Sàng lọc Ung thư cổ tử cung: Tại sao xét nghiệm HPV lại quan trọng?

Tham vấn từ Bác sĩ Chia Yin Nin, Chuyên ngành Sản Phụ khoa

Bệnh viện Mount Elizabeth, Singapore

Ung thư cổ tử cung (K CTC) là căn nguyên do vi rút Papilloma gây bệnh ở người (Human Papilloma Virus - HPV), và K CTC nằm trong danh sách 10 căn bệnh ung thư phổ biến nhất ảnh hưởng đến phụ nữ tại Singapore.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh và trong trường hợp ung thư cổ tử cung, sự tiến bộ khoa học trong y học đã giúp cho việc phát hiện các dấu hiệu cảnh báo sớm hơn rất nhiều, trước khi chúng phát triển thành căn bệnh nguy hiểm.

Có hai loại xét nghiệm có thể phát hiện ra sự xuất hiện của ung thư cổ tử cung. Một là xét nghiệm nhuộm soi tế bào tử cung bằng phiến đồ Pap (PAP smear) và hai là xét nghiệm HPV.

Trong xét nghiệm phết tế bào Pap, một mẫu mô được lấy từ cổ tử cung và kiểm tra để phát hiện bất thường tế bào biểu mô, có thể là chỉ dấu của ung thư CTC. Tương tự, trong xét nghiệm HPV, một mẫu mô từ cổ tử cung được kiểm tra để xác định sự hiện diện của HPV.

Mặc dù xét nghiệm phết tế bào Pap là phương pháp sàng lọc HPV phổ biến, dễ thực hiện nhất, bác sĩ có thể đề xuất xét nghiệm HPV nếu kết quả từ xét nghiệm Pap cho thấy có bất thường. Điều này tạo ra cơ hội tốt hơn để xác định phụ nữ có nguy cơ, vì vậy, nên tiến hành xét nghiệm HPV cho phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, cứ mỗi 3 - 5 năm, tuỳ thuộc vào tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung của mỗi người.

Sàng lọc ung thư cổ tử cung cho phụ nữ

Sàng lọc cổ tử cung là xét nghiệm định kỳ duy nhất đối với các bệnh ung thư ảnh hưởng đến phụ nữ như tiền ung thư và ung thư phụ khoa bao gồm:

• Ung thư cổ tử cung;
• Ung thư tử cung;
• Bệnh ung thư buồng trứng;
• Ống dẫn trứng và âm hộ.

Ung thư buồng trứng, mặc dù nguy hiểm hơn nhưng cho đến nay vẫn chưa có công cụ sàng lọc hiệu quả. Đối với ung thư tử cung, nó thường xuất hiện sớm với tình trạng ra huyết bất thường, điều này sẽ cảnh báo phụ nữ phải đi khám.

Trước đây, sàng lọc cổ tử cung được thực hiện dưới hình thức phết tế bào Pap 1 - 3 năm một lần, hiện nay các bác sĩ khuyên dùng xét nghiệm HPV như một phương pháp hiệu quả hơn nhiều để phát hiện những thay đổi tiền ung thư ở cổ tử cung.

Hãy tìm hiểu thêm về các vấn đề sức khỏe phổ biến mà phụ nữ phải đối mặt và cách đưa ra quyết định chăm sóc sức khỏe tốt nhất.

Ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung là sự phát triển của các tế bào bất thường ở cổ tử cung (phần dưới của tử cung nối với âm đạo).

Nó thường phát triển chậm, nhưng nếu không được phát hiện, nó có di căn sang các cơ quan, bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như âm đạo, bàng quang, gan và phổi.

Những thay đổi xảy ra trong các mô của cổ tử cung dẫn đến sự phát triển của các tế bào ung thư có liên quan đến việc nhiễm một số chủng vi rút HPV.

HPV là gì?

HPV, viết tắt của Human Papilloma Virus gây bệnh ở người, là một loại vi-rút gây nhiễm trùng phổ biến với hơn 100 biến thể hoặc chủng khác nhau.

