Tìm hiểu nguyên nhân gây tổn thương gan do thuốc và cách xử lý

Gan là cơ quan quan trọng chịu trách nhiệm chuyển hóa và đào thải độc tố ra khỏi cơ thể bao gồm cả các chất độc hại từ thuốc. Tuy nhiên, khi việc sử dụng thuốc không được kiểm soát chặt chẽ gan có thể bị tổn thương nghiêm trọng. Tổn thương gan do thuốc không chỉ ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến viêm gan, suy gan hoặc thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tình trạng này đang trở thành mối quan tâm lớn trong cộng đồng đặc biệt khi thói quen lạm dụng thuốc và tự ý điều trị ngày càng phổ biến.

Tổn thương gan do thuốc là gì?

Tổn thương gan do thuốc là tình trạng tổn hại chức năng gan hoặc cấu trúc của gan xảy ra khi gan không thể xử lý hoặc đào thải các chất độc hại được sinh ra từ quá trình chuyển hóa thuốc. 

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy và loại bỏ các chất hóa học từ thuốc ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, một số loại thuốc, khi sử dụng với liều lượng cao, trong thời gian dài hoặc không đúng cách, có thể tạo ra các chất trung gian độc hại gây hại cho tế bào gan. Tình trạng này có thể biểu hiện dưới nhiều dạng, từ viêm gan cấp tính, tổn thương gan mạn tính đến suy gan nghiêm trọng. 

Đặc biệt, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời tổn thương gan do thuốc có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan và thậm chí dẫn đến tử vong. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ tổn thương gan do thuốc bao gồm lạm dụng thuốc, sử dụng rượu bia và các bệnh lý gan nền tảng. Vì vậy, việc nhận biết sớm và tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe gan.

Nguyên nhân gây tổn thương gan do thuốc

Tổn thương gan do thuốc là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc điều trị. Các nguyên nhân gây tổn thương gan có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Việc nhận thức đầy đủ về các nguyên nhân này giúp phòng ngừa và xử lý kịp thời tình trạng tổn thương gan do thuốc, từ đó bảo vệ sức khỏe của người bệnh.

Quá liều thuốc

Sử dụng quá liều là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tổn thương gan là việc sử dụng thuốc quá liều đặc biệt là các thuốc như paracetamol (acetaminophen), methotrexate và statins. Các thuốc này có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng khi dùng vượt quá liều khuyến cáo, làm tăng nguy cơ ngộ độc gan thậm chí dẫn đến suy gan cấp nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Tính độc của thuốc là một số loại thuốc đặc biệt là những thuốc chuyên dùng điều trị bệnh nặng, có thể gây độc trực tiếp cho gan ngay cả khi dùng đúng liều. Ví dụ, các thuốc như isoniazid (điều trị lao) và amiodarone (chống loạn nhịp tim) có thể gây viêm gan cấp hoặc mạn tính, dẫn đến tổn thương gan nếu không được giám sát chặt chẽ trong quá trình điều trị.

Phản ứng miễn dịch

Phản ứng miễn dịch của từng người cũng là nguyên nhân gây tổn thương gan:

• Dị ứng thuốc: Một số người có cơ địa dễ bị dị ứng thuốc điều này có thể dẫn đến phản ứng quá mẫn với các thành phần trong thuốc. Phản ứng miễn dịch này có thể gây viêm gan nặng, thậm chí gây hoại tử tế bào gan làm tổn thương cấu trúc và chức năng gan. Các thuốc như amoxicillin, phenytoin và sulfonamides là một số loại thuốc có thể gây phản ứng dị ứng và tổn thương gan.
• Chuyển hóa chất độc: Trong quá trình chuyển hóa thuốc tại gan, một số thuốc có thể sinh ra các chất trung gian gây độc hại cho gan. Các chất này có thể tấn công và làm hư hại tế bào gan dẫn đến viêm gan hoặc tổn thương tế bào gan theo cơ chế miễn dịch hoặc trực tiếp qua sự chuyển hóa của thuốc. Điều này thường xảy ra với các thuốc có khả năng chuyển hóa phức tạp như acetaminophen và các thuốc chống lao.

Tương tác thuốc và nguy cơ cá nhân

Tương tác thuốc và yếu tố nguy cơ cũng đáng chú ý:

• Tương tác thuốc: Khi bệnh nhân sử dụng nhiều loại thuốc cùng một lúc mà không có sự giám sát y tế chặt chẽ có thể xảy ra các tương tác thuốc không mong muốn. Những tương tác này có thể làm thay đổi quá trình chuyển hóa thuốc trong cơ thể, dẫn đến nồng độ thuốc trong máu quá cao hoặc quá thấp từ đó gây tổn thương gan. Một ví dụ điển hình là khi thuốc chống đông máu (như warfarin) kết hợp với các thuốc kháng viêm non-steroid (NSAIDs) có thể làm tăng nguy cơ chảy máu hoặc tổn thương gan.
• Yếu tố nguy cơ: Một số yếu tố cá nhân có thể làm tăng nguy cơ bị tổn thương gan do thuốc bao gồm tiền sử bệnh gan, lạm dụng rượu bia, chế độ ăn uống không hợp lý hoặc yếu tố di truyền. Những người có tiền sử bệnh gan như viêm gan mãn tính, xơ gan hoặc những người có gen dễ bị tổn thương gan khi sử dụng thuốc sẽ có nguy cơ cao bị tổn thương gan khi sử dụng thuốc việc sử dụng các sản phẩm thuốc không rõ nguồn gốc hoặc thói quen tự ý, không tuân thủ đúng liều lượng hoặc chế độ điều trị.

Cách xử lý tổn thương gan do thuốc

Khi người bệnh gặp phải tổn thương gan do thuốc, việc xử lý kịp thời và chính xác là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Những biện pháp này giúp giảm thiểu tác hại của thuốc đối với gan và tạo điều kiện cho gan hồi phục, đồng thời bảo vệ sức khỏe lâu dài của người bệnh.

• Ngưng sử dụng thuốc nghi ngờ: Khi có nghi ngờ rằng một loại thuốc đang gây tổn thương gan, việc đầu tiên là ngưng sử dụng thuốc đó ngay lập tức theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Ngừng thuốc giúp ngăn chặn sự tiếp tục của tổn thương gan và tạo điều kiện cho gan hồi phục.
• Sử dụng thuốc bảo vệ gan: Một trong những biện pháp hiệu quả để giải độc gan trong trường hợp quá liều paracetamol là sử dụng N-acetylcysteine. Đây là một chất giải độc mạnh mẽ giúp giảm thiểu tác hại do paracetamol gây ra. Bên cạnh đó, có thể sử dụng các loại thuốc hỗ trợ khác nhằm tăng cường chức năng gan và giúp gan phục hồi nhanh chóng.
• Theo dõi chặt chẽ: Người bị tổn thương gan do thuốc cần được theo dõi thường xuyên bằng các xét nghiệm men gan định kỳ để đánh giá mức độ tổn thương và khả năng phục hồi. Nếu có dấu hiệu của tổn thương nặng hoặc suy gan cần can thiệp kịp thời bằng các phương pháp điều trị phù hợp.

Tóm lại, tổn thương gan do thuốc là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Hiểu biết nguyên nhân và có cách xử lý kịp thời sẽ giúp bảo vệ gan hiệu quả. Cuối cùng, chúc bạn sức khỏe và nhớ theo dõi Nhà Thuốc Long Châu để có thêm thật nhiều thông tin bổ ích nhé!