnh và mức độ di căn.

Những phương pháp này giúp bác sĩ xác định phạm vi lan rộng của khối u, từ đó xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa cho từng người bệnh.

Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những bệnh ung thư có tiên lượng tốt nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ. Hiện nay, các hướng điều trị chính bao gồm phẫu thuật, xạ trị, đốt siêu âm hội tụ và điều trị nội tiết.

Phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc

Đây là phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho bệnh nhân ở giai đoạn sớm, khi tế bào ung thư còn khu trú trong tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt, túi tinh và một phần mô xung quanh để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn tế bào ác tính. Phẫu thuật có thể thực hiện theo hai hình thức là mổ mở hoặc phẫu thuật nội soi, trong đó nội soi giúp giảm đau và thời gian hồi phục ngắn hơn.

Xạ trị ngoài

Xạ trị là phương pháp sử dụng tia X năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư, thường được áp dụng cho bệnh nhân không đủ điều kiện phẫu thuật hoặc bệnh đã ở giai đoạn tiến triển. Dù mang lại hiệu quả cao trong kiểm soát bệnh, xạ trị có thể gây ra một số tác dụng phụ như mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, tiểu buốt, tiểu rắt và suy giảm chức năng sinh lý.

Đốt tuyến tiền liệt bằng sóng siêu âm hội tụ

HIFU là kỹ thuật hiện đại sử dụng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao để tạo nhiệt, phá hủy các tế bào ung thư tại chỗ mà không cần phẫu thuật mở. Phương pháp này phù hợp với bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm hoặc những người không muốn phẫu thuật do lo ngại biến chứng.

Điều trị nội tiết

Liệu pháp nội tiết được áp dụng cho bệnh nhân có ung thư tuyến tiền liệt di căn hoặc tái phát. Mục đích chính là cắt đứt nguồn cung cấp hormone testosterone, là yếu tố kích thích sự phát triển của tế bào ung thư. Bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn hoặc tiêm thuốc ức chế nội tiết định kỳ.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn đọc nhận biết rõ hơn về các dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt điển hình. Nếu bạn nằm trong nhóm nguy cơ cao (nam giới trên 50 tuổi, có tiền sử gia đình mắc bệnh), hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn tầm soát phù hợp, bảo vệ sức khỏe tuyến tiền liệt và duy trì chất lượng cuộc sống lâu dài.