Những ai sẽ được thử nghiệm vắc xin Covid-19 'made in Vietnam'

Vắc xin Covid-19 của Việt Nam phải đáp ứng an toàn với nhóm người có nguy cơ cao.

Thách thức khi thử nghiệm vắc xin Covid-19 trên khỉ

Một trong 4 đơn vị chế tạo vắc xin Covid-19 của Việt Nam chính là Công ty TNHH MTV Vắc xin và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech). Theo đại diện của đơn vị này, TS Đỗ Tuấn Đạt cho biết sau khi thử nghiệm vắc xin Covid-19 trên khỉ vào cuối tháng 10 vừa qua, công ty đang hướng đến mục tiêu tiến hành thử nghiệm lâm sàng trên người sau khi có đầy đủ số liệu từ các thí nghiệm trên động vật.

TS Đạt cho biết thêm, thử nghiệm tiền lâm sàng trên động vật là công đoạn cần thiết nhằm có đủ các dữ liệu về hiệu quả miễn dịch, tính bảo vệ và tính an toàn của vắc xin, để có thể được cấp phép thử nghiệm lâm sàng trên người. Ngoài ra, các dữ kiện này cũng giúp nhà sản xuất vắc xin đi nhanh hơn khi tiến hành thử nghiệm trên người.

Loài khỉ vàng ở đảo Rều, Quảng Ninh được lựa chọn để thí nghiệm vắc xin Covid-19 của Vabiotech.

Tuy nhiên, ngay từ bước thử nghiệm vắc xin trên khỉ cũng đang có những thách thức.

“Ở Việt Nam hiện chưa có cơ sở nào đáp ứng đúng yêu cầu về mô hình đánh giá vắc xin trên động vật, đặc biệt đối với các động vật lớn như khỉ. Chúng tôi chỉ có thể tiêm, lấy máu và đánh giá đáp ứng miễn dịch trên khỉ. Việc test thử thách vẫn sẽ phải thực hiện ở nước ngoài”, TS Đạt cho hay.

Theo kế hoạch, Vabiotech sẽ sớm gửi vắc xin sang Mỹ để thực hiện test thử thách. Tuy nhiên, ngay cả ở Mỹ hiện nay cũng đang trong tình trạng thiếu các động vật linh trưởng như khỉ để thực hiện đánh giá này. Do đó, mô hình chuột hamster có thể sẽ được sử dụng thay thế.

“Mô hình chuột hamster dù có một số điểm còn hạn chế so với khỉ, nhưng đây cũng là một mô hình khá tốt để đánh giá vắc xin Covid-19”, TS Đạt nhận định.

Đối tượng đích của vắc xin Covid-19

Từ thực tế có thể thấy, dịch Covid-19 chủ yếu tấn công mạnh mẽ vào những người thuộc nhóm đối tượng cao tuổi. Do đó, TS Đạt nhận định đây là nhóm đối tượng đích mà tất cả vắc xin Covid-19 đều phải hướng tới.

“Điều minh chứng rõ ràng nhất cho hiệu quả của vắc xin Covid-19 chính là khả năng bảo vệ cho nhóm người cao tuổi. Nếu vắc xin không bảo vệ được nhóm người có nguy cơ cao thì có nghĩa là vắc xin chưa toàn diện. Do đó, bất cứ nhà sản xuất vắc xin nào hiện nay cũng đều phải minh chứng là sản phẩm của họ hiệu quả trên nhóm đối tượng đích này”, TS Đạt cho hay.

TS Đỗ Tuấn Đạt cho biết, Vabiotech sẽ sớm gửi vắc xin sang Mỹ để thực hiện test thử thách.

Ngoài ra, chuyên gia này cũng cho biết, nhóm người cao tuổi sẽ là đối tượng được thử nghiệm lâm sàng vắc xin Covid-19 ‘made in Vietnam’ trong tương lai. Tuy nhiên, đây không phải là nhóm được thử nghiệm lâm sàng đầu tiên.

Ông giải thích thêm: “Khi bước vào công đoạn thử nghiệm lâm sàng, các nhà khoa học sẽ thử nghiệm trên nhóm ít nguy cơ trước, tức là những người trong độ tuổi từ 18-59. Khi thấy không có xuất hiện tính mất an toàn trên nhóm này thì sẽ mở rộng nhóm đối tượng thử nghiệm. Đây cũng là quy trình thường quy trong các thử nghiệm vắc xin”.

Một trong những khó khăn lớn nhất trong thử nghiệm lâm sàng chính là việc xây dựng cách thức đánh giá để vắc xin thể hiện được cả tính an toàn và hiệu quả bảo vệ. Nhưng việc đánh giá hiệu quả bảo vệ của vắc xin đòi hỏi được thực hiện trên các nhóm người có nguy cơ cao và các vùng đang lưu hành dịch. Như vậy mới đảm bảo số liệu thử nghiệm lâm sàng hoàn chỉnh để được cấp phép lưu hành vắc xin.

Theo TS Đạt, đánh giá hiệu quả bảo vệ của vắc xin là vấn đề rất khó. Ngay cả với những loại vắc xin được cấp phép sớm trong trường hợp khẩn cấp như Sputnik V của Nga vẫn chưa thể sử dụng đại trà ngay được mà phải chờ kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, để có đủ minh chứng về hiệu quả bảo vệ.

Trần Trang

Nguồn tham khảo: Báo Dân Trí