Siêu âm trong lòng mạch vành là gì và để làm gì?

Bệnh tim mạch là “kẻ giết người thầm lặng” và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu hiện nay. Trong những năm gần đây, tỷ lệ người dân mắc bệnh tim mạch nói chung và bệnh mạch vành tại Việt Nam có xu hướng gia tăng. Những kỹ thuật can thiệp mạch vành tiên tiến có thể mang đến cho họ cơ hội điều trị hiệu quả. Một trong số đó là siêu âm trong lòng mạch vành.

Siêu âm trong lòng mạch vành là gì?

Siêu âm trong lòng mạch vành hay siêu âm trong lòng mạch vành (Intravascular UltraSound), viết tắt là IVUS được cho là một bước tiến trong lĩnh vực tim mạch can thiệp. IVUS là kỹ thuật siêu âm dùng đầu dò siêu âm cực nhỏ (< 1mm) được gắn ở đầu ống thông đưa vào trong lòng động mạch vành.

Đầu dò siêu âm này sẽ thu lại các hình ảnh bên trong giúp bác sĩ khảo sát và đánh giá chính xác mức độ tổn thương động mạch vành. Tất cả là nhờ những hình ảnh thu được, bản chất mảng xơ vữa, diện tích chính xác lòng mạch hẹp, diện tích và thể tích của các mảng xơ vữa,...

Siêu âm trong lòng mạch IVUS là phương pháp chẩn đoán hình ảnh bổ sung cho chụp động mạch vành. Nhờ kết quả IVUS, các bác sĩ có thể can thiệp điều trị bệnh mạch vành một cách chính xác, hiệu quả hơn.

Khi nào cần siêu âm trong lòng mạch vành?

Siêu âm trong lòng mạch được thực hiện khi bác sĩ cần khảo sát chi tiết và chính xác các tổn thương trong động mạch vành. Có kết quả chính xác bác sĩ mới đưa ra được chỉ định phù hợp trong điều trị xơ vữa động mạch vành, nhất là với các trường hợp khó đưa ra quyết định nếu chỉ căn cứ vào hình ảnh chụp động mạch vành như:

• Có tổn thương ở vị trí thân chung động mạch vành trái;
• Quan sát trên hình ảnh chụp mạch thấy hẹp mạch vành mức độ vừa (từ 40 – 70% đường kính lòng mạch);
• Tại nơi phân nhánh có tổn thương và tổn thương có tính chất dài, lan tỏa;
• Siêu âm trong lòng mạch vành cũng được chỉ định khi bác sĩ cần khảo sát tình hình tái hẹp động mạch vành sau khi đặt stent;
• Khi hình ảnh chụp các tổn thương động mạch mờ, khó đưa ra đánh giá chính xác bác sĩ cũng cần có thêm hình ảnh siêu âm mạch vành trong lòng mạch làm căn cứ;
• Đánh giá chính xác tổn thương tắc nghẽn mãn tính trong lòng mạch vành để đưa dây dẫn qua;
• Siêu âm IVUS cũng được thực hiện để đánh giá kết quả đặt stent động mạch, kết quả can thiệp điều trị hiệu quả đến đâu;
• Kỹ thuật này cũng được dùng để đánh giá cấu trúc mảng xơ vữa động mạch, đánh giá tổn thương và các rối loạn đặc biệt khác ở động mạch vành.

Ưu điểm của siêu âm trong lòng mạch vành

Hạn chế của chụp động mạch vành

Với bệnh động mạch vành, kỹ thuật chụp động mạch vành có thể cung cấp những thông tin về giải phẫu. Những thông tin này là cần thiết để bác sĩ đưa ra hướng điều trị. Tuy nhiên, kỹ thuật này vẫn còn những hạn chế nhất định như:

• Chụp mạch vành chỉ có thể mô tả hẹp lòng mạch vành trên hai bình diện. Vì vậy, sẽ có hạn chế nhất định trong đánh giá tổn thương khi mạch vành gập góc, giãn, phình mạch vành kèm theo hay tổn thương ngắn.
• Trên hình chụp động mạch vành khó xác định vị trí tham chiếu có hẹp hay không. Ngoài ra, mức độ hẹp cũng được đánh giá khác nhau giữa những người đọc và lần đọc khác nhau.

Ưu điểm của siêu âm trong lòng mạch vành

Siêu âm trong lòng mạch được cho là kỹ thuật tiên tiến hơn vì có thể khắc phục những hạn chế của chụp động mạch vành. Cụ thể là:

• Siêu âm trong lòng mạch cung cấp các hình ảnh từ mặt cắt 2 chiều. Nhờ đó bác sĩ nhận định được chính xác đặc điểm của lòng động mạch ở cả những vị trí khó đánh giá bằng chụp động mạch vành. Điển hình nhất như vị trí xuất phát của động mạch liên thất trước; thân chung của động mạch vành trái; động mạch mũ; động mạch vành phải.
• IVUS có thể phân biệt được 3 lớp cấu trúc của thành động mạch vành gồm lớp áo trong, lớp áo giữa, lớp áo ngoài.
• IVUS giúp đánh giá chính xác đường kính lòng mạch với độ chính xác cao hơn hẳn so với chụp mạch thông thường. Nhờ đó, các bác sĩ có thể lựa chọn dụng cụ can thiệp phù hợp nhất với từng người bệnh.
• Siêu âm trong lòng mạch vành cho biết chính xác thành phần của mảng xơ vữa động mạch vành, đường kính và chiều dài của thân chung. Kỹ thuật này cũng giúp đánh giá nguy cơ chỗ chia nhánh và giúp đo chính xác phía xa. Những ưu điểm này rất hữu ích trong can thiệp thân chung.
• Siêu âm trong lòng mạch giúp bác sĩ đảm bảo stent một cách hợp lý, phủ hết được tổn thương, chuẩn bị tổn thương bằng cách nong bóng trước,...

Ứng dụng kỹ thuật siêu âm trong lòng mạch mang đến những lợi ích vượt trội như:

• Đối với bác sĩ, đây là "trợ thủ" đắc lực giúp thu thập thông tin đầy đủ, chẩn đoán bệnh cũng như đưa ra hướng điều trị chính xác. 
• Kết quả can thiệp dưới sự hỗ trợ của siêu âm IVUS có tỷ lệ tái hẹp thấp hơn, giảm nguy cơ tử vong sau can thiệp, phòng ngừa được nhiều biến chứng nguy hiểm.
• Kỹ thuật siêu âm này giúp bác sĩ chỉ định được hướng điều trị phù hợp nhất trong từng trường hợp cụ thể.
• Giảm chi phí điều trị lâu dài cho người bệnh và quỹ bảo hiểm y tế của nhà nước.

Vai trò của siêu âm trong lòng mạch vành đã được chứng minh và công nhận trên toàn thế giới. Đây là kỹ thuật siêu âm tiên tiến, góp phần quan trọng vào sự thành công của các thủ thuật can thiệp và phương pháp điều trị bệnh động mạch vành. Không chỉ hỗ trợ đắc lực cho các bác sĩ trong quá trình can thiệp điều trị, kỹ thuật này còn giúp bệnh nhân tăng cơ hội chữa bệnh, giảm nguy cơ biến chứng và tái phát.

Xem thêm: 

• Siêu âm gan mật: Định nghĩa, khi nào cần siêu âm, chẩn đoán bệnh gì?
• Siêu âm khớp cổ chân là gì? Được thực hiện khi nào và quy trình ra sao?
• Siêu âm vùng chậu là gì? Phát hiện được những bệnh lý gì ở nam và nữ?