Thoái hóa khớp gối là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Thoái hóa khớp gối là gì? 

Thoái hóa khớp gối là quá trình biến đổi cấu trúc sụn và xương dưới sụn, đồng thời hình thành các gai xương. Điều này có thể dẫn đến biến dạng của khớp và ảnh hưởng đến các cấu trúc khác trong khớp như màng hoạt dịch, dây chằng và sụn chêm.

Khi khớp bị thương tổn nặng, chất lượng của dịch khớp suy giảm dần, làm tăng ma sát giữa các đầu khớp và dẫn đến sự hao mòn nghiêm trọng của sụn khớp gối. Điều này làm hẹp khe khớp và ảnh hưởng đến khả năng vận động của khớp gối, gây đau và làm vận động trở nên khó khăn. Thoái hóa khớp gối cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp, gây ra các triệu chứng cấp tính hơn trong các tình huống nhất định.

Những triệu chứng của thoái hóa khớp gối

Các triệu chứng thường gặp của thoái hóa khớp gối bao gồm:

• Đau khớp gối ở mặt trước hoặc bên trong, đau tăng khi vận động hoặc đứng lên từ tư thế ngồi. Ban đầu, đau có thể chỉ là những cơn đau nhức nhẹ nhưng dần dần trở nên nghiêm trọng và kéo dài hơn.
• Cứng khớp và khó khăn trong việc cử động sau khi ngồi yên một chỗ trong thời gian dài, kèm theo mất tính linh hoạt.
• Sưng tấy ở khớp gối.
• Biến dạng chân như kiểu vòng kiềng (chân chữ O) hoặc kiểu chân chữ X, dẫn đến suy giảm chức năng vận động.
• Khó khăn trong việc duỗi thẳng hoặc gập hết khớp gối.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến thoái hóa khớp gối

Nguyên nhân phổ biến nhất của thoái hóa khớp gối là do tuổi tác. Tuy nhiên, một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp đáng kể ở độ tuổi sớm hơn.

• Lớn tuổi: Khả năng chữa lành của sụn giảm dần khi lớn tuổi.
• Cân nặng: Trọng lượng làm tăng áp lực lên tất cả các khớp, đặc biệt là đầu gối. 
• Di truyền: Điều này bao gồm các đột biến di truyền có thể làm cho một người có nhiều khả năng phát triển bệnh viêm xương khớp ở đầu gối. Nó cũng có thể là do di truyền bất thường về hình dạng của xương bao quanh khớp gối.
• Giới tính: Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp gối hơn nam giới.
• Chấn thương căng thẳng lặp đi lặp lại: Đây thường là kết quả của loại công việc mà một người có. Những người có một số công việc bao gồm nhiều hoạt động có thể gây căng thẳng cho khớp, chẳng hạn như quỳ, ngồi xổm hoặc nâng vật nặng, có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp gối do áp lực liên tục lên khớp.
• Vận động viên: Các vận động viên tham gia chơi bóng đá, quần vợt hoặc chạy đường dài có thể có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp gối. 
• Các bệnh khác: Những người bị viêm khớp dạng thấp, cũng có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp. Những người bị một số rối loạn chuyển hóa, chẳng hạn như thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng, cũng có nguy cơ cao mắc bệnh viêm xương khớp.

Những ai có nguy cơ mắc phải thoái hóa khớp gối?

Mặc dù tuổi tác là một yếu tố nguy cơ chính gây ra thoái hóa khớp gối, nhưng những người trẻ tuổi cũng có thể mắc phải căn bệnh này. Đối với một số cá nhân, nó có thể là di truyền. 

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải thoái hóa khớp gối

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc Thoái hóa khớp gối, bao gồm:

• Chấn thương;
• Nhiễm trùng;
• Béo phì.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán thoái hóa khớp gối

Kiểm tra thể chất

• Khớp sưng, nóng hoặc đỏ;
• Đau quanh đầu gối;
• Phạm vi chuyển động thụ động (được hỗ trợ) và chủ động (tự định hướng);
• Sự không ổn định của khớp;
• Crepitus (cảm giác sần sùi bên trong khớp) khi cử động;
• Đau khi đặt trọng lượng lên đầu gối;
• Các vấn đề với dáng đi (cách bạn đi bộ);
• Bất kỳ dấu hiệu chấn thương nào đối với cơ, gân và dây chằng xung quanh đầu gối;
• Sự thoái hóa của các khớp khác (một dấu hiệu của bệnh viêm khớp dạng thấp).

Chẩn đoán hình ảnh

Chụp X-quang cung cấp hình ảnh chi tiết về các cấu trúc dày đặc, chẳng hạn như xương. Chúng có thể giúp phân biệt giữa các dạng viêm khớp khác nhau. Chụp X-quang khớp gối có thể cho thấy không gian khớp bị thu hẹp, các thay đổi trong xương và hình thành các gai xương (tế bào xương).

Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) để xác định tình trạng của xương và các mô mềm của đầu gối.

