Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh tối ưu

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu là tình trạng nhiễm trùng hệ thống tiết niệu, thường do vi khuẩn gây bệnh. Bệnh có những biểu hiện đặc trưng như mót tiểu, nước tiểu thay đổi tính chất thông thường hay người bệnh thấy nóng rát khi tiểu tiện. Bởi vậy, bệnh nhân cần có phác đồ điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu hiệu quả để giảm nhẹ triệu chứng cũng như phòng ngừa biến chứng bệnh.

Bệnh nhiễm khuẩn tiết niệu là gì?

Nhiễm khuẩn tiết niệu là gì? Đây là một tình trạng y tế phổ biến trong đời sống hàng ngày. Tình trạng này xuất phát từ việc xâm nhập của vi khuẩn vào các phần của đường tiết niệu, gây ra sự nhiễm trùng, biểu hiện triệu chứng khác nhau. Có hai nhóm chính của nhiễm khuẩn tiết niệu, được phân loại dựa trên vị trí giải phẫu mà bệnh ảnh hưởng, bao gồm:

• Nhiễm khuẩn tiết niệu trên: Đây là nhóm bao gồm các nhiễm khuẩn liên quan đến các bộ phận trên của hệ thống tiết niệu như viêm thận bể thận cấp và viêm thận bể thận mạn.
• Nhiễm khuẩn tiết niệu dưới: Nhóm này liên quan đến các phần dưới của hệ thống tiết niệu, bao gồm viêm bàng quang, viêm tiền liệt tuyến và viêm niệu đạo. Những loại nhiễm khuẩn này thường không nghiêm trọng như viêm thận bể thận cấp nhưng vẫn cần được điều trị để tránh các biến chứng.

Tuy nhiên, nhiễm khuẩn tiết niệu có thể xảy ra đồng thời ở nhiều vị trí hoặc độc lập với nhau. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể mắc nhiễm khuẩn ở cả trên và dưới hệ thống tiết niệu cùng một lúc. Ngoài ra, có trường hợp nhiễm khuẩn tiết niệu không xuất hiện triệu chứng rõ ràng, điều này gây khó khăn trong việc chẩn đoán, điều trị bệnh.

Bệnh nhiễm khuẩn tiết niệu là một trong những vấn đề y tế phụ nữ thường gặp. Thống kê cho thấy rằng khoảng 20% phụ nữ trải qua ít nhất một đợt nhiễm khuẩn tiết niệu trong đời, một phần trong số họ có triệu chứng bệnh.

Ở nam giới, nhiễm khuẩn tiết niệu thường đi kèm với những nguyên nhân như tắc đường bài niệu hoặc do các vi khuẩn đặc hiệu như lậu, lao gây ra.

Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn tiết niệu

Vi khuẩn thường là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Trong đó, vi khuẩn gram âm chiếm hơn 90% trường hợp nhiễm khuẩn. Các vi khuẩn gram âm quan trọng bao gồm:

• E. Coli: Chiếm 60 - 70% trường hợp, là nguyên nhân chính gây nhiễm khuẩn tiết niệu;
• Klebsiella: Chiếm khoảng 15 - 20% trường hợp;
• Proteus mirabilis: Chiếm khoảng 10 - 15% trường hợp bệnh;
• Enterobacter: Chiếm 5 - 10% trường hợp nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

Vi khuẩn gram dương chiếm dưới 10% trường hợp nhiễm khuẩn tiết niệu, các loại thường gặp bao gồm:

• Enterococcus: Chiếm khoảng 2% trường hợp;
• Staphylococcus: Chiếm khoảng 1% trường hợp bệnh;
• Các vi khuẩn gram âm khác chiếm khoảng 3 - 4% trường hợp.

