Nhãn nhục là gì? Tác dụng và những lưu ý khi dùng

Nhãn nhục, hay còn gọi là long nhãn, là phần thịt của quả nhãn được sấy khô. Theo Đông y, nhãn nhục có tác dụng bổ tâm tỳ, ích khí huyết và an thần, phù hợp cho người suy nhược, mất ngủ do tâm tỳ hư. Cùng tìm hiểu chi tiết về công dụng và cách dùng nhãn nhục ngay trong bài viết này.

Nhãn nhục là gì?

Nhãn nhục được chế biến từ quả nhãn tươi, trải qua quá trình sấy khô để giữ lại phần cùi ngọt, mềm và giàu dinh dưỡng. Quá trình sản xuất thường bắt đầu bằng việc lựa chọn những quả nhãn chín mọng, không bị sâu hỏng. Sau đó, quả nhãn được tách vỏ và bỏ hạt, chỉ giữ lại phần thịt cùi ngọt dẻo. Tiếp theo, cùi nhãn được sấy khô ở nhiệt độ vừa phải để tránh làm mất đi hương thơm và các dưỡng chất quan trọng.

Nhãn nhục nổi bật với vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng và chứa chủ yếu là carbohydrate cùng một số khoáng chất như sắt, kali, magie có lợi cho cơ thể. Đây là một loại thực phẩm bổ dưỡng quen thuộc trong Đông y và ẩm thực Việt Nam, thường được dùng trực tiếp, nấu chè, hầm thuốc bổ hoặc kết hợp với các dược liệu khác để tăng cường sức khỏe.

Hàm lượng dinh dưỡng của nhãn nhục

Nhãn nhục không chỉ thơm ngon mà còn chứa nhiều dưỡng chất quan trọng. Ước tính trong 100g nhãn nhục, hàm lượng dinh dưỡng trung bình khoảng:

• Năng lượng: Khoảng 268 calo, cung cấp nguồn calo dồi dào cho cơ thể;
• Carbohydrate (tinh bột và đường tự nhiên): 70 - 75g, giúp bổ sung năng lượng nhanh chóng và tăng sức bền;
• Chất đạm (protein): 2 - 3g, tham gia vào quá trình xây dựng tế bào và duy trì sức khỏe cơ bắp;
• Chất xơ: 2 - 3g, hỗ trợ tiêu hóa và giảm táo bón;
• Chất béo: Nhãn nhục hầu như không chứa chất béo (chỉ khoảng 0,1g/100g);
• Khoáng chất: Nhãn nhục vẫn giữ được một số khoáng chất như sắt, magie, kali sau quá trình sấy;
• Các hợp chất chống oxy hóa: Flavonoid và polyphenol, giúp bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa.

Nhờ hàm lượng dinh dưỡng phong phú, nhãn nhục được xem là thực phẩm bổ dưỡng, thích hợp cho người suy nhược, người cần bồi bổ cơ thể hoặc muốn nâng cao sức khỏe tổng thể.

Tác dụng của nhãn nhục đối với sức khỏe

Được biết đến như một vị thuốc quý trong Đông y, nhãn nhục mang đến nhiều lợi ích đáng kể cho sức khỏe khi được dùng đúng cách:

Hỗ trợ bồi bổ cơ thể và tăng cường năng lượng

Nhãn nhục chứa hàm lượng carbohydrate cao và một phần protein, giúp cung cấp năng lượng nhanh chóng cho cơ thể. Đây là lựa chọn lý tưởng cho người suy nhược, mới ốm dậy hoặc cần phục hồi sức khỏe sau lao động nặng, giúp cơ thể trở nên khỏe mạnh và dẻo dai hơn.

Cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng

Theo Đông y, nhãn nhục có tác dụng an thần nhẹ, hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ. Sử dụng nhãn nhục đúng liều lượng giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi và tạo cảm giác thư giãn, hỗ trợ người mất ngủ hoặc khó ngủ dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu hơn.

Bổ máu và tăng cường hệ tuần hoàn

Nhãn nhục chứa sắt và một số khoáng chất quan trọng, đóng vai trò hỗ trợ quá trình tạo hồng cầu và tăng cường tuần hoàn máu. Nhờ đó, nhãn nhục giúp phòng ngừa tình trạng thiếu máu, giảm hoa mắt, chóng mặt và nâng cao sức khỏe tim mạch.

Hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch

Với hàm lượng vitamin C và các hợp chất chống oxy hóa, nhãn nhục giúp nâng cao khả năng miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây bệnh, đồng thời giảm nguy cơ viêm nhiễm và giúp cơ thể chống lại stress oxy hóa.

