Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có nhiều năm trong lĩnh vực dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.
Ứng dụng Nhà Thuốc Long Châu
Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm
Mặc định
Lớn hơn
Cánh kiến trắng là một vị thuốc trong y học cổ truyền Việt Nam. Nó được biết đến với giá trị kinh tế cao và nhiều công dụng với sức khỏe. Bài viết này là dành cho những ai chưa biết cánh kiến trắng là gì? Cánh kiến trắng có công dụng gì và cách dùng ra sao.
Trong kho tàng dược liệu quý báu của Việt Nam, cánh kiến trắng luôn được coi là một vị thuốc quý. Cánh kiến trắng ở nước ta thậm chí còn được đánh giá là có chất lượng tốt nhất thế giới. Với dược tính quý giá, cánh kiến trắng được sử dụng để điều trị nhiều bệnh khác nhau. Vậy cánh kiến trắng là gì và mang lại những lợi ích gì cho sức khỏe? Cùng Long Châu tìm hiểu chi tiết hơn về cánh kiến trắng.
Cánh kiến trắng có tên khoa học là Styrax tonkinensis, một loài cây thuộc họ Bồ đề (Styracaceae). Cây thường mọc hoang hoặc được trồng làm cảnh ở nhiều vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Cánh kiến trắng là một loài cây gỗ nhỏ, cao trung bình, có tán lá rộng và rậm rạp. Lá cây hình bầu dục, mép có răng cưa, hoa nhỏ màu trắng, mọc thành chùm ở đầu cành. Quả cánh kiến trắng hình cầu, khi chín có màu đen.
Đặc biệt, nhựa của cây cánh kiến trắng, còn gọi là an tức hương, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Nhựa này có màu vàng nhạt hoặc nâu, có mùi thơm đặc trưng và vị hơi đắng. Thành phần hóa học của nhựa cánh kiến trắng rất phức tạp. Chính nhờ thành phần hóa học đặc biệt này mà cánh kiến trắng chứa nhiều tác dụng dược lý quý giá.
Trong Y học cổ truyền, cánh kiến trắng được sử dụng để điều trị nhiều bệnh khác nhau. Không chỉ trong y học cổ truyền, cánh kiến trắng còn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác. Nhựa cây được sử dụng để sản xuất nước hoa, mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe.
Nhựa cánh kiến trắng chứa nhiều hợp chất hữu cơ quý giá, với nhiều tác dụng dược lý. Thành phần chính của nó bao gồm các acid thơm như acid benzoic, acid cinnamic, cùng với các hợp chất phenolic và flavonoid. Chính sự kết hợp độc đáo của các thành phần này đã tạo nên những đặc tính dược học đặc biệt của cánh kiến trắng.
Nhựa cánh kiến trắng chứa các hợp chất như axit benzoic, benzyl benzoate, và cinnamic acid. Chúng đều có đặc tính kháng khuẩn nên có thể tiêu diệt hoặc ức chế vi khuẩn gây nhiễm khuẩn hô hấp như viêm họng, viêm phế quản. Những thành phần này cũng giảm viêm nhiễm trong niêm mạc hô hấp, làm dịu các triệu chứng sưng đau và khó chịu. Các hợp chất nhựa và tinh dầu trong cánh kiến trắng có khả năng làm dịu niêm mạc bị kích thích, giảm triệu chứng đau rát họng và ho.
Khi tìm hiểu cánh kiến trắng là gì chúng ta đã biết dược liệu này có mùi thơm đặc trưng. Tinh dầu thơm trong dược liệu này có khả năng làm loãng chất nhầy và đờm trong đường hô hấp, hỗ trợ việc đào thải chúng dễ dàng hơn. Điều này rất cần thiết đối với các bệnh như viêm phế quản hoặc cảm cúm. Chưa hết, axit benzoic và benzyl benzoate trong cánh kiến trắng hoạt động như các chất giảm ho tự nhiên. Chúng làm dịu các dây thần kinh trong niêm mạc đường hô hấp, từ đó giảm phản xạ ho do kích thích.
Axit benzoic và benzyl benzoate trong cánh kiến trắng có thể tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây bệnh trên da. Điển hình như vi khuẩn Staphylococcus aureus (nguyên nhân gây viêm da mủ) hoặc các loại nấm gây hắc lào, lang ben. Chúng cũng có tác dụng giảm nguy cơ nhiễm trùng thứ cấp ở các vùng da bị tổn thương.
Các hợp chất chống viêm tự nhiên như cinnamic acid trong dược liệu này còn giúp giảm sưng, đỏ, và ngứa ở vùng da bị viêm, như trong trường hợp viêm da cơ địa, viêm da dị ứng, hoặc vảy nến. Chúng ức chế phản ứng viêm quá mức, làm dịu, giảm kích ứng da, hỗ trợ quá trình lành da. Cánh kiến trắng là gì? Trong y học cổ truyền, cánh kiến trắng được dùng để điều trị các bệnh ngoài da mãn tính như: Eczema, vảy nến, lang ben, hắc lào,…
Trong y học cổ truyền, an tức hương được cho là có khả năng đả thông kinh lạc, giảm tình trạng tắc nghẽn gây đau nhức và cảm giác nặng nề trong cơ thể. Benzyl benzoate, cinnamic acid trong dược liệu này có thể cải thiện tuần hoàn máu, giúp tăng lưu thông máu tại các vị trí bị tắc nghẽn hoặc ứ đọng.
