WHO cảnh báo cúm A/H3N2 lan nhanh, biến thể mới chiếm 90% ca bệnh

Cúm A/H3N2 gia tăng, biến thể mới chiếm ưu thế

WHO cho biết hoạt động cúm mùa toàn cầu gia tăng rõ rệt trong những tháng gần đây, trong đó virus cúm A/H3N2 là chủng lưu hành chủ đạo. Đáng chú ý, biến thể cúm mùa mới A/H3N2 phân nhóm K (J.2.4.1) hiện là nguyên nhân gây ra khoảng 90% tổng số ca cúm được xác nhận tại khu vực Châu Âu. Con số này cho thấy tốc độ lan rộng rất nhanh của phân nhóm mới, dù chỉ mới được ghi nhận từ tháng 8/2025.

Các phân tích giải trình tự gen cho thấy phân nhóm K có một số thay đổi di truyền so với các chủng A/H3N2 trước đây. WHO nhấn mạnh, chưa có bằng chứng cho thấy biến thể này làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh, bao gồm tỷ lệ nhập viện hay tử vong. Tuy nhiên, việc một phân nhóm mới nhanh chóng chiếm ưu thế tuyệt đối tại một khu vực rộng lớn như Châu Âu là tín hiệu dịch tễ quan trọng, đòi hỏi các quốc gia phải tăng cường giám sát và chuẩn bị hệ thống y tế.

Tại Việt Nam, trong thời gian gần đây, một số bệnh viện ở Hà Nội đã ghi nhận các ca cúm A nhập viện do biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Đáng lưu ý hơn, xuất hiện trường hợp tổn thương tiêu cơ vân cấp - biến chứng hiếm gặp, diễn tiến phức tạp, cho thấy cúm mùa hoàn toàn có thể trở nên nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Vì sao mùa cúm năm nay diễn biến khác thường?

Theo nhận định của Hans Henri Kluge, Giám đốc WHO khu vực Châu Âu: “Cúm mùa thường xuất hiện vào mùa đông hàng năm, nhưng năm nay có những khác biệt. Điều này cho thấy chỉ một biến đổi di truyền nhỏ trong virus cúm cũng có thể ảnh hưởng lớn đến mô hình lây lan.”

Thực tế, virus cúm A/H3N2 có tốc độ tiến hóa nhanh, dễ phát sinh các biến thể mới giúp virus thích nghi tốt hơn với miễn dịch cộng đồng. Khi miễn dịch do nhiễm tự nhiên hoặc tiêm vắc xin từ các mùa trước suy giảm, virus có cơ hội lan truyền mạnh hơn.

Bên cạnh đó, yếu tố mùa vụ (thời tiết lạnh, độ ẩm thấp), môi trường sinh hoạt kín và mật độ tiếp xúc cao trong mùa đông - xuân tạo điều kiện thuận lợi cho virus lây qua giọt bắn đường hô hấp. Sự chủ quan trong phòng bệnh, trì hoãn thăm khám khi có triệu chứng sớm cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ biến chứng, đặc biệt ở người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền mạn tính.

5 biện pháp giúp phòng ngừa cúm A/H3N2 hiệu quả

Trước diễn biến khó lường của cúm mùa, Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện nghiêm các biện pháp phòng ngừa:

• Tiêm vắc xin phòng cúm hằng năm: Nên tiêm vắc xin cúm, đặc biệt là đối với nhóm nguy cơ cao, giúp giảm nguy cơ bệnh nặng, nhập viện và tử vong.
• Đeo khẩu trang: Tại nơi đông người, trên phương tiện công cộng, che miệng, mũi khi ho, hắt hơi.
• Rửa tay thường xuyên: Bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, hạn chế chạm tay lên mắt, mũi, miệng.
• Giữ ấm, tăng cường dinh dưỡng: Nghỉ ngơi hợp lý để nâng cao sức đề kháng.
• Đi khám sớm: Khi có sốt, ho, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, không tự ý dùng thuốc.

Từ cảnh báo của Tổ chức Y tế thế giới về cúm A/H3N2 lan nhanh, biến thể mới chiếm tới 90% ca bệnh, có thể thấy cúm mùa không còn là bệnh nhẹ. Tiêm vắc xin đầy đủ, phòng bệnh chủ động và thăm khám sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ chính là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng trước những biến chứng nguy hiểm của cúm mùa.