Thuốc trẻ em không nên dùng và những lưu ý khi cho trẻ sử dụng thuốc

Thuốc trẻ em không nên dùng bao gồm những loại thuốc nào vẫn luôn là chủ đề được nhiều độc giả quan tâm. Trước khi tìm hiểu về các loại thuốc trẻ em không nên dùng và lưu ý khi cho trẻ dùng thuốc, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu vì sao phải thận trọng khi dùng thuốc cho trẻ bạn nhé.

Vì sao cha mẹ cần thận trọng khi cho trẻ dùng thuốc?

Như các bạn đã biết, trẻ em là nhóm đối tượng vô cùng nhạy cảm và mọi sai lầm trong khi sử dụng thuốc cho trẻ ở bất kỳ độ tuổi nào đều sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của trẻ. Việc cha mẹ lạm dụng thuốc hoặc tự cắt giảm liều thuốc, đặc biệt là khi sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus hoặc kháng nấm… sẽ có thể dẫn đến tình trạng kháng nấm.

Ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, chức năng của các cơ quan trong cơ thể chưa hoàn chính do vậy mà sẽ rất nguy hiểm nếu cha mẹ cho trẻ sử dụng thuốc một cách bừa bãi. Cụ thể:

• Các nghiên cứu chỉ ra rằng, cơ thể người trưởng thành có khoảng 60 - 70% là nước song nước trong cơ thể trẻ lại chiếm đến 80%. Do nước chiếm thể tích lớn trong cơ thể và cơ bắp của trẻ cũng chưa phát triển nên việc sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ cần đặc biệt thận trọng hơn so với người lớn.
• Da của trẻ cũng còn khá mỏng manh, hàng rào biểu mô chưa trưởng thành, khả năng hấp thu thuốc qua da rất cao, nhất là ở vùng da mặt, vùng đùi và vùng bẹn. Do vậy mà trẻ dễ bị kích ứng khi sử dụng thuốc bôi ngoài da. Thậm chí, nếu sử dụng thuốc bôi ngoài da diện rộng còn thể gây ra tình trạng nhiễm độc toàn thân.
• Các cơ quan chuyển hóa và thải trừ thuốc như thận, gan của trẻ cũng chưa phát triển hoàn chỉnh, do vậy mà việc chuyển hoá cũng như thải trừ thuốc của trẻ sẽ kém hơn so với người lớn. Lúc này, nguy cơ tích trữ thuốc trong cơ thể sẽ tăng lên và khả năng ngộ độc thuốc cũng vì thế mà cao hơn.
• Ngoài ra, khả năng hấp thu thuốc ở đường tiêu hoá của trẻ cũng bị chi phối bởi sự bài tiết acid dạ dày, sự hình thành muối mật, thời gian rỗng dạ dày, chiều dài ruột, bề mặt hấp thu hiệu quả, hệ vi sinh đường ruột, chuyển động ruột…

Một số loại thuốc trẻ em không nên dùng

Dưới đây là một số loại thuốc trẻ em không nên dùng, các bậc cha mẹ có thể tham khảo:

Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh là loại thuốc có tác dụng ức chế và tiêu diệt vi khuẩn, thường được chỉ định trong điều trị bệnh nhiễm khuẩn. Một số nhóm thuốc kháng sinh trẻ em không nên dùng có thể kể đến như:

• Thuốc kháng sinh nhóm Aminoglycosid: Thường được chỉ định sử dụng để điều trị nhiễm trùng nghiêm trọng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, thuốc kháng sinh nhóm này có tác dụng phụ gây độc lên thính giác và thận. Do vậy mà các chuyên gia khuyến cáo cha mẹ không nên cho trẻ sử dụng loại thuốc này.
• Thuốc kháng sinh nhóm Phenicol: Là kháng sinh phổ rộng, có tác dụng tiêu diệt rất nhiều các loại vi khuẩn khác nhau. Tuy nhiên, thuốc có một số tác dụng phụ như gây ức chế tủy xương, ảnh hưởng đến quá trình tạo máu gây thiếu máu, gây viêm thần kinh thị giác… Do đó, hiện nay, kháng sinh nhóm này chỉ được sử dụng khi không có lựa chọn nào khác và chỉ dùng cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên.
• Thuốc kháng sinh nhóm Lincosamid: Mang lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh gây ra bởi vi khuẩn kỵ khí. Tác dụng phụ hay gặp nhất khi sử dụng loại thuốc này là gây tiêu chảy, viêm đại tràng giả mạc có thể gây tử vong, giảm bạch cầu đa nhân trung tính… Thuốc được khuyến cáo không sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi.
• Thuốc kháng sinh nhóm Tetracyclin: Là thuốc kháng sinh phổ rộng và trên thực tế đây là nhóm thuốc thường bị sử dụng bừa bãi nhất. Hậu quả dẫn đến làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Đối với trẻ em, thuốc gây loạn sản men răng, ức chế sự phát triển của xương và theo khuyến cáo từ phía chuyên gia thì thuốc kháng sinh nhóm này không dùng cho trẻ dưới 8 tuổi.
• Thuốc kháng sinh nhóm Quinolon: Được nghiên cứu là ảnh hưởng xấu đến sự phát triển sụn tiếp hợp và hậu quả khiến trẻ bị lùn. Thêm vào đó, loại thuốc này còn có thể gây viêm đứt gân, viêm gân achilles, do vậy là không dùng thuốc kháng sinh nhóm này cho trẻ dưới 16 tuổi.
• Thuốc kháng sinh nhóm Sulfamid: Gây ra tác dụng như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, dị ứng, rối loạn hệ thống tạo máu, gây sỏi… Ngoài ra, việc cho trẻ sử dụng loại thuốc này có thể gây tiểu đường. Chính vì thế, thuốc nhóm Sulfamid là nhóm thuốc trẻ em không nên dùng, đặc biệt là trẻ sơ sinh.

