Tủ thuốc gia đình cần những gì? - Hỏi đáp cùng chuyên gia

Danh sách vật dụng cần thiết trong tủ thuốc gia đình

Việc chuẩn bị tủ thuốc không chỉ đơn giản là “mua vài loại sẵn để đó”. Một tủ thuốc gia đình đúng chuẩn cần phân loại hợp lý, chọn thuốc phù hợp đối tượng, kiểm tra hạn sử dụng và bổ sung định kỳ.

Để trả lời chính xác câu hỏi “Tủ thuốc gia đình cần những gì”, bạn có thể dựa vào 3 nhóm chính: dụng cụ y tế, thuốc cho bệnh thường gặp và thuốc cho bệnh mạn tính.

Nguyên tắc an toàn khi chọn và sử dụng thuốc tại nhà

Để việc sử dụng tủ thuốc gia đình đạt được hiệu quả tốt nhất, cần lưu ý:

Ưu tiên thuốc an toàn - dễ dùng - phù hợp đa nhóm tuổi

Paracetamol thường được ưu tiên hơn NSAIDs trong tủ thuốc gia đình vì tính an toàn cao và ít gây tác dụng phụ nghiêm trọng:

• Giảm đau, hạ sốt hiệu quả cho cả trẻ em và người lớn.
• Ít gây kích ứng dạ dày, không ảnh hưởng đông máu như NSAIDs.
• Ít tác động lên tim mạch, phù hợp cho người có bệnh nền.

Tuy nhiên, nếu dùng quá liều có thể gây tổn thương gan.

Chọn dạng thuốc phù hợp theo lứa tuổi

Trẻ nhỏ nên dùng thuốc ở dạng dễ sử dụng để đảm bảo hiệu quả và an toàn:

• Ưu tiên dạng siro, thuốc nước hoặc gói pha uống.
• Tránh sử dụng viên nén vì khó nuốt, dễ gây hóc.
• Luôn đọc kỹ nhãn để tránh nhầm lẫn nồng độ thuốc, ví dụ Paracetamol 160 mg/5 mL khác 250 mg/5 mL.

Chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng - được Bộ Y tế cấp phép

Chỉ sử dụng thuốc và dụng cụ y tế từ các nguồn uy tín, có kiểm soát chất lượng:

• Kiểm tra số đăng ký, tem nhãn và bao bì nguyên vẹn.
• Không mua thuốc trôi nổi, không rõ xuất xứ, hoặc bán trên các nền tảng không kiểm soát.

Ưu tiên dụng cụ y tế có độ bền và đo lường chính xác

Thiết bị y tế tại nhà cần đảm bảo độ tin cậy trong theo dõi sức khỏe:

• Nhiệt kế hồng ngoại phải có kiểm định với mức sai số thấp.
• Máy đo huyết áp nên phù hợp kích cỡ vòng bít của người dùng trong gia đình.

Không tự ý mua các nhóm thuốc có nguy cơ cao

Tránh tự ý mua và sử dụng các loại kháng sinh, corticoid hoặc thuốc kê đơn, vì:

• Có thể che giấu triệu chứng, khiến bệnh diễn tiến nặng.
• Nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng và tương tác thuốc.
• Gây kháng thuốc nếu lạm dụng kháng sinh.

Bảo quản tủ thuốc gia đình như thế nào cho đúng?

Sau khi biết tủ thuốc gia đình cần những gì, bước tiếp theo là bảo quản đúng chuẩn. Thuốc và dụng cụ y tế nếu để sai môi trường dễ mất tác dụng. Dưới đây là những điều cần quan tâm khi bảo quản tủ thuốc tại nhà:

Khu vực đặt tủ thuốc cần đảm bảo:

• Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng.
• Tránh tầm với của trẻ nhỏ.
• Không đặt trong nhà tắm (ẩm cao) hoặc nơi nhiệt độ thay đổi liên tục.
• Không để thuốc cạnh nơi có nhiệt độ tăng cao (gần bếp, gần cửa sổ, trong cốp xe).
• Không cất chung thuốc với hóa chất/hương liệu (nước hoa, dầu gió mạnh vì dễ nhiễm mùi).

Nguyên tắc bảo quản thuốc:

• Phân loại theo nhóm (sơ cứu, tiêu hóa, hô hấp,…).
• Kiểm tra hạn sử dụng định kỳ mỗi 3 - 6 tháng.
• Tách thuốc người lớn và trẻ em.
• Thuốc dịch treo, siro phải ghi ngày mở nắp
• Siro thường chỉ sử dụng trong vòng 30 - 60 ngày sau khi mở nắp (tùy sản phẩm).
• Thuốc đặc biệt như insulin (bảo quản theo khuyến cáo trong hướng dẫn sử dụng)
• Thuốc nhỏ mắt mở nắp chỉ dùng tối đa 30 ngày.
• Thường xuyên kiểm tra hạn sử dụng của các loại thuốc.

Cần phải bỏ ngay khi thuốc có các dấu hiệu sau:

• Thuốc đổi màu, vón cục, chảy nước.
• Viên sủi bị rã.
• Kem bôi đổi mùi.
• Siro đổi vị hoặc kết tủa.

Khi nào nên xử lý tại nhà và khi nào phải đi khám?

Một phần quan trọng trong việc hiểu tủ thuốc gia đình chính là biết giới hạn của tự điều trị.

Các trường hợp có thể tự xử trí tại nhà gồm:

• Sốt nhẹ <38.5°C
• Cảm lạnh thông thường
• Vết thương nhỏ, không chảy máu nhiều
• Côn trùng cắn, kích ứng nhẹ
• Nôn ói nhẹ nhưng vẫn uống được nước
• Đau đầu nhẹ do căng thẳng
• Đau bụng thoáng qua không kèm sốt, nôn nhiều, tiêu chảy nặng

Nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, nên chủ động đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời:

• Khó thở, tím tái
• Sốt >39°C không đáp ứng hạ sốt
• Tiêu chảy kéo dài kèm mất nước nặng (mắt trũng, khát nhiều, tiểu ít).
• Dị ứng nặng: Phù mặt, nổi mề đay toàn thân
• Chấn thương đầu, bất tỉnh, nôn liên tục sau chấn thương.
• Trẻ sốt kèm co giật
• Trẻ <3 tháng tuổi sốt từ 38°C trở lên
• Trẻ bỏ bú, ngủ li bì, khó đánh thức

Một tủ thuốc gia đình chuẩn không chỉ là nơi lưu trữ thuốc mà là “trạm sơ cứu” giúp xử lý kịp thời nhiều tình huống sức khỏe thường gặp. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ tủ thuốc gia đình cần những gì, cách lựa chọn - bảo quản ra sao, cũng như giới hạn sử dụng như thế nào.