Ô nhiễm không khí có thể làm trầm trọng thêm tình trạng kháng kháng sinh

Kháng kháng sinh là mối đe dọa ngày càng tăng đối với sức khỏe toàn cầu khi tình trạng này khiến cho việc điều trị trở nên khó hơn do cơ thể không đáp ứng với thuốc. Tình trạng này đang ngày càng phổ biến trên toàn thế giới, khi nó giống như đang “lây nhiễm” từ người này sang người khác.

Lạm dụng thuốc kháng sinh chỉ là một trong những nguyên nhân chính gây ra kháng kháng sinh. Nhưng một nguyên nhân phổ biến khác mà ít ai để ý khiến cho tình trạng kháng kháng sinh lan rộng, đó chính là ô nhiễm không khí. Tại sao lại như vậy? Bài viết này sẽ giúp các bạn giải đáp thắc mắc tại sao ô nhiễm không khí, tưởng chừng như không liên quan, nhưng lai góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng kháng thuốc kháng sinh.

Mức độ nghiêm trọng của việc kháng kháng sinh

Tình trạng kháng kháng sinh xảy ra khi vi trùng như vi khuẩn và nấm phát triển khả năng đánh bại các loại thuốc được phát minh để tiêu diệt chúng. Điều này gây ra nhiều mối đe dọa tới sức khỏe con người, điển hình là các loài vi trùng này không được tiêu diệt và gây tử vong. Vi khuẩn và nấm không nhất thiết phải kháng lại mọi loại kháng sinh hoặc kháng nấm mới gây nguy hiểm. Việc kháng lại dù chỉ một loại kháng sinh cũng có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng. Chẳng hạn như:

• Nhiễm trùng kháng kháng sinh đòi hỏi phải sử dụng phương pháp điều trị bậc hai và bậc ba, nhưng phương pháp này có thể gây hại cho bệnh nhân bằng cách gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như suy nội tạng và kéo dài thời gian chăm sóc và phục hồi, đôi khi trong nhiều tháng.
• Nhiều tiến bộ y học phụ thuộc vào khả năng chống nhiễm trùng bằng kháng sinh, bao gồm thay khớp, cấy ghép nội tạng, điều trị ung thư và điều trị các bệnh mãn tính như tiểu đường, hen suyễn và viêm khớp dạng thấp. Trong một số trường hợp, những bệnh nhiễm trùng này không thể điều trị do tình trạng kháng kháng sinh, khiến bệnh nhân tử vong.

Tình trạng kháng kháng sinh có khả năng ảnh hưởng đến con người ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc sống, cũng như các ngành chăm sóc sức khỏe, thú y và nông nghiệp. Hiện nay, tình trạng này trở thành một trong những vấn đề sức khỏe cộng đồng cấp bách nhất trên thế giới.

Ô nhiễm không khí và tình trạng kháng kháng sinh

Loại ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí ở đây không phải chỉ là đơn giản là khói bụi hay khí CO2 trong không khí. Ô nhiễm không khí gây ra tình trạng kháng kháng sinh là do loại vật chất dạng hạt có đường kính 2,5 micromet - khoảng 3% đường kính của một sợi tóc người, với tên gọi là PM2.5.PM2.5 không thể nhìn thấy bằng mắt thường và có thể dễ dàng hít phải.

Nghiên cứu cho thấy tình trạng kháng kháng sinh tăng lên cùng với việc tăng nồng độ PM2.5 trong không khí. Cứ tăng 10% nồng độ PM2.5 có liên quan đến sự gia tăng 1,1% tình trạng kháng kháng sinh trên toàn cầu và 43.654 ca tử vong do nhiễm vi khuẩn kháng kháng sinh.

Vi khuẩn gây kháng kháng sinh

Tình trạng kháng kháng sinh được các nhà khoa học xác định là do một loại vi khuẩn có tên Klebsiella gây ra. Theo các nhà nghiên cứu, vi khuẩn này thường lây lan trong bệnh viện và có thể gây viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng đường tiết niệu. Mặc dù Klebsiella không lây lan qua không khí nhưng điều này cho thấy ô nhiễm không khí cũng có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc dễ dàng phát triển và lây lan trong môi trường hơn.

Các nhà nghiên cứu cũng cho biết có mối quan hệ đáng kể giữa ô nhiễm không khí và tình trạng kháng kháng sinh. Mặc dù các tác giả không đưa ra bằng chứng về mối quan hệ nhân quả giữa hai yếu tố này nhưng họ đã tìm thấy các gen kháng kháng sinh trong DNA của vi khuẩn được giải trình tự từ các mẫu không khí. Điều này cho thấy PM2.5 có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn và gen kháng kháng sinh lây lan qua không khí.

Tình trạng lây lan kháng kháng sinh

Ô nhiễm không khí cũng được chứng minh là một yếu tố nguy cơ gây bệnh lao do vi khuẩn Mycobacteria lao gây ra. Vi khuẩn này đã phát triển khả năng kháng nhiều loại kháng sinh. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ cơ chế cơ bản nào có thể cho phép tình trạng kháng kháng sinh lan rộng trong ô nhiễm không khí.

Mặc dù vậy, mối liên hệ giữa hai điều này là rõ ràng. Ô nhiễm không khí cũng liên quan đến một loạt các tình trạng sức khỏe khác, bao gồm bệnh tim mạch, hen suyễn, chức năng phổi kém hơn và nguy cơ trầm cảm cao hơn. Do vậy, giảm thiểu ô nhiễm không khí có thể coi là cách hữu hiệu giúp giảm tình trạng kháng kháng sinh.

Qua bài viết này, chúng ta đã hiểu tại sao ô nhiễm không khí có thể làm tăng tình trạng kháng kháng sinh. Về cơ bản, ô nhiễm không khí tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ hơn. Do đó, mỗi chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường để giảm thiểu nguy cơ kháng kháng sinh từ những nguyên nhân ít ngờ tới.