Thuốc giảm đau và hạ sốt

Theo khuyến cáo từ các chuyên gia, các loại thuốc giảm đau, hạ sốt trẻ em không nên dùng bao gồm:

• Các loại thuốc á phiện như dẫn xuất paracetamol kết hợp với codein, morphine…: Các loại thuốc này có khả năng gây ức chế hô hấp do đó mà không dùng được cho trẻ em dưới 3 tuổi.
• Các loại thuốc giảm đau hạ sốt thuộc nhóm không steroid: Cần thận trọng khi cho trẻ sử dụng. Chỉ cho trẻ sử dụng nhóm thuốc này khi có sự chỉ định từ bác sĩ.
• Aspirin có thể gây ra hội chứng Reye - hội chứng có thể gây tử vong nên Aspirin cũng nằm trong danh sách thuốc trẻ em không nên dùng.

Một số loại thuốc khác

Bên cạnh 2 nhóm thuốc phổ biến nêu trên, thuốc trẻ em không nên dùng còn bao gồm:

• Thuốc rối loạn tâm thần (Phenothiazin);
• Một số loại thuốc nhỏ mũi co mạch tại chỗ như oxymetazolin, naphazolin, xylometazolin…
• Corticoid dạng uống hoặc dạng bôi ngoài da…

Những lưu ý khi cho trẻ sử dụng thuốc

Bên cạnh một số loại thuốc trẻ em không nên dùng thì những lưu ý khi cho trẻ sử dụng thuốc cũng là chủ đề được nhiều mẹ quan tâm.

Theo các chuyên gia, để đảm bảo an toàn cho trẻ khi sử dụng thuốc, các bậc cha mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Chỉ cho trẻ sử dụng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ. Tuyệt đối tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý tăng hay giảm liều…
• Liều lượng thuốc dùng cho trẻ nhỏ thường được tính dựa theo cân nặng của trẻ.
• Thời gian và khoảng cách giữa các lần dùng thuốc cho trẻ cũng cần được lưu ý. Có nhiều thuốc được chỉ định dùng lúc đói song bên cạnh đó cũng có một số loại thuốc được chỉ định sử dụng sau ăn. Cha mẹ cần tuân thủ theo đúng thời điểm cho trẻ uống thuốc mà bác sĩ ghi trên đơn thuốc.
• Tuyệt đối không nên tự ý thêm đường, thêm sữa, nước trái cây hoặc các thuốc khác vào các thuốc dạng lỏng đã pha để ngăn ngừa tình trạng tương tác bất lợi.
• Vì một lý do nào đó mà các bậc cha mẹ quên không cho trẻ dùng thuốc, hãy cho trẻ uống ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu thời điểm nhớ ra gần với thời điểm dùng liều kế tiếp thì cha mẹ hãy bỏ qua liều đã quên và chờ đến thời điểm dùng liều kể tiếp để cho trẻ sử dụng thuốc. Tuyệt đối không được tăng gấp đôi liều để bù cho liều quên.
• Trong quá trình sử dụng thuốc, nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu bất thường, cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và có hướng xử trí kịp thời nếu cần.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh chủ đề cho trẻ uống thuốc đúng cách mà Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp để gửi đến quý độc giả. Hy vọng với những chia sẻ hôm nay, cha mẹ sẽ hiểu được tầm quan trọng của việc thận trọng khi dùng thuốc cho trẻ, các loại thuốc trẻ em không nên dùng và những lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ. 

Xem thêm:

• Những điều cấm kỵ khi uống thuốc có thể bạn chưa biết
• Nguyên tắc bảo quản thuốc đúng cách là gì? Lưu ý cần biết