Siêu âm vùng cổ có tác dụng gì? Những điều cần lưu ý trước khi siêu âm

Siêu âm vùng cổ là kỹ thuật chẩn đoán được sử dụng phổ biến hiện nay trong thăm khám các vấn đề bệnh lý tại vùng cổ, bao gồm cả các bệnh lý tuyến giáp, bệnh ung thư vòm họng,... Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện siêu âm cổ nếu nghi ngờ có những vấn đề bất thường trong động mạch cảnh, hạch bạch huyết hoặc tuyến giáp.

Siêu âm vùng cổ là gì?

Siêu âm vùng cổ là một kỹ thuật tiên tiến dùng sóng siêu âm để khảo sát tình trạng của các cơ quan quan trọng trong vùng cổ, bao gồm tuyến giáp, tuyến nước bọt, hạch bạch huyết cổ, thực quản đoạn cổ, tổ chức cơ và phần mềm vùng cổ, hệ động - tĩnh mạch cảnh. Siêu âm vùng cổ là phương pháp không xâm lấn cung cấp hình ảnh rõ ràng và chính xác về cấu trúc bên trong, từ đó hỗ trợ bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và phát hiện các tình trạng sức khỏe khác nhau. 

Để tiến hành siêu âm vùng cổ, bác sĩ thoa lớp gel chuyên dụng lên vị trí cần khảo sát, sau đó dùng đầu dò siêu âm di chuyển nhẹ nhàng trên vùng cổ, sóng âm từ đầu dò phát ra sẽ xuyên qua các mô bên trong. Khi gặp chướng ngại vật, những sóng âm này sẽ phản xạ, tạo ra hình ảnh chi tiết làm sáng tỏ sự hiện diện của tổn thương hoặc bất thường ở vùng cổ.

Siêu âm vùng cổ có ưu điểm là không xâm lấn, không gây đau, an toàn với người sử dụng. Bệnh nhân không mất quá nhiều thời gian lẫn chi phí để thực hiện phương pháp này, kết quả đưa ra lại tương đối chính xác trong chẩn đoán và phát hiện một số bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp để xác định và chẩn đoán chính xác bệnh thì chỉ siêu âm vùng cổ là không đủ mà phải kết hợp làm thêm một số biện pháp cận lâm sàng khác như chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI), nội soi, xét nghiệm máu, sinh thiết lấy mẫu,...

Siêu âm vùng cổ có tác dụng gì?

Thông thường, một số bệnh lý hoặc bất thường sau đây có thể được phát hiện thông qua biện pháp siêu âm vùng cổ:

Đánh giá sức khỏe tuyến giáp

Siêu âm vùng cổ giúp kiểm tra có hay không sự xuất hiện các nhân giáp, bên cạnh đó có thể phát hiện tổn thương tại tuyến giáp, đánh giá mức độ tiến triển của bệnh lý tuyến giáp,...

Kiểm tra đánh giá hạch

Siêu âm vùng cổ giúp bác sĩ chuyên khoa có thể đánh giá kích thước, bề mặt hạch, đồng thời kiểm tra sự tăng sinh hạch, cấu trúc bên trong hạch.

Điều này giúp ích rất nhiều trong chẩn đoán bệnh do các thay đổi của hạch thường là các bệnh đáng chú ý. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm thêm các xét nghiệm khác nhằm phát hiện chính xác bệnh hơn.

Phát hiện các bệnh lý tại tuyến nước bọt

Siêu âm vùng cổ giúp phát hiện sớm các điểm bất thường ở tuyến nước bọt, tạo điều kiện can thiệp kịp thời cho các tình trạng như sỏi tuyến nước bọt hoặc nhiễm trùng, viêm tuyến nước bọt,...

Quan sát được thành thực quản đoạn cổ

Thông qua hình ảnh siêu âm vùng cổ, các bác sĩ có thể đánh giá các tình trạng như viêm hoặc bất thường về cấu trúc vùng thực quản đoạn cổ.

Đánh giá tổ chức cơ và phần mềm

Siêu âm vùng cổ cho phép đánh giá tổng thể tổ chức cơ và mô mềm ở cổ, từ đó hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác các tình trạng ảnh hưởng đến cấu trúc này.