Nhiều trong số các chủng này có thể gây ra mụn cóc ở tay hoặc chân do virus phát triển bên trong các tế bào biểu mô trên bề mặt da.

Tuy nhiên, có nhiều chủng HPV khác xâm nhập vào cơ thể qua đường tình dục, lây nhiễm vào vùng sinh dục và gây ra mụn cóc sinh dục.

Hầu hết những người trưởng thành có hoạt động tình dục sẽ tiếp xúc với một số chủng HPV vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời. Mặc dù không phải tất cả các chủng vi-rút HPV đều có nguy cơ cao, nhưng một số loại nhất định có thể gây ra ung thư cổ tử cung.

Các triệu chứng của vi-rút HPV

• Nhiều người không thấy bất kỳ triệu chứng nào của vi-rút HPV sau khi bị nhiễm và bệnh thường tự thoái lui do cơ thể đào thải mà không cần điều trị.
• Mụn cóc sinh dục thường xuất hiện xung quanh vùng kín và có thể là những tổn thương phẳng hoặc giống như súp lơ. Chúng có thể gây ngứa nhưng thường không gây đau.
• Mụn cóc thông thường là những sang thương u, cục ở bàn tay hoặc ngón tay và có thể gây đau.
• Mụn cóc lòng bàn chân (mắt cá) là những vết sưng cứng ở lòng bàn chân và có thể gây đau.

Tại sao xét nghiệm HPV quan trọng và tại sao nó được thực hiện?

Những biến đổi tiền ung thư ở cổ tử cung thường xuất hiện nhiều năm trước khi bệnh ung thư phát triển, điều này tạo ra cơ hội lớn cho việc sàng lọc và phát hiện sớm.

Cho đến gần đây, xét nghiệm sàng lọc được khuyến nghị cho ung thư cổ tử cung thường là phương pháp phết tế bào thông thường, trong đó các tế bào được lấy từ cổ tử cung của bạn và kiểm tra để phát hiện các biến đổi bất thường.

Tuy nhiên, do quá trình này có thể gây ra lỗi khi lấy mẫu và giải thích, kết quả âm tính giả có thể xảy ra, có nghĩa là đôi khi các biến đổi bất thường có thể không được phát hiện.

Lợi ích xét nghiệm HPV

Xét nghiệm HPV đã được chứng minh là một công cụ sàng lọc hiệu quả hơn so với phết tế bào Pap và hiện được khuyến nghị cho phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, thực hiện cứ sau 3 - 5 năm.

Vì ung thư cổ tử cung thường do các chủng HPV có nguy cơ cao gây ra, việc sàng lọc HPV cung cấp cơ hội can thiệp sớm hơn. Những biến đổi tiền ung thư có thể được điều trị hiệu quả và việc can thiệp sớm không chỉ có thể cứu sống phụ nữ mà còn bảo vệ tử cung của họ.

Bạn có thể mong đợi điều gì trong quá trình xét nghiệm HPV?

Tương tự như phết tế bào Pap, xét nghiệm HPV cũng thu thập các mẫu mô từ cổ tử cung, vì vậy thường được thực hiện cùng lúc, sử dụng cùng một mẫu mô.

Trong quá trình kiểm tra

Việc thu thập mẫu mô chỉ mất vài phút. Bạn sẽ cần cởi quần lót và nằm trên bàn khám, gập đầu gối.

Sau đó, một dụng cụ được gọi là mỏ vịt sẽ được nhẹ nhàng đưa vào âm đạo của bạn. Ban đầu, bạn có thể cảm thấy lạnh và áp lực nhẹ ở vùng xương chậu khi mỏ vịt giữ thành âm đạo mở. Điều này giúp bác sĩ lấy mẫu từ thành cổ tử cung bằng bàn chải mềm và thìa.

