Thuốc đào thải axit uric: Giải pháp hiệu quả trong điều trị Gout và tăng axit uric máu

Tỷ lệ người mắc bệnh Gout và rối loạn chuyển hóa axit uric đang gia tăng tại Việt Nam, đặc biệt ở nam giới trung niên. Ngoài việc thay đổi chế độ ăn uống, sử dụng thuốc đào thải axit uric đúng cách là phương pháp điều trị được khuyến nghị bởi nhiều hiệp hội y khoa quốc tế. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin tổng quan về thuốc đào thải axit uric, cách sử dụng và những lưu ý cần thiết theo khuyến cáo y tế.

Thuốc đào thải axit uric là gì?

Thuốc đào thải axit uric là nhóm thuốc làm tăng bài tiết axit uric qua thận, giúp giảm nồng độ axit uric trong máu. Khác với nhóm thuốc ức chế tổng hợp axit uric như Allopurinol hay Febuxostat, thuốc đào thải axit uric tác động trực tiếp vào ống lượn gần của nephron, thúc đẩy quá trình thải trừ axit uric qua nước tiểu. Nhóm thuốc này đặc biệt hiệu quả trong điều trị gout, tăng axit uric máu và ngăn ngừa sỏi urat.

Thuốc đào thải axit uric có vai trò quan trọng trong điều trị như:

• Giảm nồng độ axit uric máu, ngăn ngừa cơn Gout cấp.
• Hỗ trợ kiểm soát biến chứng lâu dài như tổn thương khớp và suy thận.
• Phòng ngừa hình thành sỏi urat ở những bệnh nhân có nguy cơ cao.

Các loại thuốc đào thải axit uric phổ biến hiện nay

Trong quản lý bệnh gout và tình trạng tăng axit uric máu, các hoạt chất có tác dụng tăng thải urat qua thận (uricosuric agents) được sử dụng nhằm giảm nồng độ axit uric huyết thanh. Dưới đây là một số hoạt chất phổ biến, mỗi loại có cơ chế tác dụng riêng biệt nhưng đều hướng tới mục tiêu thúc đẩy bài xuất axit uric qua nước tiểu:

• Probenecid: Đây là một hoạt chất thuộc nhóm uricosuric cổ điển, hoạt động bằng cách ức chế quá trình tái hấp thu urat tại ống lượn gần của nephron. Từ đó, probenecid làm tăng bài tiết urat qua thận, giúp hạ nồng độ axit uric trong máu. Hoạt chất này đặc biệt hiệu quả ở những bệnh nhân có chức năng thận bình thường và chưa có biến chứng sỏi urat.
• Benzbromarone: Là một chất uricosuric mạnh, benzbromarone không chỉ ức chế tái hấp thu urat mà còn làm tăng thanh thải urat nhờ tác dụng trực tiếp trên nhiều cơ chế vận chuyển ở ống thận. So với probenecid, benzbromarone có thể hiệu quả hơn trong việc giảm axit uric huyết, đặc biệt ở các bệnh nhân có đáp ứng kém với thuốc uricosuric truyền thống. Tuy nhiên, cần thận trọng do nguy cơ độc tính trên gan đã được ghi nhận trong một số trường hợp.
• Lesinurad: Đây là một hoạt chất mới hơn, thuộc nhóm ức chế chọn lọc kênh vận chuyển URAT1 – một protein chịu trách nhiệm chính trong tái hấp thu urat tại ống lượn gần. Lesinurad thường không được sử dụng đơn độc mà phối hợp với các thuốc ức chế tổng hợp axit uric (như allopurinol hoặc febuxostat) trong các trường hợp bệnh nhân chưa đạt được mục tiêu điều trị chỉ với đơn trị liệu. Việc kết hợp này giúp nâng cao hiệu quả giảm axit uric và kiểm soát triệu chứng gout.
• Sulfinpyrazone: Hoạt chất này cũng có cơ chế uricosuric thông qua ức chế tái hấp thu urat ở thận, tương tự như probenecid. Tuy nhiên, sulfinpyrazone ít được sử dụng hơn do nguy cơ tác dụng phụ trên tiêu hoá và huyết học, và thường chỉ được cân nhắc ở các bệnh nhân có đáp ứng kém với các lựa chọn khác.

Thuốc đào thải axit uric có tốt không?

Để biết thuốc đào thải axit uric có tốt hay không, chúng ta hãy cùng nhau điểm qua những ưu và nhược điểm của loại thuốc này, cụ thể như sau:

Ưu điểm

Thuốc đào thải axit uric có những ưu điểm sau:

• Tăng cường chức năng thải trừ: Thuốc đào thải axit uric giúp thận loại bỏ axit uric hiệu quả, giảm nguy cơ tích tụ trong máu.
• Ngăn ngừa biến chứng: Hỗ trợ giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn Gout cấp, bảo vệ khớp và thận.
• Hiệu quả lâu dài: Khi sử dụng đúng chỉ định, thuốc mang lại kết quả bền vững và an toàn.

Nhược điểm

Bên cạnh ưu điểm, thuốc đào thải axit uric cũng có những nhược điểm sau:

• Không phù hợp trong cơn Gout cấp: Sử dụng thuốc đào thải axit uric khi đang viêm cấp có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng nếu không có điều trị nền.
• Tác dụng phụ: Lạm dụng thuốc có thể gây mệt mỏi, suy nhược hoặc tổn thương thận.
• Nguy cơ biến chứng: Nếu không theo dõi chặt chẽ, có thể dẫn đến sỏi urat hoặc suy giảm chức năng thận.

Lưu ý khi sử dụng thuốc đào thải axit uric

Để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng thuốc đào thải axit uric, người bệnh cần lưu ý đến những vấn đề sau:

• Uống đủ nước: Duy trì 2 - 3 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ thải axit uric và phòng ngừa sỏi urat.
• Theo dõi chức năng thận và gan: Kiểm tra định kỳ các chỉ số creatinin, men gan để phát hiện sớm bất thường.
• Không tự ý ngừng thuốc: Việc dừng thuốc đột ngột có thể làm tăng axit uric máu, gây tái phát Gout.
• Chế độ ăn kiêng purin: Hạn chế thực phẩm giàu purin như nội tạng động vật, hải sản, rượu bia…
• Kiểm soát bệnh nền: Quản lý tốt các bệnh lý như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì để tăng hiệu quả điều trị.

Ngoài ra, người bệnh cần ngừng sử dụng thuốc nếu:

• Xuất hiện phản ứng dị ứng nghiêm trọng như phát ban, khó thở…
• Phát hiện sỏi thận hoặc các dấu hiệu bất thường như men gan tăng cao.
• Không đạt được mức axit uric máu mục tiêu (thường dưới 6 mg/dL) sau 6 tháng điều trị.

Thuốc đào thải axit uric là giải pháp hiệu quả cho bệnh nhân gout và tăng axit uric máu, đặc biệt ở những người có rối loạn chức năng thải trừ axit uric. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu và hạn chế rủi ro, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, kết hợp với lối sống lành mạnh và theo dõi y tế định kỳ. Người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chẩn đoán chính xác hoặc hướng dẫn cụ thể từ chuyên gia y tế.