Suy giảm nội tiết tố nữ: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Nội tiết tố nữ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và sắc đẹp của phụ nữ. Nồng độ estrogen đạt đỉnh ở độ tuổi 20, sau đó giảm dần theo thời gian. Đến khoảng 50 tuổi, lượng estrogen trong cơ thể phụ nữ giảm khoảng 50% và sụt giảm đáng kể khi bước vào thời kỳ mãn kinh. Việc suy giảm nội tiết tố nữ có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như rối loạn kinh nguyệt, loãng xương, mất ngủ, da khô sạm, giảm ham muốn tình dục,… 

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Dấu hiệu nhận biết ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

Suy giảm nội tiết tố nữ là gì?

Suy giảm nội tiết tố nữ là tình trạng cơ thể sản xuất ít estrogen hơn bình thường, làm ảnh hưởng đến nhiều chức năng quan trọng như sinh lý, sắc đẹp, sức khỏe xương khớp và tim mạch.

Estrogen là một hormone sinh dục nữ được tiết ra chủ yếu từ buồng trứng, giúp duy trì vóc dáng mềm mại, làn da mịn màng, khả năng sinh sản và đời sống tình dục. Ở phụ nữ trưởng thành, nồng độ estrogen thường dao động từ 50 pg/ml đến 400 pg/ml. Khi mức estrogen giảm xuống dưới ngưỡng này, các triệu chứng suy giảm nội tiết tố bắt đầu xuất hiện.

Nồng độ nội tiết tố nữ không ổn định mà thay đổi theo từng giai đoạn trong cuộc đời:

• Sau tuổi 30: Estrogen bắt đầu suy giảm nhẹ.
• Sau sinh: Nội tiết tố có thể bị rối loạn do thay đổi hormone trong quá trình mang thai và sinh nở.
• Sau tuổi 40 - 50: Mức estrogen chỉ còn khoảng 10% so với thời trẻ. Đây là giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, phụ nữ có nguy cơ cao bị suy giảm nội tiết tố.

Vai trò của hormone estrogen đối với cơ thể nữ giới

Ảnh hưởng đến sinh lý và vóc dáng

Estrogen giúp cơ thể nữ giới phát triển các đặc điểm giới tính như vòng eo thon gọn, ngực nở, da căng mịn. Bên cạnh đó, hormone này còn giúp:

• Phát triển tuyến vú, các ống sữa và mô mỡ dưới da.
• Kích thích sự phát triển của tử cung, âm đạo và tăng tiết dịch nhờn giúp bôi trơn.
• Điều hòa kinh nguyệt, hỗ trợ khả năng sinh sản.

Bảo vệ sức khỏe tim mạch

Estrogen có tác dụng bảo vệ tim mạch bằng cách:

• Giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
• Giãn mạch vành, tăng cường lưu thông máu.
• Ổn định huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Duy trì sức khỏe xương khớp

Hormone estrogen giúp duy trì mật độ xương, ngăn chặn quá trình mất xương và giảm nguy cơ loãng xương, gãy xương. Khi nồng độ estrogen giảm, xương trở nên giòn và dễ gãy hơn.

Nguyên nhân gây suy giảm nội tiết tố nữ

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy giảm nội tiết tố, bao gồm:

Tuổi tác

Lão hóa tự nhiên khiến buồng trứng giảm sản xuất estrogen. Trong thời kỳ mãn kinh, hormone estradiol từ buồng trứng giảm, thay vào đó, cơ thể sản xuất estrone từ mô mỡ.

Chế độ ăn uống không hợp lý

Rối loạn ăn uống như chán ăn hoặc ăn quá nhiều có thể gây mất cân bằng nội tiết tố. Thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng như protein, vitamin D, omega-3 cũng ảnh hưởng đến sự sản xuất estrogen.

Di truyền

Một số hội chứng di truyền có thể khiến estrogen thấp, chẳng hạn như:

• Hội chứng Turner: Buồng trứng không phát triển đầy đủ.
• Hội chứng Fragile X: Gây rối loạn phát triển, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất estrogen.

Các bệnh lý ảnh hưởng đến buồng trứng

Một số bệnh lý có thể ảnh hưởng đến buồng trứng, dẫn đến suy giảm nội tiết tố nữ:

• Suy buồng trứng nguyên phát (mãn kinh sớm).
• Bệnh tự miễn dịch tấn công buồng trứng.
• Phẫu thuật cắt buồng trứng, xạ trị, hóa trị làm giảm sản xuất estrogen.

Các yếu tố khác

Các yếu tố sau đây cũng có thể là nguyên nhân gây suy giảm nội tiết tố nữ:

• Rối loạn tuyến yên, tuyến giáp.
• Tập luyện thể thao quá mức, căng thẳng kéo dài.
• Béo phì hoặc giảm cân đột ngột.

Dấu hiệu suy giảm nội tiết tố nữ

Phụ nữ bị suy giảm nội tiết tố có thể gặp nhiều triệu chứng khó chịu:

• Da khô, nhăn nheo, tóc rụng nhiều.
• Khô âm đạo, giảm ham muốn tình dục, đau rát khi quan hệ.
• Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều, lượng máu kinh ít, vòng kinh ngắn.
• Mất ngủ, ngủ không sâu giấc.
• Căng thẳng, lo âu, trầm cảm.
• Tăng cân nhanh, đặc biệt là mỡ bụng.
• Đau nhức xương khớp, loãng xương.

Chẩn đoán và điều trị suy giảm nội tiết tố

Nếu xuất hiện các triệu chứng trên, phụ nữ nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Chẩn đoán

Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:

• Khám lâm sàng để đánh giá triệu chứng.
• Xét nghiệm máu đo nồng độ estrogen.
• Chụp MRI hoặc CT scan nếu nghi ngờ có vấn đề về tuyến yên.

Điều trị suy giảm nội tiết tố nữ

Tùy thuộc vào tình trạng của bạn, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị suy giảm nội tiết tố nữ phù hợp nhất. Có thể là các phương pháp sau:

Liệu pháp estrogen

Dùng estrogen thay thế giúp làm giảm triệu chứng mãn kinh và ngăn ngừa loãng xương. Tuy nhiên, liệu pháp này chỉ nên sử dụng trong 1 - 2 năm vì có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung.

Liệu pháp thay thế hormone (HRT)

HRT giúp bổ sung estrogen và progesterone, giúp duy trì cân bằng nội tiết tố. Phác đồ điều trị sẽ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong điều trị suy giảm nội tiết tố nữ:

• Bổ sung thực phẩm giàu phytoestrogen (đậu nành, hạt lanh, mè).
• Tập thể dục nhẹ nhàng (yoga, đi bộ) để giảm căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc giúp cân bằng hormone tự nhiên.
• Hạn chế rượu, thuốc lá, caffeine vì chúng ảnh hưởng đến nội tiết tố.

Suy giảm nội tiết tố nữ là vấn đề phổ biến, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và điều chỉnh lối sống hợp lý sẽ giúp phụ nữ duy trì sức khỏe tốt hơn. Nếu có triệu chứng nghi ngờ, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.