Xét nghiệm máu

Bác sĩ cũng có thể đề nghị xét nghiệm máu để xác định loại viêm khớp mà bạn mắc phải. Với một số loại viêm khớp, bao gồm cả viêm khớp dạng thấp, xét nghiệm máu sẽ giúp chẩn đoán chính xác.

Phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối hiệu quả

Không có cách chữa khỏi bệnh viêm khớp nhưng có một số phương pháp điều trị có thể giúp giảm đau và cải thiện cuộc sống.

Điều trị không phẫu thuật

Cũng như các bệnh khớp khác, điều trị ban đầu của bệnh viêm khớp gối là không phẫu thuật. 

• Thay đổi lối sống. 
• Giảm thiểu các hoạt động làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh, chẳng hạn như leo cầu thang.
• Chuyển từ các hoạt động có tác động mạnh (như chạy bộ hoặc quần vợt) sang các hoạt động có tác động thấp hơn (như bơi lội hoặc đi xe đạp) sẽ ít gây căng thẳng hơn cho đầu gối.
• Giảm cân có thể làm giảm căng thẳng cho khớp gối, giúp giảm đau và tăng cường chức năng.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập cụ thể có thể giúp tăng phạm vi chuyển động và tính linh hoạt, cũng như giúp tăng cường cơ bắp ở chân.
• Thiết bị hỗ trợ: Sử dụng các thiết bị như gậy, đi giày hoặc đệm chống sốc, hoặc đeo nẹp hoặc tay áo đầu gối có thể hữu ích. Nẹp hỗ trợ sự ổn định và chức năng, và có thể đặc biệt hữu ích nếu viêm khớp tập trung ở một bên đầu gối.
• Các biện pháp khắc phục khác: Chườm nóng hoặc chườm đá, sử dụng thuốc mỡ hoặc kem giảm đau hoặc đeo băng thun để hỗ trợ đầu gối có thể giúp giảm đau.
• Thuốc: Thuốc giảm đau không kê đơn, không gây nghiện và thuốc chống viêm thường là lựa chọn đầu tiên của liệu pháp điều trị viêm khớp gối. Thuốc giảm đau gồm có: Acetaminophen, thuốc chống viêm không steroid (ibuprofen, naproxen, celecoxib, meloxicam), corticosteroid, glucosamine và chondroitin sulfate, những chất được tìm thấy tự nhiên trong sụn khớp, có thể được dùng dưới dạng thực phẩm chức năng. 
• Phương pháp điều trị thay thế: Các liệu pháp thay thế để điều trị cơn đau bao gồm sử dụng châm cứu, liệu pháp xung từ tính, huyết tương giàu tiểu cầu và tiêm tế bào gốc.

Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật nếu cơn đau do viêm khớp gây ra tàn tật và không thuyên giảm khi điều trị không phẫu thuật. 

• Nội soi khớp: Phẫu thuật nội soi không thường được sử dụng để điều trị viêm khớp gối. Trong trường hợp thoái hóa khớp có kèm theo rách sụn chêm thoái hóa, phẫu thuật nội soi khớp có thể được đề nghị để điều trị rách sụn chêm.
• Ghép sụn: Mô sụn bình thường, khỏe mạnh có thể được lấy từ một phần khác của đầu gối hoặc từ ngân hàng mô để lấp đầy lỗ hổng trên sụn khớp. Thủ thuật này thường chỉ được xem xét cho những bệnh nhân trẻ tuổi có vùng sụn bị tổn thương nhỏ.
• Cắt bỏ bao khớp: Lớp niêm mạc khớp bị tổn thương do viêm khớp dạng thấp được loại bỏ để giảm đau và sưng.
• Cắt xương: Trong phẫu thuật xương đầu gối, xương chày (xương ống chân) hoặc xương đùi (xương đùi) được cắt và sau đó được tạo hình lại để giảm áp lực lên khớp gối. Phương pháp nắn xương khớp gối được áp dụng khi bị thoái hóa khớp giai đoạn đầu, chỉ tổn thương một bên khớp gối. 
• Thay toàn bộ hoặc một phần đầu gối (tạo hình khớp): Bác sĩ sẽ loại bỏ sụn và xương bị hư hỏng, sau đó định vị các bề mặt khớp bằng kim loại hoặc nhựa mới để phục hồi chức năng của đầu gối.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của thoái hóa khớp gối

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 
• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.

Phương pháp phòng ngừa thoái hóa khớp gối hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm trọng lượng cơ thể để giảm áp lực lên khớp gối, từ đó giảm nguy cơ thoái hóa khớp.
• Tập thể dục đều đặn: Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, hoặc yoga để tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp gối và duy trì dẻo dai.
• Tránh các hoạt động gây tổn thương khớp: Hạn chế các hoạt động có nguy cơ cao gây chấn thương khớp, như chạy nhảy trên mặt cứng hoặc các môn thể thao cạnh tranh mạnh.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D, và các chất chống oxy hóa để hỗ trợ sức khỏe xương khớp.
• Kiểm soát tư thế đúng đắn: Duy trì tư thế đúng trong khi ngồi, đứng và khi mang vác để giảm áp lực không cần thiết lên khớp gối.