Trẻ 4 tuổi uống sữa mẹ có tốt không?

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho trẻ sơ sinh, với sự kết hợp hoàn hảo của các chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện. Các thành phần chính trong sữa mẹ như nước, carbohydrate, lipid và protein không chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ mà còn bảo vệ sức khỏe và thúc đẩy sự phát triển của hệ miễn dịch. Tuy nhiên với trẻ đã lớn, trẻ 4 tuổi uống sữa mẹ có tốt không?

Sữa mẹ là gì?

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tối ưu và hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh, cung cấp đầy đủ chất béo, đường, nước, protein và khoáng chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển. Ngoài ra, sữa mẹ còn chứa kháng thể giúp bảo vệ trẻ khỏi nhiều bệnh thường gặp như nhiễm trùng tai, tiêu chảy, bệnh đường hô hấp và dị ứng. Trẻ bú mẹ càng lâu, lợi ích sức khỏe nhận được càng lớn.

Khi trẻ lớn lên, thành phần của sữa mẹ thay đổi để phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Nghiên cứu cho thấy sữa mẹ cung cấp đủ nhu cầu năng lượng và dinh dưỡng cho trẻ trong những tháng đầu đời, tiếp tục cung cấp khoảng 50% hoặc nhiều hơn nhu cầu dinh dưỡng trong nửa sau của năm đầu tiên và đến 33% trong năm thứ hai.

Trẻ bú sữa mẹ thường có kết quả tốt hơn trong các bài kiểm tra trí thông minh, ít nguy cơ thừa cân hoặc béo phì và ít nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường sau này. Nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) cũng thấp hơn ở trẻ bú mẹ. Sữa mẹ còn giúp giảm nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe ngắn hạn và dài hạn đối với trẻ sinh non.

Đối với mẹ, cho con bú kích thích sản sinh hormone oxytocin, giúp tử cung co bóp, trở lại kích thước bình thường nhanh hơn và giảm lượng máu chảy sau sinh. Việc nuôi con bằng sữa mẹ còn giúp mẹ giảm cân nhanh hơn, lấy lại vóc dáng sau sinh và giảm nguy cơ mắc ung thư vú và ung thư buồng trứng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) và Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến nghị nên cho trẻ bú mẹ trong vòng 1 giờ đầu sau sinh và bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, không cung cấp thực phẩm hoặc chất lỏng nào khác, kể cả nước. Từ 6 tháng tuổi, trẻ nên bắt đầu ăn thực phẩm bổ sung đầy đủ và an toàn, đồng thời tiếp tục bú sữa mẹ cho đến khi được 2 tuổi hoặc hơn.

Thành phần sữa mẹ

Sữa mẹ chứa chủ yếu là nước, carbohydrate, lipid và protein. Mỗi thành phần này đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và tăng trưởng của trẻ sơ sinh.

Nước

Sữa mẹ chứa khoảng 90% là nước, đủ để duy trì quá trình hydrat hóa, điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, bôi trơn khớp và bảo vệ các cơ quan. Việc bú sữa mẹ cung cấp đủ nước cho trẻ sơ sinh để sinh tồn và phát triển.

Carbohydrate (chất bột đường)

Lactose là carbohydrate chính trong sữa mẹ, chiếm khoảng 40% tổng lượng calo. Lactose giúp giảm số lượng vi khuẩn có hại trong dạ dày, cải thiện sự hấp thu canxi, photpho và magie, và thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn lành mạnh. Oligosaccharides trong sữa mẹ cũng thúc đẩy vi khuẩn khỏe mạnh trong ruột trẻ, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh như tiêu chảy. Sữa mẹ chứa nhiều carbohydrate hơn sữa bò.

Lipid (chất béo)

Lipid chiếm khoảng 4% sữa mẹ nhưng cung cấp hơn một nửa lượng calo cho trẻ. Chúng là nguồn cung cấp năng lượng, cholesterol và các axit béo thiết yếu như DHA, cần thiết cho sự phát triển não, hệ thần kinh và thị giác của trẻ. Hàm lượng calo cao của lipid trong sữa mẹ giúp trẻ tăng cân khỏe mạnh, cung cấp tất cả chất béo cần thiết cho sự phát triển tự nhiên trong 6 tháng đầu đời.

