Tiểu không tự chủ: Phân loại, nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng

Tiểu không tự chủ có nhiều nguyên nhân và liên quan đến một số bệnh lý, vấn đề sức khỏe nhất định. Hiện nay tình trạng tiểu không tự chủ được các chuyên gia phân loại thành 4 loại khác nhau là tiểu gấp không kiểm soát, tiểu không kiểm soát khi gắng sức, tiểu không kiểm soát do tràn đầy và cuối cùng là tiểu không kiểm soát hỗn hợp.

Thế nào là tiểu không tự chủ?

Tiểu không tự chủ là tình trạng rò rỉ nước tiểu không kiểm soát, nhất là khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc cảm giác muốn đi tiểu diễn ra đột ngột, liên tục đến mức phản ứng không kịp. Vấn đề tiểu không tự chủ khiến bệnh nhân cảm thấy rất khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, công việc, học tập hàng ngày.

Hệ thống tiết niệu được cấu tạo gồm có thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Các bộ phận này sẽ phối hợp với nhau để thực hiện quá trình lọc, chứa và loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể. Ban đầu, tiểu không tự chủ di chuyển xuống niệu quản và được chứa ở bàng quang, sau đó khi bàng quang đầy não bộ sẽ phát tín hiệu cần đi tiểu. Khi này, cơ vòng sẽ mở để chất thải thoát ra khỏi bàng quang và chảy tự do ra bên ngoài cơ thể qua đường niệu đạo.

Trên đây là quá trình hoạt động bình thường của hệ thống tiết niệu khi các cơ quan trọng hệ thống vận hành trơn tru, cho phép chủ thể chuẩn bị tâm lý sẵn sàng trước khi đi tiểu. Tuy nhiên hiện tượng tiểu không tự chủ sẽ xảy ra khi một trong những cơ quan này gặp vấn đề do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Nhiều lầm tưởng rằng tiểu không tự chủ là vấn đề tự nhiên trong quá trình lão hóa của con người và là điều không tránh khỏi. Nhưng thực tế không phải vậy, tình trạng tiểu không tự chủ có xu hướng tăng lên khi về già nhưng vẫn có thể có những phương pháp điều trị hiệu quả để cải thiện hiện tượng này.

Phân loại tiểu không tự chủ

Tình trạng tiểu không tự chủ được phân loại thành 4 loại chính là:

Tiểu gấp không kiểm soát

Loại tiểu không tự chủ này được đặc trưng bởi dấu hiệu cần đi tiểu ngay lập tức, cảm giác buồn đi tiểu xảy ra đột ngột và dữ dội khiến người bệnh không kịp phản ứng, từ đó dẫn đến hiện tượng són tiểu. Tiểu gấp có thể xuất phát do bàng quang hoạt động quá mức và nguyên nhân cốt lõi là do tổn thương các dây thần kinh, nhiễm trùng, nồng độ estrogen giảm thấp sau giai đoạn mãn kinh, thừa cân hoặc cơ vùng chậu yếu,…

Tiểu không kiểm soát khi gắng sức

Đây là hiện tượng són tiểu khi người bệnh ho, hắt hơi, cười hoặc chạy nhảy, nâng đỡ, bê vác đồ vật nặng. Nguyên nhân chính dẫn đến loại tiểu không tự chủ này là do cơ sàn chậu yếu đi, không còn khả năng hỗ trợ các cơ quan khác ở vùng chậu tốt như trước nữa. Khi này một số hoạt động của cơ thể cũng gây áp lực đến bàng quang, từ đó dẫn đến hiện tượng tiểu không tự chủ, rò rỉ nước tiểu. Đây thường là vấn đề phổ biến ở chị em phụ nữ sau sinh hoặc nam giới từng thực hiện phẫu thuật tuyến tiền liệt.

Tiểu không kiểm soát do tràn đầy

Tình trạng tiểu không tự chủ này diễn ra khi nước tiểu không được thải hết ra khỏi bàng quang sau mỗi lần đi tiểu, thay vào đó người bệnh sẽ bị són tiểu lắt nhắt, rải rác theo thời gian. Vấn đề này thường gặp nhiều hơn ở người mắc bệnh lý mãn tính như chứng đa xơ cứng, tiểu đường đột quỵ,… hoặc nam giới có kích thước tuyến tiền liệt lớn hơn kích thước thông thường.

