Tác hại của leo cầu thang sai cách? Ai nên thận trọng khi thực hiện bài tập leo cầu thang?

Leo cầu thang là một hoạt động thể chất đơn giản nhưng lại mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được thực hiện đúng cách: Cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường sự dẻo dai của cơ bắp và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, v.v.

Tuy nhiên, mặc dù có nhiều lợi ích, việc leo cầu thang không đúng cách hoặc quá mức cũng có thể dẫn đến những tác hại nghiêm trọng đối với hệ xương khớp, tim mạch và gây nguy cơ té ngã, đặc biệt ở những đối tượng dễ bị tổn thương như người cao tuổi hoặc những người có tiền sử bệnh lý. Do đó, việc hiểu rõ về tác dụng và các nguy cơ tiềm ẩn của việc leo cầu thang là cần thiết để giúp mỗi người có thể thực hiện bài tập này một cách an toàn và hiệu quả. Vậy những tác hại của leo cầu thang là gì và ai nên hạn chế hoạt động này?

Tác hại của việc leo cầu thang sai cách

Việc leo cầu thang sai cách mang đến những tác hại sau đây:

Tác hại của leo cầu thang đối với hệ xương khớp

Mỗi bước leo cầu thang đều tạo ra một áp lực lớn lên khớp gối. Áp lực này sẽ tăng lên khi chúng ta mang vác vật nặng hoặc leo cầu thang quá nhanh. Ban đầu, bạn sẽ gặp tình trạng đau đầu gối khi leo cầu thang. Lâu dần, khớp gối sẽ bị bào mòn, gây ra tình trạng đau nhức, viêm khớp và thậm chí là thoái hóa khớp.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc leo cầu thang quá nhiều hoặc không đúng cách là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thoái hóa khớp gối, đặc biệt ở người cao tuổi. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Thể thao, việc leo cầu thang quá nhiều hoặc quá nhanh có thể làm tăng nguy cơ chấn thương khớp gối lên đến 30%.

Khi bạn leo cầu thang, các đốt sống phải chịu một lực tác động lớn. Điều này dễ dẫn đến tình trạng đau lưng, thoát vị đĩa đệm và các tổn thương khác ở cột sống. Đặc biệt, đối với những người đã có sẵn các bệnh lý về cột sống như thoái hóa cột sống, việc leo cầu thang có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Các khớp khác như khớp háng và khớp cổ chân cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ khi chúng ta leo cầu thang. Việc lặp đi lặp lại động tác lên xuống cầu thang có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp, thoái hóa khớp ở các khớp này.

Tác hại của leo cầu thang lên hệ tim mạch

Hoạt động leo cầu thang sẽ làm tăng nhịp tim và huyết áp. Điều này là do cơ thể cần phải làm việc nhiều hơn để bơm máu lên nuôi cơ bắp. Ở những người khỏe mạnh, trái tim có thể dễ dàng thích nghi với sự thay đổi này. Tuy nhiên, đối với những người mắc bệnh tim mạch như cao huyết áp, bệnh mạch vành thì không. Việc tăng nhịp tim và huyết áp đột ngột có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Đặc biệt, người cao tuổi và người mắc các bệnh lý tim mạch nên hết sức thận trọng với tác hại của leo cầu thang. Tuổi cao và các bệnh lý tim mạch khiến tim yếu hơn, khả năng thích ứng với hoạt động gắng sức kém hơn. Việc leo cầu thang có thể làm tăng gánh nặng lên tim, gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Tim mạch Hoa Kỳ cho thấy, những người leo cầu thang nhanh và thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn so với những người ít vận động.

Leo cầu thang và nguy cơ té ngã

Té ngã khi leo cầu thang là một vấn đề an toàn nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ em và người cao tuổi. Té ngã cầu thang được xếp vào một trong những tai nạn thường xảy ra nhất với trẻ dưới 15 tuổi. Theo nhiều cuộc thống kê, bốn khu vực nguy hiểm nhất trong nhà đối với trẻ em là nhà bếp, phòng tắm, phòng khách và cầu thang.

Ngoài ra, mỗi năm, khoảng 1/3 số người từ 65 tuổi trở lên bị té ngã. Té ngã là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do chấn thương và nhập viện ở nhóm đối tượng này.

Hậu quả của té ngã khi leo cầu thang có thể bao gồm cả những tổn thương nhẹ đến chấn thương nghiêm trọng. Tổn thương nhẹ bao gồm trầy xước da, bầm tím, bong gân hoặc trật khớp. Mặc dù những chấn thương này gây đau đớn và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Chấn thương nghiêm trọng gồm gãy xương, chấn thương ngực, bụng và đặc biệt nguy hiểm là chấn thương sọ não.