Bên cạnh đó, các nguyên nhân thuận lợi phát triển mầm bệnh chủ yếu gây ra tắc nghẽn trên đường bài xuất nước tiểu, tạo điều kiện cho nhiễm trùng xảy ra, duy trì. Yếu tố thuận lợi bao gồm:

• Sỏi thận tiết niệu: Sỏi có thể gây tắc nghẽn dòng nước tiểu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây nhiễm trùng.
• U thận tiết niệu: Các u ác tính trong hệ thống tiết niệu tạo áp lực, gây tắc nghẽn niệu quản.
• U bên ngoài đè ép vào niệu quản: Áp lực từ các khối u bên ngoài có thể tạo điều kiện cho nhiễm trùng tiết niệu.
• U tiền liệt tuyến hoặc phì đại lành tính tiền liệt tuyến: Sự phình to của tiền liệt tuyến gây tắc nghẽn dòng nước tiểu.
• Dị dạng thận, niệu quản: Sự bất thường trong cấu trúc thận như thận móng ngựa hoặc ở niệu quản có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tạo thành bệnh lý.

Dấu hiệu nhận biết nhiễm khuẩn đường tiết niệu

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu là một vấn đề y tế phổ biến, thường xảy ra ở cả nam và nữ. Việc nhận biết kịp thời các dấu hiệu của bệnh rất quan trọng để chẩn đoán cũng như điều trị sớm. Dưới đây là một số biểu hiện nhận biết bệnh lý này, cụ thể:

• Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của nhiễm khuẩn tiết niệu là sự đau, sưng ở vùng hố chậu một hoặc hai bên, trực tràng. Cơn đau có thể diễn ra từ nhẹ đến nặng, đau theo cơn hay đau âm ỉ.
• Triệu chứng phổ biến là sự tăng tần suất tiểu tiện, thậm chí là cảm giác mót tiểu ngay cả khi ít nước tiểu trong bàng quang. Khi tiểu tiện, người bệnh có thể cảm thấy đau rát, nóng buốt.
• Nhiễm khuẩn thường làm thay đổi màu nước tiểu. Nước tiểu có thể trở nên đục, có màu hồng hoặc màu nâu kèm mùi khó chịu, nồng khắm. Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự nhiễm trùng trong hệ thống tiết niệu. Đồng thời, khi dùng thuốc điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu đáp ứng tốt cũng sẽ biểu hiện ở tính chất nước tiểu.
• Nhiễm khuẩn nặng, tiến triển gây ra các triệu chứng tổng thể như cảm giác mệt mỏi, khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày. Đây có thể là phản ứng của cơ thể đang chiến đấu với tình trạng nhiễm trùng.

Cách điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu

Có phác đồ điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu hiệu quả sẽ ngăn ngừa biến chứng cũng như giảm triệu chứng khó chịu. Trong đó, kháng sinh thường là phương pháp điều trị chính. Các loại kháng sinh thường được sử dụng bao gồm:

• Nhóm cephalosporin: Ví dụ như zinnat, claforan;
• Nhóm quinolon: Gồm peflacine, norfloxacin và nhiều loại khác;
• Nhóm aminosid: Ví dụ như gentamycin, amikacin;
• Nhóm β-lactam: Thường dùng là ampicillin, augmentin.

Bên cạnh đó, các loại thuốc điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu như biseptol cũng có thể được sử dụng trong trường hợp nhiễm khuẩn nhẹ hoặc trung bình.

Lưu ý rằng bệnh nhân không nên tự ý điều trị bằng kháng sinh mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc tự ý sử dụng kháng sinh có thể gây tình trạng kháng thuốc, làm cho bệnh tái phát cũng như quá trình điều trị kém hiệu quả.

Các loại hóa chất sát khuẩn như nitrofurantoin, mictasol-bleu và một số thuốc khác cũng có thể được sử dụng để kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn bằng cách thải qua đường tiết niệu nhanh chóng sau khi uống.

Quá trình điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu dưới có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào thể trạng bệnh cùng loại vi khuẩn gây nhiễm trùng. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định liều và thời gian điều trị thích hợp cho từng bệnh nhân.

Thông qua bài viết, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu bao gồm nguyên nhân thường gặp, yếu tố nguy cơ, dấu hiệu nhận biết bệnh cũng như biện pháp điều trị thông dụng. Mong bạn đọc đã có kiến thức tổng quan về bệnh lý này. Hãy tiếp tục đón chờ những bài viết mới của Nhà thuốc Long Châu nhé!

Xem thêm:

• Khám phá các cây thuốc lợi tiểu tự nhiên có hiệu quả cao
• Viêm đường tiết niệu sau sinh: Nguyên nhân, triệu chứng