Protein

Sữa mẹ chứa hai loại protein là whey (60%) và casein (40%). Tỷ lệ này giúp trẻ tiêu hóa nhanh chóng và dễ dàng, và có đặc tính chống nhiễm trùng tuyệt vời. Lactoferrin, một protein trong sữa mẹ, giúp vận chuyển sắt khắp cơ thể trẻ và bảo vệ ruột khỏi nhiễm trùng. Sữa công thức có tỷ lệ casein cao hơn, khiến trẻ khó tiêu hóa hơn.

Globulin miễn dịch (kháng thể)

Globulin miễn dịch (immunoglobulins), hay kháng thể, là các yếu tố miễn dịch tự nhiên trong sữa mẹ, được coi là "vắc xin đầu tiên" của trẻ, bảo vệ khỏi cảm lạnh, nhiễm trùng tai, nôn mửa, tiêu chảy và các bệnh nhiễm trùng khác. Kháng thể IgA trong sữa mẹ bao phủ phổi và ruột trẻ, ngăn vi trùng xâm nhập vào cơ thể và máu.

Enzym

Enzym trong sữa mẹ giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa của trẻ bằng cách phân hủy chất béo và protein, đồng thời một số loại enzym khác hỗ trợ hệ miễn dịch.

Vitamin

Sữa mẹ chứa các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E và K, rất quan trọng cho sức khỏe trẻ sơ sinh, cùng với các vitamin tan trong nước như vitamin C, riboflavin, niacin và axit pantothenic. Do đó, các chuyên gia y tế khuyến cáo mẹ nên tiếp tục dùng vitamin như trước khi sinh.

Khoáng chất

Sữa mẹ cung cấp các khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển khỏe mạnh của trẻ như sắt, kẽm, canxi, natri, clorua, magie và selen. Những khoáng chất này giúp tạo xương chắc khỏe, sản xuất hồng cầu và thúc đẩy chức năng cơ và thần kinh.

Trẻ 4 tuổi uống sữa mẹ có tốt không?

Giáo sư Amy Brown, chuyên ngành tâm lý học tại Đại học Swansea (Anh), cho biết: "Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo việc cho con bú nên được duy trì đến hai năm và thậm chí lâu hơn."

Học viện Nhi khoa Mỹ cũng tuyên bố rằng: "Không có giới hạn về thời gian cho con bú và không có bằng chứng cho thấy việc cho trẻ bú đến năm thứ 4 hoặc lâu hơn gây hại tâm lý hay ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ."

Nghiên cứu so sánh cho thấy các loài linh trưởng thường ngừng cho con bú khi răng vĩnh viễn bắt đầu mọc khoảng 5 đến 6 tuổi. Nửa lít sữa mẹ trong năm thứ hai và sau đó cung cấp 94% nhu cầu vitamin B12, 75% vitamin A và 60% vitamin C. Theo một nghiên cứu mới đây của Đại học Y khoa Texas (Mỹ), trẻ được nuôi bằng sữa mẹ ít mắc các bệnh về tai mũi họng hơn so với trẻ bú bình.

Trẻ 4 tuổi vẫn uống sữa mẹ có thể mang lại nhiều lợi ích về dinh dưỡng và sức khỏe. Sữa mẹ cung cấp các dưỡng chất quan trọng như protein, chất béo, vitamin và khoáng chất, đồng thời chứa các kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ bệnh tật. Việc tiếp tục bú mẹ cũng hỗ trợ phát triển trí tuệ và tạo cảm giác an toàn cho trẻ. Ngoài ra, việc cho con bú kéo dài còn giúp mẹ giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư và hỗ trợ giảm cân sau sinh. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị nên cho trẻ bú mẹ đến ít nhất 2 tuổi và có thể kéo dài hơn nếu mẹ và trẻ đều mong muốn.

Sữa mẹ là một nguồn dinh dưỡng không thể thay thế với thành phần đa dạng và phong phú như nước, carbohydrate, lipid, protein, cùng các kháng thể, enzym, vitamin và khoáng chất. Mỗi yếu tố trong sữa mẹ không chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cơ bản mà còn hỗ trợ sự phát triển toàn diện và bảo vệ sức khỏe cho trẻ sơ sinh. Chính vì thế, việc nuôi con bằng sữa mẹ là sự lựa chọn tốt nhất để đảm bảo trẻ nhận được những dưỡng chất quan trọng và sự chăm sóc cần thiết trong những năm đầu đời.