Những đối tượng cần cẩn trọng với tác hại của leo cầu thang

Người cao tuổi là đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi leo cầu thang. Họ có khả năng phục hồi kém, xương khớp yếu và khả năng giữ thăng bằng kém hơn so với người trẻ tuổi. Việc leo cầu thang có thể làm tăng nguy cơ té ngã, gây ra các chấn thương nghiêm trọng như gãy xương hông, chấn thương đầu.

Những người mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, hô hấp, tiểu đường cũng cần hết sức thận trọng khi leo cầu thang. Việc leo cầu thang có thể làm tăng nhịp tim, huyết áp và gây khó thở, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh tim mạch. Đối với người bệnh tiểu đường, việc leo cầu thang có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết.

Phụ nữ mang thai cũng nên đặc biệt lưu ý tác hại của leo cầu thang, nhất là trong những tháng cuối thai kỳ. Việc leo cầu thang có thể gây áp lực lên xương chậu, làm tăng nguy cơ sinh non và các biến chứng khác trong quá trình mang thai. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học Thể thao cho thấy, phụ nữ mang thai khi leo cầu thang thường xuyên có nguy cơ bị đau lưng và chuột rút cao hơn so với những người không leo cầu thang.

Lợi ích của việc leo cầu thang đúng cách

Một trong những lợi ích nổi bật của việc leo cầu thang là tăng cường sức khỏe tim mạch. Hoạt động này giúp nâng cao nhịp tim, tăng cường lưu thông máu và cung cấp oxy cho cơ tim, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đau tim và đột quỵ. Leo cầu thang cũng giúp kiểm soát cholesterol, làm giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.

Bên cạnh đó, leo cầu thang cũng hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Đây là bài tập đốt cháy calo mạnh mẽ, giúp làm giảm mỡ bụng và săn chắc các nhóm cơ như mông, đùi, bắp chân. Bạn chỉ cần thực hiện khoảng 15 phút mỗi ngày để đạt được kết quả tốt. Ngoài ra, leo cầu thang còn giúp cải thiện huyết áp. Nghiên cứu cho thấy leo 50 bước mỗi ngày có thể duy trì huyết áp khỏe mạnh, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Việc leo cầu thang cũng tác động đến nhiều nhóm cơ, giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, nhất là cơ tứ đầu, gân kheo và bắp chân. Bài tập này không chỉ giúp cơ thể săn chắc mà còn cải thiện sự cân bằng và ổn định.

Ngoài những lợi ích về thể chất, leo cầu thang còn tốt cho sức khỏe tinh thần, giúp giảm căng thẳng, lo âu và trầm cảm nhờ vào việc giải phóng endorphin. Cuối cùng, những người tham gia hoạt động thể chất thường xuyên như leo cầu thang có xu hướng sống lâu hơn và ít mắc các bệnh mãn tính, giảm nguy cơ tử vong.

Cách leo cầu thang hạn chế tác hại, tốt cho sức khỏe

Leo cầu thang không chỉ là hoạt động hàng ngày mà còn là bài tập thể dục đơn giản, hiệu quả. Để tận dụng tối đa lợi ích và hạn chế tối đa tác hại của leo cầu thang, bạn cần lưu ý những vấn đề sau:

• Khi leo cầu thang bạn cần giữ lưng thẳng, đầu ngẩng cao, nhìn thẳng về phía trước và đặt chân lên từng bậc một cách chắc chắn. Việc này sẽ giúp bạn phân bổ đều lực lên các khớp, giảm áp lực lên cột sống và khớp gối. Việc sử dụng tay vịn không chỉ giúp bạn giữ thăng bằng mà còn giảm tải cho khớp gối, đặc biệt khi xuống cầu thang.
• Tốc độ leo cầu thang cũng cần được điều chỉnh phù hợp. Bạn nên tránh leo cầu thang quá nhanh hoặc quá chậm, hãy duy trì tốc độ đều và thở đều để cơ thể thích nghi. Khi leo cầu thang, bạn nên chọn giày có đế bằng, chống trơn trượt để đảm bảo an toàn.
• Khởi động kỹ trước khi leo cầu thang là điều cần thiết để làm ấm cơ bắp, tăng khả năng dẻo dai và giảm nguy cơ chấn thương. Các bài tập khởi động đơn giản như xoay khớp cổ chân, hông, đầu gối sẽ giúp chuẩn bị cơ thể cho hoạt động.

Người già, người mắc bệnh mãn tính, người bị đau khớp nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu leo cầu thang. Mẹ bầu mang thai có nên leo cầu thang hay không? Phụ nữ mang thai nên hạn chế leo cầu thang, đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ.

Leo cầu thang là một hoạt động tốt cho sức khỏe nhưng cần được thực hiện một cách khoa học và phù hợp. Tác hại của leo cầu thang chủ yếu đến từ việc lạm dụng hoặc thực hiện không đúng cách. Vì vậy, hãy lưu ý các vấn đề trên đây để có thể đảm bảo an toàn tối đa khi leo cầu thang.