Đánh giá hệ động - tĩnh mạch cảnh

Từ hình ảnh siêu âm vùng cổ, bác sĩ sẽ đánh giá hệ động - tĩnh mạch cảnh có bị hẹp/tắc do xơ vữa huyết khối hay không.

Ngoài những tác dụng bên trên, phương pháp siêu âm vùng cổ còn có thể gợi ý và định hướng phát hiện bệnh lý ung thư vòm họng nhờ hình ảnh ghi nhận về những thay đổi bất thường của hạch cổ cũng như các tổ chức phần mềm xung quanh vùng cổ. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác về căn bệnh này thì chỉ siêu âm vùng cổ là chưa đủ. Sau khi siêu âm vùng cổ phát hiện bất thường, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định bệnh nhân làm thêm một số kỹ thuật chẩn đoán khác, bao gồm nội soi tai mũi họng, sinh thiết, chụp cắt lớp vi tính,...

Khi nào nên siêu âm vùng cổ

Siêu âm vùng cổ được tiến hành trong những trường hợp có nghi ngờ mắc phải các bệnh lý tại vùng cổ. Nếu cần thiết, bệnh nhân sẽ được chỉ định thực hiện thêm các kỹ thuật chẩn đoán khác.

Dưới đây là một số trường hợp thường được chỉ định siêu âm vùng cổ:

• Khi có sự thay đổi về kích thước, màu sắc, cảm giác của hạch vùng cổ. Đây là cơ quan quan trọng qua đó có thể phản ánh những bệnh lý cục bộ lẫn toàn thân.
• Khi vùng cổ to lên bất thường thì siêu âm vùng cổ sẽ giúp phát hiện các bệnh lý tuyến giáp như ung thư tuyến giáp, u giáp lành tính, bướu cổ,...
• Khi thường xuyên bị đau khi nuốt nước bọt, bác sĩ sẽ siêu âm vùng cổ để đánh giá có mắc bệnh viêm tuyến nước bọt hay không.
• Người bị đau khi nói chuyện hoặc giọng nói thay đổi cần siêu âm vùng cổ để đánh giá có bị tổn thương tại dây thanh quản hay không.
• Người bị rối loạn hoạt động tai - mũi - họng cần siêu âm vùng cổ để kiểm tra sức khỏe những cơ quan tai, mũi, họng. Bạn cần biết là khi bệnh lý xuất hiện tại họng phần lớn đều sẽ ảnh hưởng đến tai và mũi.
• Siêu âm vùng cổ được thực hiện ở những người có tiền sử hút thuốc, tăng huyết áp để qua đó bác sĩ chuyên khoa đánh giá hệ mạch cảnh xem có bị hẹp/tắc hay không.

Những lưu ý trước khi siêu âm vùng cổ

Siêu âm là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn trong y khoa nên quá trình thực hiện rất nhẹ nhàng, không gây đau, không làm tổn thương. 

Tuy nhiên, theo bác sĩ chuyên khoa, để quá trình siêu âm đạt kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần ưu tiên một chế độ dinh dưỡng lành mạnh trước đó. Bệnh nhân không cần thiết phải nhịn ăn uống trước khi siêu âm cổ họng, song, cần phải kiêng một số loại sau đây:

• Những thức uống có cồn, có ga, có phẩm màu;
• Kiêng hút thuốc lá;
• Kiêng tiêu thụ những thức ăn quá nóng/lạnh để tránh gây hại cho cổ họng;
• Kiêng tiêu thụ những loại thức ăn nhiều muối hoặc thực phẩm lên men để tránh gây hại cho cổ họng vào thời điểm trước khi siêu âm.

Tóm lại, siêu âm vùng cổ là phương pháp chẩn đoán hình ảnh tiên tiến dùng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh phản ánh chi tiết các cơ quan và bộ phận bên trong vùng cổ. Kỹ thuật này giúp bác sĩ chuyên khoa phát hiện được những bất thường vùng cổ cùng một số bệnh lý liên quan đến tuyến giáp, tuyến nước bọt, bộ phận cơ - phần mềm, hạch vùng cổ, hệ động/tĩnh mạch cảnh,... để từ đó đưa ra biện pháp điều trị kịp thời, phù hợp.