Sau bài kiểm tra

Sau khi kiểm tra, bạn có thể tự do tiếp tục các hoạt động hàng ngày bình thường mà không có bất kỳ hạn chế nào. Bạn có thể kiểm tra với bác sĩ về thời điểm có kết quả xét nghiệm và đặt lịch hẹn nếu cần.

Kết quả xét nghiệm HPV

Kết quả xét nghiệm HPV của bạn sẽ là dương tính hoặc âm tính.

Xét nghiệm HPV dương tính

Nếu kết quả của bạn là dương tính, điều đó có nghĩa là bạn bị nhiễm chủng HPV được biết là gây ung thư cổ tử cung. Kết quả dương tính không có nghĩa là bạn đã bị ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, điều đó có nghĩa là ung thư cổ tử cung có thể phát triển trong những năm tới, do đó bác sĩ có thể sẽ khuyên bạn nên nghỉ ngơi sau một năm nhiễm HPV. Điều này sẽ cho biết liệu nhiễm trùng đã khỏi hay bộc lộ dấu hiệu ung thư cổ tử cung hay chưa.

Xét nghiệm HPV âm tính

Nếu kết quả xét nghiệm của bạn âm tính, điều đó có nghĩa là bạn không bị nhiễm các chủng HPV có liên quan đến ung thư cổ tử cung.

Các bước tiếp theo

Tùy thuộc vào kết quả kiểm tra của bạn, có thể cần phải thực hiện một số bước theo dõi. Nếu kết quả xét nghiệm của bạn âm tính và kết quả phết tế bào Pap của bạn bình thường, bạn có thể tiếp tục lịch trình sàng lọc được đề xuất.

Phụ nữ có quan hệ tình dục từ 25 – 29 tuổi nên đi xét nghiệm Pap smear 1 – 3 năm một lần, trong khi những người từ 30 tuổi trở lên nên đi xét nghiệm HPV 3 – 5 năm một lần.

Nếu kết quả xét nghiệm của bạn không bình thường, bạn có thể được giới thiệu đến bác sĩ phụ khoa để thực hiện một số xét nghiệm. Chúng có thể bao gồm:

• Soi cổ tử cung, trong đó bác sĩ sẽ sử dụng ống kính phóng đại được gọi là máy soi cổ tử cung để kiểm tra cổ tử cung kỹ hơn.
• Sinh thiết, trong đó một mẫu được lấy từ các tế bào cổ tử cung bị nghi ngờ bất thường và được kiểm tra dưới kính hiển vi. Sinh thiết có thể được thực hiện cùng lúc với soi cổ tử cung.
• Loại bỏ các tế bào cổ tử cung bất thường, để ngăn chặn chúng phát triển thành ung thư.

Vắc xin HPV và tiêm chủng

Vắc xin HPV bảo vệ chống lại các chủng vi-rút phổ biến nhất có liên quan đến việc gây ung thư cổ tử cung và mụn cóc sinh dục.

Các loại vắc xin ngừa HPV

Hiện nay có 3 loại vắc xin ngừa HPV:

• Gardasil, bảo vệ chống lại HPV 6 và 11, gây ra mụn cóc ở bộ phận sinh dục, và 16 và 18 được biết là gây ra khoảng 70% bệnh ung thư cổ tử cung.
• Gardasil 9 có tác dụng bảo vệ chống lại các chủng HPV 6.11, 16 và 18, cộng thêm các chủng HPV 31, 33, 45, 52 và 58 chiếm 10 – 20% ung thư cổ tử cung.
• Cervarix, bảo vệ chống lại HPV 16 và 18.

Ai nên chủng ngừa HPV?

Vắc xin HPV được phê duyệt tại Singapore cho trẻ em gái và phụ nữ từ 9 đến 26 tuổi. Mặc dù nhìn chung, vắc xin này có hiệu quả nhất khi được tiêm trước khi quan hệ tình dục lần đầu, nhưng những phụ nữ có quan hệ tình dục vẫn có thể được hưởng lợi nếu họ chưa tiếp xúc với các chủng vắc xin được đề cập.