Benzyl benzoate giúp làm giãn mạch máu nhỏ, cải thiện lưu thông máu đến các cơ quan và cơ bắp. Một số nghiên cứu cho thấy an tức hương giúp làm giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, từ đó cải thiện dòng chảy máu và cung cấp oxy tốt hơn cho các vùng bị tổn thương. Axit benzoic và cinnamic acid tác động đến dây thần kinh cảm giác, giúp giảm đau hiệu quả ở các vùng cơ và khớp. Tinh dầu thơm của an tức hương giúp thư giãn các cơ co cứng, giảm căng cơ và giảm đau nhức ở vùng lưng, gối, vai, cổ.
Benzoin và axit cinnamic trong cánh kiến trắng có khả năng kích thích nhẹ hệ thần kinh trung ương, giúp tạo cảm giác thư giãn, giảm căng thẳng và lo âu. Benzoic và vanillin trong tinh dầu cánh kiến trắng có mùi thơm dễ chịu, giúp an thần. Nó cũng giúp cải thiện tình trạng mất ngủ, bồn chồn hoặc lo lắng.
Khi tìm hiểu cánh kiến trắng là gì chúng ta đã biết, benzoic và benzyl benzoate là thành phần quan trọng của dược liệu này. Nó có thể tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm nhiễm hoặc rối loạn đường tiêu hóa như Helicobacter pylori (gây viêm loét dạ dày). Nó có thể làm giảm tình trạng viêm niêm mạc ruột và dạ dày, hỗ trợ quá trình hồi phục ở các vùng tổn thương.
An tức hương chứa các hợp chất có thể giảm tình trạng co thắt không kiểm soát ở dạ dày và ruột, từ đó làm giảm triệu chứng đau bụng, khó chịu. Điều này đặc biệt hữu ích đối với các bệnh nhân bị hội chứng ruột kích thích. Ngoài ra, nhựa cây cánh kiến trắng còn giúp giảm đau bụng, đầy hơi, khó tiêu và hỗ trợ làm lành các vết loét.
Cánh kiến trắng là gì và có công dụng gì đến đây bạn đã rõ. Tùy mục đích sử dụng, chúng ta sẽ dùng nhựa cánh kiến trắng khác nhau để chăm sóc sức khỏe và điều trị bệnh.
Nhựa an tức hương được đốt nhẹ hoặc dùng dưới dạng tinh dầu để xông phòng, làm sạch không khí và thư giãn đường hô hấp. Để trị ho và giảm viêm họng, bạn có thể dùng khoảng 100ml nước nóng hoặc nước gừng, cho nhựa cánh kiến trắng vào khuấy cho tan. Sau khi để nguội bớt, bạn thêm mật ong vào khuấy đều. Bài thuốc này uống mỗi ngày 2 - 3 lần, mỗi lần uống 1 thìa cà phê và dùng đến khi khỏi bệnh. Ngoài ra, bạn có thể dùng cánh kiến trắng để pha trà hoặc sắc nước giúp giảm ho và làm sạch đường hô hấp.
Để chữa bệnh ngoài da, bạn có thể dùng nhựa cánh kiến trắng pha loãng với nước rồi bôi lên vùng da bị tổn thương. Dùng nhựa an tức hương đun với nước để tắm hoặc xông hơi cũng giúp làm sạch và khử khuẩn toàn thân.
Để tăng cường lưu thông máu, giảm đau nhức, bạn có thể dùng cánh kiến trắng để xông hơi hoặc pha thành dầu xoa bóp. Nhựa cánh kiến trắng nghiền thành bột có thể trộn cùng rượu hoặc dầu để đắp lên vùng bị đau nhức. Y học cổ truyền có bài thuốc đun lá ngải cứu với nước trong khoảng 10 phút để lấy tinh dầu. Sau đó thêm nhựa an tức hương vào nước ngải cứu, đun thêm 5 - 10 phút.
Để nước thuốc nguội bớt, bạn có thể thêm mật ong vào uống mỗi lần khoảng 50ml, ngày 2 lần. Bài thuốc này vừa giúp giảm đau, thư giãn các cơ bị căng thẳng vừa tăng cường tuần hoàn máu, giảm đau mỏi gối và các khớp.
Bài viết trên đã đưa ra thông tin giải đáp về: "Cánh kiến trắng là gì?". Cánh kiến trắng là một dược liệu quý, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Thông thường, liều dùng cánh kiến trắng cho từng người sẽ được thầy thuốc đông y kê đơn cụ thể. Việc tự ý sử dụng cánh kiến trắng với liều lượng cao có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Dược sĩ Đại họcNguyễn Vũ Kiều Ngân
Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có nhiều năm trong lĩnh vực dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.