Thông tin sức khỏe: Loài giun nào gây ra bệnh chân voi ở người?

Bệnh chân voi xuất hiện nhiều chủ yếu ở những đất nước có khí hậu nóng ẩm và thường xảy ra do muỗi truyền ấu trùng giun sang người. Hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu kỹ hơn về bệnh chân voi và để xem loài giun nào gây ra bệnh chân voi ở người.

Bệnh chân voi

Như đã đề cập ở phần trên, bệnh chân voi do giun ký sinh ở hệ thống bạch huyết, gây tổn thương các bạch mạch gây ứ dịch tại các chi, khiến cho các chi phù nề to lên nên được gọi là bệnh phù chân voi. Việc chữa trị bệnh sẽ phụ thuộc vào các giai đoạn của bệnh, ở giai đoạn mới sớm của bệnh, việc điều trị có thể dễ dàng, mang lại hiệu quả hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể phát hiện ra bệnh ở giai đoạn sớm, bởi ở giai đoạn này, bệnh dễ bị người bệnh bỏ qua bởi các dấu hiệu không rõ ràng và bệnh tiến triển một cách âm thầm. Với giai đoạn muộn hơn, đặc biệt khi đã có các biến chứng về mạch, kết quả điều trị thường sẽ hạn chế, tùy trường hợp có thể được chỉ định phẫu thuật.

Loài giun nào gây ra bệnh chân voi ở người?

Bệnh chân voi là bệnh do giun mà cụ thể là giun chỉ gây nên. Có ba loại giun chỉ gây bệnh cho con người trên thế giới, các loại giun này chính là Wuchereria bancrofti (W. bancrofti), Brugia malayi (B. malayi) và Brugia timori (B.timori). Ở Việt Nam, phát hiện được hai loài giun chỉ là W. bancrofti và B. malayi (B.malayi).

Đặc điểm loài giun:

• Loài W. bancrofti: Loài này thường khu trú ở hệ thống bạch huyết vùng bẹn hoặc ở nách. Giun chỉ W. bancrofti trưởng thành có hình dáng trông như sợi chỉ, có màu trắng đục, độ dài từ 25 - 40 mm, có chiều ngang khoảng 0,1 mm. Riêng giun W. bancrofti cái có chiều dài khoảng 60 - 100 mm.
• Ấu trùng B. malayi: Ấu trùng này có ái tính với hạch bộ phận sinh dục và vùng thận. Giun chỉ B. malayi gần giống như giun chỉ W. bancrofti về hình thái. Giun đực có kích thước khoảng 22,8 x 0,08 mm, trong khi đó giun cái khoảng 55 x 0,16 mm.
• Giun đực và cái thường cuộn vào nhau khiến cho mạch bạch huyết bị cản trở, có thể gây phù bạch huyết.

Khả năng tồn tại ngoài môi trường:

Ấu trùng giun chỉ và giun chỉ trưởng thành đều không tồn tại được ở môi trường tự nhiên, chúng chỉ tồn tại trong cơ thể người và cả trong cơ thể muỗi truyền bệnh.

Triệu chứng của bệnh

Bệnh chân voi sẽ có biểu hiện rõ nhất khi ở trong giai đoạn biến chứng của nhiễm giun chỉ. Mỗi giai đoạn khác nhau sẽ có những triệu chứng khác nhau:

• Giai đoạn ủ bệnh: Giai đoạn này được tính từ khi ấu trùng giun được đưa vào cơ thể cho đến khi phát triển thành giun trưởng thành. Thường ở giai đoạn này, cơ thể người bệnh sẽ không có triệu chứng gì.
• Giai đoạn khởi bệnh: Bệnh nhân xuất hiện sốt, viêm mạch ở các vùng như chân nách hoặc vùng bẹn kèm theo nổi hạch. Ở giai đoạn này, bệnh dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác bởi triệu chứng không rõ ràng.
• Giai đoạn toàn phát: Ở giai đoạn này hệ thống mạch bạch huyết đã bị tổn thương dẫn đến các biến chứng.

Biến chứng bệnh chân voi:

• Xuất hiện phù chân voi: Các đợt phù sẽ xuất hiện liên tục, da trở nên dày hơn, phù dần từ dưới lên trên. Phần lớn người bệnh thường bị phù một bên chân và phù đều cả hai bàn chân, có thể lan tỏa lên tới đùi. Da người bệnh sẽ ngày càng dày và cứng, do tình trạng thiếu dưỡng, trên da có thể sẽ xuất hiện các vết loét.
• Viêm bộ phận sinh dục: Gồm viêm tinh hoàn, viêm thừng tinh và tràn dịch màng tinh. Bộ phận sinh dục có thể bị phù to lên như bìu voi, vú voi nhưng không có biểu hiện đỏ hay đau trong các trường hợp nặng. Viêm bộ phận sinh dục khiến cho chất lượng cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng nặng nề. Người bệnh bị giảm khả năng lao động, sinh hoạt và sinh lý, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ.
• Tiểu ra dưỡng chất: Nước tiểu của bệnh nhân có màu trắng đục như nước vo gạo, có thể lẫn máu. Nước tiểu có thể bị đông lại trong một số trường hợp có quá nhiều dưỡng chất trong nước tiểu.

Đường lây truyền bệnh 

Bệnh chân voi lây truyền qua đường trung gian truyền bệnh là muỗi chứ không lây truyền trực tiếp giữa người với người. Nếu muỗi đốt người bệnh và bị nhiễm ấu trùng sau đó đốt người khác thì có thể lây bệnh sang người khác.

Những nơi khí hậu nóng ẩm, nơi ở ẩm thấp hay vệ sinh môi trường kém rất thuận lợi cho sự phát triển của muỗi do đó mà ở những vùng khí hậu nóng ẩm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Ngủ không mắc màn cũng là tạo cơ hội cho cho muỗi truyền ấu trùng giun chỉ chỉ vào cơ thể.

Phòng ngừa bệnh chân voi

Là loại bệnh do muỗi lây truyền nên công tác diệt muỗi rất quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh. Để phòng tránh bệnh tốt, cần:

• Vệ sinh thường xuyên môi trường xung quanh, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, vứt bỏ lu vại vỡ có chứa nước xung quanh nhà.
• Ngủ có màn, chọn quần áo sáng màu, buổi tối có thể mặc quần dài, áo kín tay để hạn chế muỗi đốt.
• Tiêu diệt muỗi, diệt nguồn lây bệnh: Tham gia cùng cơ quan chức năng, tuân thủ các đợt phát động chiến dịch tiêu diệt muỗi.

Trên đây là một vài thông tin về căn bệnh chân voi và giải đáp cho thắc mắc: "Loài giun nào gây ra bệnh chân voi ở người?" mà nhà thuốc Long Châutổng hợp đến bạn đọc. Mong rằng bạn đọc đã có thêm những thông tin, kiến thức sức khỏe bổ ích qua bài viết này.

Phương Thảo

Nguồn tổng hợp: Tham khảo