Tiểu không kiểm soát hỗn hợp

Đây là loại tiểu không tự chủ có sự kết hợp giữa nhiều vấn đề khác nhau dẫn đến tình trạng són tiểu. Để cải thiện triệu chứng khi bị tiểu không tự chủ loại này người bệnh cần lắng nghe tư vấn từ bác sĩ, thăm khám, tìm hiểu chính xác nguyên nhân gây bệnh, từ đó có phương án điều trị phù hợp, đạt hiệu quả cao nhất.

Tiểu không tự chủ có triệu chứng gì?

Triệu chứng phổ biến nhất ở người bị tiểu không tự chủ là tình trạng són tiểu không kiểm soát, nước tiểu nhỏ giọt liên tục hoặc lắt nhắt với lượng lớn hoặc nhỏ tùy mức độ. Tùy theo loại tiểu không tự chủ mà bệnh nhân sẽ có các biểu hiện khác nhau nhưng nhìn chung, đa số các ca tiểu không tự chủ đều xuất hiện các triệu chứng đặc trưng của bệnh gồm:

• Són tiểu không kiểm soát khi bệnh nhân ho, cười, hắt hơi hoặc tập thể dục.
• Đi tiểu nhiều lần trong 1 ngày hoặc vào ban đêm, lượng nước tiểu mỗi lần đi vệ sinh thường ít.

Tiểu không tự chủ do nguyên nhân nào?

Tiểu không tự chủ có thể xuất phát từ những thói quen hàng ngày, bệnh lý về hệ bài tiết hoặc các vấn đề về thể chất.

Nguyên nhân gây tiểu không tự chủ tạm thời

Một số loại thực phẩm có thể kích thích bàng quang và dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ tạm thời, cụ thể như rượu bia, đồ uống có caffeine, nước có ga, chất tạo ngọt nhân tạo, socola, ớt, thực phẩm chứa nhiều gia vị, đường hoặc axit, thực phẩm bổ sung quá nhiều vitamin C.

Bên cạnh thực phẩm thì một số tình trạng sức khỏe cũng có thể là tác nhân khiến bạn bị tiểu không tự chủ tạm thời, cụ thể như khi bị táo bón hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.

Nguyên nhân gây tiểu không kiểm soát liên tục và thường xuyên

Tình trạng tiểu không tự chủ diễn ra liên tục và thường xuyên có thể xuất phát từ những nguyên nhân như:

• Phụ nữ mang thai có những thay đổi liên tục về nội tiết tố và sự phát triển liên tục của thai nhi.
• Phụ nữ sinh thường tác động đến các dây thần kinh liên quan đến bàng quang và làm cho sàn chậu bị sa xuống, tăng nguy cơ bị tiểu không tự chủ.
• Sự lão hóa tự nhiên của các cơ quan nội tạng cũng là một trong những yếu tố tăng nguy cơ tiểu không tự chủ.
• Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh có nồng độ estrogen giảm mạnh tác động đến việc kiểm soát quá trình bài tiết nước tiểu.
• Phì đại tuyến tiền liệt cũng là một trong những tác nhân gia tăng nguy cơ tiểu không tự chủ.
• Nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt.
• Sự tắc nghẽn diễn ra trong đường tiết niệu khiến dòng chảy không bình thường.
• Rối loạn thần kinh thực vật bao gồm bệnh đa xơ cứng, đột quỵ, khối u não, chấn thương cột sống,…
• Tiểu không tự chủ cũng là biểu hiện của tình trạng rối loạn tiểu tiện.

Mong rằng những chia sẻ trên đây từ Nhà thuốc Long Châu về tình trạng tiểu không tự chủ đã giúp ích cho bạn. Nếu bạn thường xuyên tiểu không tự chủ với tần suất tăng dần và đi kèm theo một số triệu chứng khác thì hãy đến bệnh viện để thăm khám và tìm hiểu nguyên nhân, cách chữa trị bệnh.

Xem thêm: Nước tiểu có mùi lạ do nguyên nhân nào? Khi nào cần đến gặp bác sĩ?