Chống lão hóa và bảo vệ sức khỏe lâu dài

Nhãn nhục chứa một lượng nhỏ polyphenol có khả năng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do. Sử dụng nhãn nhục thường xuyên sẽ giúp làm chậm quá trình lão hóa, duy trì làn da mịn màng và sức khỏe tổng thể bền vững.

Ăn nhãn nhục như thế nào cho sức khỏe?

Để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe từ nhãn nhục, việc sử dụng đúng cách và phù hợp với cơ thể là rất quan trọng.

Các món ăn ngon và bổ từ nhãn nhục

Nhãn nhục có thể ăn trực tiếp, hoặc kết hợp với các nguyên liệu khác để làm món ăn hoặc bài thuốc. Một số gợi ý dành cho bạn như:

• Nấu chè hạt sen nhãn nhục: Món chè thanh mát giúp an thần, cải thiện giấc ngủ, đặc biệt phù hợp với người bị mất ngủ, căng thẳng hoặc suy nhược cơ thể.
• Hãm trà long nhãn: Kết hợp long nhãn với táo đỏ, kỷ tử hãm nước sôi uống hàng ngày giúp bồi bổ cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa và tăng sức đề kháng.
• Nấu cháo long nhãn: Cháo long nhãn nấu với gạo nếp hoặc đậu xanh là món ăn bổ dưỡng, giúp tăng năng lượng và giảm mệt mỏi cho người mới ốm dậy.
• Hầm nhãn nhục cùng gà, táo đỏ hoặc kết hợp với các vị thuốc bổ khác theo hướng dẫn Đông y.

Các bài thuốc từ nhãn nhục

Ngoài các món ăn ngon, nhãn nhục còn là thành phần quan trọng trong nhiều bài thuốc như:

• Bài thuốc Đông y giúp an thần, trị mất ngủ: Sự kết hợp giữa nhãn nhục, hạt sen và táo đỏ tạo nên bài thuốc an thần tự nhiên, giúp thư giãn hệ thần kinh và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Bạn chỉ cần nấu ba nguyên liệu này với khoảng 400ml nước đến khi còn 200ml, sau đó chia làm hai lần uống trong ngày.
• Bài thuốc bổ máu, dưỡng tâm: Bài thuốc gồm nhãn nhục, đương quy, kỷ tử và cam thảo có tác dụng bồi bổ khí huyết và tăng cường tuần hoàn máu. Các vị thuốc được sắc với 500ml nước còn lại 200ml, uống một lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tối ưu.
• Rượu long nhãn: Tác dụng của quả nhãn ngâm rượu hoặc nhãn nhục ngâm rượu là kích thích tiêu hóa và tăng tuần hoàn nếu được dùng với lượng nhỏ khoảng 15ml/ngày. Chỉ cần ngâm khoảng 200g long nhãn khô với 1 lít rượu trắng trong 2 - 3 tuần là bạn đã có thể sử dụng.

Các món ăn, bài thuốc với nhãn nhục thường giúp tăng cường năng lượng, cải thiện giấc ngủ và hỗ trợ tuần hoàn máu. Khi sử dụng nhãn nhục cho trẻ nhỏ, người già hoặc người bệnh tiểu đường, cần điều chỉnh công thức phù hợp và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn.

Cần lưu ý gì khi ăn nhãn nhục?

Khi sử dụng nhãn nhục trong bất cứ món ăn hay bài thuốc nào, bạn đều cần phải lưu ý:

• Ăn với liều lượng vừa phải: Tránh ăn quá nhiều do nhãn nhục chứa đường tự nhiên cao, có thể gây tăng cân hoặc ảnh hưởng đường huyết.
• Bảo quản nhãn nhục đúng cách: Bạn nên giữ nhãn nhục trong hộp kín, nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp và độ ẩm cao để duy trì hương vị, độ mềm và giá trị dinh dưỡng. Tuyệt đối không nên ăn nhãn nhục có dấu hiệu mốc hỏng, có mùi chua, có dấu hiệu bị côn trùng xâm nhập.
• Người tiểu đường nên thận trọng: Người tiểu đường cần hạn chế lượng dùng hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Nhãn nhục là thực phẩm bổ dưỡng với nhiều lợi ích sức khỏe như cải thiện giấc ngủ, tăng cường thể lực và hỗ trợ hệ miễn dịch. Tuy nhiên, cần chú ý liều lượng, cách sử dụng và cách bảo quản để đảm bảo an toàn và phát huy tối đa tác dụng.