Phụ nữ trên 26 tuổi có thể nói chuyện với bác sĩ về khả năng tiêm vắc xin của họ.

Những người không nên chủng ngừa HPV bao gồm:

• Phụ nữ bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin
• Phụ nữ đang mang thai
• Những người đang mắc bệnh truyền nhiễm cấp tính
• Những người bị bệnh ưa chảy máu hoặc đang dùng thuốc chống đông.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào khác về việc tiêm vắc xin HPV, hãy nói chuyện với bác sĩ.

Tại sao bạn nên chủng ngừa HPV?

Vì HPV thường lây truyền qua đường tình dục nên phần lớn phụ nữ đều phơi nhiễm với vi-rút trong suốt cuộc đời và thường là ở độ tuổi 20.

Hiện có rất ít vắc xin ngừa ung thư và việc phát triển vắc xin ngừa HPV là một bước đột phá khoa học. Các chuyên gia y tế hiện khuyến nghị tất cả phụ nữ và nam giới đều nên tiêm phòng từ 9 tuổi trước khi có bất kỳ hình thức hoạt động tình dục nào.

Mặc dù việc tiêm chủng không bảo vệ khỏi mọi chủng HPV nhưng chúng có hiệu quả gần như 100% trong việc bảo vệ chống lại các chủng có nguy cơ cao gây ra 70% bệnh ung thư cổ tử cung và một số bệnh ung thư khác.

Điều trị HPV và tế bào bất thường ở cổ tử cung như thế nào?

Nếu bạn bị nhiễm vi-rút, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau để loại bỏ mụn cóc và các tế bào bất thường.

• Thuốc bôi có thể được bôi lên mụn cóc để loại bỏ chúng khỏi da.
• Liệu pháp áp lạnh là phương pháp làm đông lạnh mụn cóc bằng nitơ lỏng.
• Đốt điện là phương pháp đốt cháy mụn cóc bằng dòng điện.
• Phẫu thuật laser hoặc phẫu thuật cắt bỏ tiêu chuẩn cũng là những lựa chọn để loại bỏ các tế bào bất thường.

Phòng ngừa

Vắc xin HPV hiện có tại Bệnh viện Gleneagles và các phòng khám Parkway Shenton. Nó cũng được cung cấp miễn phí trong chương trình tiêm chủng tại trường dành cho nữ sinh Trung học 1.

Phụ nữ đủ điều kiện từ 9 – 26 tuổi được phép sử dụng tối đa $500 – $700 cho mỗi tài khoản Medisave mỗi năm để nhận Cervarix hoặc Gardasil. Các thành viên trực hệ trong gia đình như cha mẹ hoặc vợ/chồng cũng được phép sử dụng Medisave của họ để thanh toán vắc xin ngừa HPV.

Những bệnh nhân đủ điều kiện tham gia Chương trình Hỗ trợ Y tế Cộng đồng (CHAS) có thể nhận vắc xin Cervarix (HPV2) tại các phòng khám Parkway Shenton được CHAS công nhận chỉ với mức giá $90/liều.

Hãy nhớ rằng không có phương pháp phòng ngừa nào hiệu quả 100% do đó không có cách đơn giản nào để tránh nguy cơ nhiễm vi-rút HPV, trừ khi bạn kiêng, không quan hệ tình dục. Do đó, điều quan trọng là bạn phải đến gặp bác sĩ phụ khoa thường xuyên và thực hiện theo chương trình sàng lọc được khuyến nghị của họ để đảm bảo phát hiện sớm nếu có sự hiện diện của vi-rút hoặc nếu tìm thấy các tế bào bất thường. Tiêm vắc xin HPV là cách tốt nhất để bảo vệ bạn khỏi bị nhiễm trùng, nhưng ngay cả khi đã tiêm vắc xin này, bạn vẫn phải tiếp tục được sàng lọc ung thư cổ tử cung.