Vấn đề tình dục sau điều trị ung thư vú

Ung thư vú có thể ảnh hưởng lên đời sống tình dục của người phụ nữ và mỗi người sẽ cảm nhận sự thay đổi ấy theo cách khác nhau. Nhìn chung, bất kỳ sự thay đổi nào của cơ thể đều có thể ảnh hưởng tới sự tự tin và cảm nhận về sự nữ tính bên trong con người bạn. Tình dục là trạng thái tâm lý rất phổ biến bởi điều trị ung thư vú có thể gây ảnh hưởng lên cơ thể, cảm xúc và những ảnh hưởng này có thể tác động lên hoạt động tình dục và ham muốn tình dục.

Bạn có thể cảm thấy lo lắng về trải nghiệm tình dục đầu tiên sau khi mắc ung thư vú hoặc lo lắng “chuyện ấy” sẽ không còn được giống như trước kia. Bài viết dưới đây sẽ thông tin đến bạn đọc vấn đề tình dục sau khi điều trị ung thư vú!

Các vấn đề về tình dục sau khi điều trị ung thư vú

Điều trị ung thư vú có thể có nhiều ảnh hưởng lên sự gần gũi và tình dục. Tất cả những lo lắng về vấn đề này là bình thường và sẽ cần thời gian để sự tự tin của bạn quay trở lại để bạn có cảm giác thoải mái khi gần gũi với bạn đời của mình. Một số điều trị như phẫu thuật và xạ trị có thể gây đau đớn, khó chịu hoặc làm giảm sự nhạy cảm. Các điều trị khác có thể gây các triệu chứng mãn kinh, bao gồm cả chứng khô âm đạo. Hóa trị có thể gây ra nhiều vấn đề với sự kích thích và cực khoái, đặc biệt là thời gian đầu sau điều trị. Hoặc thậm chí một số điều trị có thể gây cho bệnh nhân mệt lả.

Đau và tê bì sau khi điều trị ung thư vú

Điều trị ung thư vú có thể gây đau, tê bì và nhạy cảm vì nhiều lý do. Các điều trị phổ biến gây ra các hiện tượng trên là:

• Phẫu thuật;
• Xạ trị;
• Các liệu pháp nội tiết, nhất là các chất ức chế aromatase (nội tiết bậc 2) gồm letrozole, anastrozole và exemestane.

Sau phẫu thuật vú bạn có thể vẫn tiếp tục cảm thấy đau và cánh tay bạn có thể cảm thấy cứng trong một vài tuần hoặc lâu hơn. Đối với một số người thì đau sau phẫu thuật có thể kéo dài và thường liên quan tới tổn thương dây thần kinh xảy ra khi phẫu thuật. Kiểu đau này thường đi kèm với cảm giác bỏng, cảm giác đè ép và tê bì.

Nếu bạn có xạ trị thì khu vực được xạ trị có thể có hiện tượng tăng cảm giác đau xảy trong hoặc sau điều trị, đôi khi bạn cảm thấy rất đau khi chạm vào. Sử dụng liệu pháp nội tiết, đặc biệt là các thuốc ức chế aromatase (nội tiết bậc 2) có thể làm bạn bị đau hoặc cứng khớp. Các thuốc hóa trị (như là docetaxel) cũng có thể gây tê bì và ngứa ran ở bàn tay và bàn chân (được gọi là bệnh lý thần kinh ngoại vi) cũng như đau cơ và khớp.

Bạn có thể thấy khó khăn hoặc rất đau khi chạm, ôm hoặc gần gũi với bạn đời.  Một số điều trị có thể gây khô âm đạo, làm cho việc quan hệ hoặc gần gũi trở nên đau đớn hoặc gây cảm giác khó chịu. Nếu bạn đang bị đau, bạn có thể đang muốn tập trung vào việc hồi phục sức khỏe trở lại và có thể không có năng lượng hoặc không có ham muốn gần gũi hoặc tình dục. Dưới đây là các mẹo nhỏ giúp ích cho việc gần gũi nếu bạn bị đau hoặc tê bì:

Dùng thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau có thể giúp bạn giảm bớt sự khó chịu do đau. Bạn nên chủ động uống thuốc trước khi gần gũi hoặc quan hệ tình dục để thuốc có thời gian phát huy hiệu quả. Đau do phẫu thuật hoặc xạ trị sẽ giảm dần khi khu vực được điều trị đã lành vết thương. Tuy nhiên, nếu thuốc giảm đau paracetamol hoặc ibuprofen không phát huy tác dụng thì bạn nên đi khám bác sĩ để được đánh giá đau một cách đầy đủ. Các chất bôi trơn và chất làm ẩm có thể giúp giảm đau do khô và kích ứng âm đạo gây ra.

