Viêm mạch là gì? Nguyên nhân gây bệnh, chẩn đoán và điều trị

Viêm mạch là bệnh gì?

Viêm mạch là bệnh lý viêm các mạch máu, dẫn tới thiếu máu, hoại tử và tổn thương viêm ở các cơ quan. Viêm mạch có thể xuất hiện ở bất kỳ mạch máu nào như các động mạch, tiểu động mạch, tĩnh mạch, tiểu tĩnh mạch hoặc các mao mạch.

Biểu hiện của viêm mạch rất đa dạng trên lâm sàng, phụ thuộc vào kích thước và vị trí của các mạch, các cơ quan bị tổn thương, mức độ và loại tổn thương viêm.

Để phân loại các bệnh lý mạch máu thường dựa vào đặc điểm như vị trí viêm, kích thước các mạch tổn thương chiếm ưu thế:

• Mạch lớn: Bệnh Behcet, viêm động mạch tế bào khổng lồ, viêm mạch Takayasu.
• Mạch trung bình: Viêm mạch kích thước trung bình dưới da, viêm nút quanh động mạch.
• Mạch nhỏ: U hạt tế bào ưa acid với viêm đa mạch, chứng Cryoglobulin huyết, viêm đa mạch u hạt, viêm mạch liên quan tới immunoglobulin A, viêm đa vi mạch, viêm mạch dưới da.

Viêm mạch gồm hai loại là viêm mạch nguyên phát không rõ nguyên nhân gây bệnh và viêm mạch thứ phát có thể do thuốc, chất độc, nhiễm trùng hoặc bệnh tự miễn hoặc ung thư. Tùy vào loại mắc phải, bệnh có thể cải thiện mà không cần điều trị. Hoặc phải điều trị bằng thuốc trong thời gian dài.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm mạch

Viêm mạch thường làm giảm lưu lượng máu đi khắp cơ thể. Những biểu hiện trên lâm sàng của bệnh viêm mạch thường dựa vào kích thước của các mạch máu bị tổn thương, các dấu hiệu và triệu chứng chung cho hầu hết các loại viêm mạch bao gồm:

• Bệnh nhân có dấu hiệu và triệu chứng viêm hệ thống như sốt, ra mồ hôi đêm, mệt mỏi, chán ăn, giảm cân, đau cơ, viêm khớp.
• Một số biểu hiện bệnh viêm mạch nghiêm trọng hoặc tổn thương cơ quan cần điều trị ngay như: Xuất huyết phế nang, viêm cầu thận tiến triển nhanh, đường tiêu hóa (thiếu máu mạc treo: sự gián đoạn dòng máu nuôi ruột), mất thị lực ở bệnh nhân viêm mạch tế bào khổng lồ.
• Các biểu hiện trên da do tổn thương mạch máu nhỏ và trung bình như: Xuất huyết, mày đay, loét, viêm mạch mạng xanh tím và hồng ban nút.

Biến chứng viêm mạch

Các biến chứng của viêm mạch phụ thuộc vào loại viêm mạch mà bạn mắc phải, bao gồm:

• Cục máu đông. Cục máu đông có thể hình thành trong mạch máu, cản trở lưu lượng máu tuần hoàn. Biến chứng nghiêm trọng của cục máu đông có thể gây phình hoặc vỡ động mạch chủ có thể gây tử vong nếu không xử lý kịp thời.
• Mất thị lực hoặc mù lòa. Đây là một biến chứng của viêm động mạch tế bào khổng lồ nếu không được điều trị.
• Tổn thương cơ quan.
• Nhiễm trùng, viêm phổi và nhiễm trùng máu.
• Tái phát viêm mạch. Viêm mạch có thể tái phát sau khi điều trị thành công và cần điều trị bổ sung. Trường hợp bệnh viêm mạch mà bạn mắc phải không thể hết bệnh hoàn toàn và cần điều trị liên tục.
• Viêm mạch máu lớn và trung bình như viêm động mạch tế bào khổng lồ, bệnh Kawasaki, bệnh Takayasu có thể dẫn đến biến chứng nhồi máu cơ tim cấp tính, xuất huyết não, nhồi máu não, phình động mạch chủ, lóc tách động mạch chủ, nhồi máu mạc treo.
• Các biến chứng đe dọa tính mạng của viêm mạch máu nhỏ bao gồm: Suy thận, xuất huyết phế nang và thiếu máu cục bộ đường tiêu hóa.
• Thuyên tắc phổi và huyết khối tĩnh mạch sâu thường gặp ở bệnh Behcet hơn các bệnh lý mạch máu khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ tăng hiệu quả trị liệu và giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh, giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến viêm mạch

Viêm mạch có thể là:

• Viêm mạch nguyên phát: Không rõ nguyên nhân gây bệnh.
• Viêm mạch thứ phát: Bệnh lý viêm mạch máu này có thể liên quan đến gen di truyền hoặc sự bất thường của hệ thống miễn dịch. Các tác nhân có thể kích thích hệ thống miễn dịch gây ra các phản ứng như: Nhiễm trùng như viêm gan B và viêm gan C; ung thư máu; các bệnh về hệ thống miễn dịch như viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì và lupus ban đỏ; phản ứng với một số loại thuốc.

Viêm mạch làm cho mạch máu bị tổn thương dẫn đến chảy máu hoặc tình trạng viêm nặng lên. Quá trình viêm làm cho các lớp của thành mạch máu dày lên, thu hẹp kích thước lòng mạch máu, làm giảm lưu lượng máu cung cấp, dẫn đến giảm lượng oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết để nuôi dưỡng các mô và cơ quan của cơ thể.