Tìm hiểu tình trạng xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản

Xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản là tình trạng đứng đầu về mức độ chảy máu. Người bệnh sẽ có triệu chứng nôn ra máu, thậm chí là xuất huyết ồ ạt làm gia tăng nguy cơ tử vong trước khi được cấp cứu. Vậy nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là gì và triệu chứng nhận biết ra sao? Hãy cùng tìm hiểu ngay nhé!

Xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản là gì?

Vỡ tĩnh mạch thực quản ở người bệnh xơ gan là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng xuất huyết tiêu hóa. Có đến 90% trường hợp xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản có nguyên nhân chủ yếu là do tăng áp lực tĩnh mạch cửa tăng do gan xơ.

Hệ tiêu hóa là một hệ thống phức tạp có chức năng vận chuyển máu từ một số cơ quan của đường tiêu hóa đến gan thông qua tĩnh mạch cửa. Khi áp lực tĩnh mạch tăng lên, máu sẽ tích tụ trong các mạch máu gần đó, bao gồm cả tĩnh mạch thuộc thực quản. Theo thời gian, các tĩnh mạch này sẽ bị giãn ra và phình lên do lượng máu tăng, điều này có thể gây ra tình trạng vỡ tĩnh mạch thực quản.

Nguyên nhân phổ biên nhất dẫn đến tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa là do bệnh xơ gan. Có nhiều nguyên nhân khiến bệnh lý này phát triển như do sử dụng rượu quá mức hoặc do các nhiễm trùng nặng như viêm gan. Ngoài ra, cục máu đông trong tĩnh mạch cửa (huyết khối) cũng có thể làm gia tăng áp lực tĩnh mạch và dẫn đến xuất huyết tiêu hóa.

Triệu chứng của xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản

Giãn tĩnh mạch thực quản thông thường ở bệnh xơ gan có thể sẽ không gây ra bất kỳ triệu chứng cụ thể nào, trừ trường hợp vỡ tĩnh mạch thực quản. Lúc này, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng như:

• Nôn ra máu (một lượng máu đáng kể);
• Đi đại tiện ra phân màu đen (hoặc ra máy ở một số trường hợp hiếm gặp);
• Cảm giác nặng bụng, đau ở vùng bụng;
• Cảm giác hoa mắt chóng mặt;
• Tình trạng sốc hoặc mất ý thức (xảy ra ở người bệnh nặng do mất quá nhiều máu).
• Có các dấu hiệu của bệnh gan mãn tính như da và mắt vàng, dễ bầm tím và chảy máu dễ bị tổn thương.

Chẩn đoán bệnh xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản

Để chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan, các bác sĩ sẽ tiến hành một loạt các kỹ thuật khác nhau để xác định chính xác tình trạng này. Những phương pháp này bao gồm:

• Đánh giá các triệu chứng của người bệnh;
• Tìm hiểu về tiền sử bệnh lý và thăm khám lâm sàng;
• Đặt sonde dạ dày để phát hiện bất thường trong đường tiêu hóa;
• Thực hiện các xét nghiệm máu, nội soi dạ dày và ECG (điện tâm đồ);
• Xạ hình chẩn đoán vị trí chảy máu (TRBCS).

Đối với những người mắc xơ gan, việc thường xuyên đến các cơ sở y tế để kiểm tra giãn tĩnh mạch thực quản thông qua nội soi hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) là quan trọng. Điều này giúp phát hiện sớm bất kỳ vấn đề nào và thực hiện điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Cách điều trị xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản

Điều trị xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan bao gồm các phương diện và kỹ thuật khác nhau như sau:

Điều trị hồi sức tích cực, chống sốc

• Ổn định huyết động để duy trì huyết áp tâm thu trên 90mmHg và không rối loạn ý thức.
• Truyền dịch, tốt nhất là sử dụng dung dịch cao phân tử như Hemocel, Dextran... sau đó là Glucose 5% và truyền máu để đảm bảo huyết sắc tố > 80 g/l.
• Kiểm soát đông máu và tiểu cầu ở bệnh nhân xơ gan.

Điều trị cầm máu

• Sử dụng ống Sonde (bóng chèn) để cầm máu khi đang chảy máu và có tình trạng rối loạn huyết động chưa tiến hành nội soi cầm máu được.
• Tiến hành nội soi và thắt búi giãn tĩnh mạch thực quản bằng tiêm xơ hoặc vòng cao su ngay sau khi huyết động ổn định;
• Sử dụng thuốc điều trị xuát huyết tiêu hóa như kháng sinh dự phòng (Quinolon, Ceftriaxone), thuốc phòng bệnh hôn mê gan (Philpovin, Duphalac...) hay một số loại thuốc khác như Transamin, vitamin K, giảm tiết acid...

Điều trị ngoại khoa - Phẫu thuật bắc cầu

Phẫu thuật bắc cầu tĩnh mạch cửa - chủ nhằm tạo ra đường phân lưu cửa - chủ có thể giảm áp lực tĩnh mạch cửa, từ đó dự phòng xuất huyết tái phát. Có hai loại phẫu thuật thích hợp và hiệu quả nhất là:

• Phẫu thuật bắc cầu tĩnh mạch cửa - chủ thông qua đoạn mạch nhân tạo (PTFE) mang đường kính hẹp.
• Phẫu thuật cắt lách kết hợp nối tĩnh mạch lách - thận.

Những phương pháp điều trị này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa và thường yêu cầu sự cẩn thận và quan sát đáng kể để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân.

Cách phòng ngừa xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản

Dưới đây là một số biện pháp đơn giản mà mọi người có thể áp dụng để giảm nguy cơ xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản như:

• Duy trì lối sống lành mạnh: Xây dựng chế độ ăn uống cân đối, đảm bảo sự đủ dinh dưỡng, ăn nhiều trái cây và rau xanh. Đồng thời, giảm thiểu việc sử dụng chất kích thích như thuốc lá và rượu.
• Tập luyện đều đặn: Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ các vấn đề về mạch máu. Ngoài ra, cần ngủ đúng giờ và đủ giấc và tránh stress căng thẳng kéo dài.
• Giữ cân nặng trong giới hạn: Cân nặng quá lớn có thể tăng áp lực trong hệ thống tĩnh mạch, do đó, hãy cố gắng duy trì cân nặng ở mức lành mạnh.
• Tìm hiểu về tiền sử bệnh: Nếu có tiền sử bệnh liên quan đến xuất huyết tiêu hóa trong gia đình, hãy thảo luận với bác sĩ để có được lời khuyên và giám sát sức khỏe thường xuyên.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đối với người bị xơ gan, nên thường xuyên đến các cơ sở y tế để kiểm tra tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản thông qua nội soi hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) để phát hiện và điều trị kịp thời.

Việc tìm hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp ngăn ngừa và điều trị tình trạng xuất huyết tiêu hóa giãn vỡ tĩnh mạch thực quản hiệu quả. Hơn nữa, chăm sóc sức khỏe định kỳ và thường xuyên tư vấn với chuyên gia y tế cũng là những điều cần thiết để duy trì sức khỏe toàn diện và phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.