Vắc xin cúm có giúp phòng biến thể virus cúm H3N2 mới?

Biến thể mới của virus cúm H3N2 đang gây ra nhiều mối lo ngại trong cộng đồng, đặc biệt là về khả năng phòng ngừa của các loại vắc xin cúm hiện đang sử dụng. Sự thay đổi trong cấu trúc kháng nguyên của virus có thể khiến hệ miễn dịch khó nhận diện và phản ứng kịp thời, từ đó làm tăng nguy cơ lây lan và gây bệnh. Trong bối cảnh này, việc hiểu rõ đặc điểm của biến thể mới là điều cần thiết để xây dựng các biện pháp phòng ngừa phù hợp và hiệu quả hơn.

Vắc xin cúm có giúp phòng biến thể virus cúm H3N2 mới?

Vắc xin cúm hiện nay vẫn có thể giúp phòng ngừa phần nào biến thể virus cúm H3N2 mới, dù hiệu quả có thể giảm so với các chủng trước đó. Theo tổ chức Gavi, phân nhóm K được phát hiện lần đầu ở nam bán cầu, hiện đã tràn sang Nhật Bản, Bắc Mỹ và châu Âu, vượt lên so với chủng J.2 vốn được lựa chọn cho vắc xin mùa cúm 2025/2026.

Sự xuất hiện các đột biến mới khiến lo ngại về khả năng miễn dịch bị thoát lớn hơn. Tại Anh, mùa cúm năm nay khởi động sớm hơn khoảng 5 tuần so với bình thường, trong đó 98% ca đều là cúm A và 84% là H3N2, trong số này có tới 87% là biến thể K.

Dữ liệu đầu mùa cho thấy dù kháng thể từ vắc xin nhận dạng biến thể kém hơn, nhưng vắc xin vẫn giúp giảm khoảng 70 - 75% nguy cơ nhập viện ở trẻ em và 30 - 40% ở người lớn. Vì vậy, các chuyên gia vẫn khuyến nghị tiêm chủng để hạn chế nhiễm và biến chứng nặng.

Cúm là một bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, thường biểu hiện bằng sốt, ho, mệt mỏi. Người khỏe mạnh có thể hồi phục sau 5 đến 7 ngày, nhưng người cao tuổi hoặc có bệnh nền dễ gặp biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi hoặc suy hô hấp. Tiêm vắc xin mỗi năm vẫn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, với nhiều loại vắc xin khác nhau phù hợp cho từng nhóm tuổi, giúp giảm đáng kể nguy cơ nhập viện và tử vong ở nhóm có nguy cơ cao.

Một số thông tin về biến thể virus cúm H3N2 mới

Ngoài việc xem xét hiệu quả bảo vệ của vắc xin cúm hiện nay đối với biến thể virus mới, điều quan trọng không kém là hiểu rõ biến thể virus cúm H3N2 mới đang lưu hành là gì.

Biến thể K của virus cúm A/H3N2, hay còn gọi là phân nhóm K, là một nhánh tiến hóa mới được cơ quan y tế Anh (UKHSA) ghi nhận từ mùa cúm 2025 - 2026. Nhánh này được xác định dựa trên các biến đổi di truyền xuất hiện ở protein bề mặt của virus, vị trí đóng vai trò quan trọng trong việc hệ miễn dịch nhận biết và phản ứng. Những thay đổi này khiến phân nhóm K khác biệt rõ so với các chủng cúm từng lưu hành trước đây.

Dù không có bằng chứng cho thấy biến thể K gây bệnh nặng hơn, nhưng việc hệ miễn dịch khó nhận diện có thể làm tăng khả năng lây lan, nhất là khi miễn dịch cộng đồng đã suy giảm theo thời gian hoặc không còn phù hợp với biến thể mới. Trong chuyên môn, phân nhóm K được gọi là một “subclade” - nhánh phụ hình thành khi virus tích lũy đủ đột biến để tạo nên đặc điểm kháng nguyên mới. Việc xác định các subclade giúp giới khoa học đánh giá khả năng thay đổi hiệu quả của vắc xin cúm.

Một số phương pháp phòng tránh bệnh cúm

Để giảm nguy cơ nhiễm cúm và bảo vệ sức khỏe bản thân cũng như cộng đồng, mỗi người nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

Tiêm vắc xin cúm định kỳ mỗi năm

Tiêm vắc xin là cách đơn giản và hiệu quả nhất để ngăn ngừa cúm. Vắc xin giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus cúm theo từng mùa. Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên đã có thể tiêm chủng để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Giữ tay luôn sạch sẽ

Virus cúm có thể tồn tại trên bề mặt vật dụng hàng giờ đến hàng ngày. Rửa tay đúng cách bằng xà phòng và nước ít nhất 30 giây là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Khi không có điều kiện rửa tay với nước, có thể dùng dung dịch rửa tay khô chứa cồn để thay thế.

Hạn chế tiếp xúc với người nghi ngờ mắc cúm

Cúm lây chủ yếu qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Vì vậy, nên giữ khoảng cách, hạn chế tiếp xúc gần, đặc biệt trong mùa dịch hoặc tại nơi đông người. Ngoài ra, cần tránh tiếp xúc với gia cầm không rõ nguồn gốc, đảm bảo an toàn thực phẩm và sử dụng đồ bảo hộ nếu phải tiếp cận nguồn bệnh.

Giữ vệ sinh môi trường sống

Giữ cho không gian sống và làm việc sạch sẽ, thông thoáng cũng là một biện pháp quan trọng. Thường xuyên vệ sinh bề mặt, đồ dùng bằng dung dịch sát khuẩn sẽ giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với virus. Nếu có dấu hiệu nghi cúm như sốt, ho, đau ngực, khó thở nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời.

Tăng cường khả năng miễn dịch tự nhiên

Để duy trì sức đề kháng tốt, nên ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng với nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm lên men và bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin C. Tập luyện thể thao thường xuyên, uống đủ nước và giữ tinh thần thoải mái cũng góp phần nâng cao khả năng phòng bệnh.

Hy vọng với những thông tin trên, bạn đọc có thể phần nào trả lời được câu hỏi vắc xin cúm có giúp phòng biến thể virus cúm H3N2 mới. Tóm lại, trong bối cảnh virus cúm không ngừng biến đổi, tiêm vắc xin hàng năm vẫn là biện pháp phòng ngừa chủ động, an toàn và cần thiết để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Tiêm phòng vắc xin cúm giúp cơ thể tạo miễn dịch chủ động, giảm nguy cơ mắc bệnh, hạn chế biến chứng nặng và góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt trong mùa cúm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ tiêm chủng an toàn, hiện đại với hệ thống cơ sở vật chất đạt chuẩn và đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm. Khách hàng sẽ được tư vấn tận tình, theo dõi sức khỏe sau tiêm và trải nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ hotline miễn phí 18006928.