Cố gắng hiểu được cảm giác cơ thể của bạn

Tự khám phá cơ thể của bạn có thể giúp bạn biết được kiểu gần gũi nào làm cho bạn thích thú hoặc vị trí nào bạn thấy bị đau hoặc nhạy cảm. Thử một vài tư thế quan hệ khác nhau cho đến khi bạn tìm thấy tư thế mà bạn thấy dễ chịu nhất. Đó có thể là tư thế sẽ có ít tác động lực lên ngực của bạn nhất.

Nói chuyện cởi mở với nhau

Bạn có thể có cảm giác căng thẳng hoặc lo lắng về việc bị đau trong khi quan hệ. Bạn đời của bạn có thể cũng có cảm giác lo lắng và sợ hãi như vậy. Hãy nói chuyện một cách cởi mở với bạn đời của mình cụ thể kiểu hoạt động nào có thể gây đau hoặc nhạy cảm sẽ giúp cả hai cảm thấy thư giãn hơn.

Mệt lả sau khi điều trị ung thư vú

Mệt lả là trạng thái cực kỳ mệt mỏi và là một tác dụng phụ phổ biến của điều trị ung thư. Trạng thái mệt lả có thể trở nên tồi tệ hơn khi việc điều trị vẫn được tiếp tục và có thể vẫn tiếp diễn khi điều trị kết thúc. Các điều trị có khả năng gây mệt lả phổ biến nhất là hóa trị và xạ trị và đôi khi liệu pháp nội tiết cũng có thể gây mệt lả. Phẫu thuật cũng có thể ảnh hưởng tới mức năng lượng của bạn nhất là khi bạn phải trải qua phẫu thuật nhiều lần.

Nếu bạn cảm thấy mệt lả, bạn có thể không muốn quan hệ tình dục một chút nào. Tình trạng mệt lả sẽ giảm dần theo thời gian và sau đó bạn lại có thể có nhiều năng lượng hơn cho hoạt động tình dục. Dưới đây là một số lời khuyên nếu bạn cảm thấy mệt lả:

• Cố gắng tập luyện
• Tăng cường lượng tập luyện có thể giúp giảm mệt lả.
• Nói chuyện với bác sĩ điều trị
• Nếu bạn cảm thấy mệt lả, hãy nói cho bác sĩ điều trị biết. Đôi khi nguyên nhân mệt lả có thể được điều trị, ví dụ nếu bạn thiếu máu, bạn có thể được chỉ định dùng viên sắt bổ sung.
• Giảm stress
• Dành thời gian với bạn đời mà không cần có quan hệ tình dục. Bạn và bạn đời có thể trao đổi với nhau trước để thống nhất về việc sẽ không có quan hệ tình dục thời điểm đó. Đùa giỡn là cách tuyệt vời để cảm thấy gắn bó với bạn đời khi bạn có ít năng lượng.

Các triệu chứng mãn kinh sau khi điều trị ung thư vú

Các triệu chứng mãn kinh có thể xảy ra do điều trị ung thư vú kể cả khi bạn chưa mãn kinh, có thể gồm:

• Bốc hỏa;
• Ra mồ hôi ban đêm;
• Khô âm đạo;
• Giảm ham muốn tình dục.

Các triệu chứng mãn kinh như trên có thể có ảnh hưởng đến sự gần gũi và tình dục.

Mãn kinh có thể làm cho bạn có ít cảm giác hơn khi được kích thích, nghĩa là có thể cần nhiều thời gian kích thích hơn để đạt cực khoái hoặc mức độ cực khoái có thể giảm xuống. Hoặc đơn giản bạn có thể cảm thấy quá mệt không có hứng thú gì với tình dục và đôi khi bốc hỏa hoặc ra mồ hôi ban đêm có thể làm cho việc nằm chung giường hoặc gần gũi trở nên khó khăn.

Phụ nữ trẻ hơn đang được điều trị ung thư vú có thể có triệu chứng ban đầu của mãn kinh mạnh hơn so với mãn kinh tự nhiên. Bị mãn kinh vào lúc còn trẻ có thể làm cho một số người cảm thấy mình già hơn tuổi thực của mình và điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực lên cảm giác khi quan hệ tình dục. Các triệu chúng mãn kinh như bốc hỏa, có thể gây cảm giác rất khó chịu và có thể có tác động xấu lên chất lượng sống của bạn.

Khô và ngứa âm đạo sau khi điều trị ung thư vú

Khô âm đạo là triệu chứng phổ biến, thường gây khó chịu ở phụ nữ sau điều trị ung thư vú. Một số điều trị ảnh hưởng lên nồng độ nội tiết tố estrogen trong cơ thể bạn. Giảm mức estrogen hoặc chặn tác dụng của nó trên mô đích có thể gây những thay đổi ở âm đạo, như khô hoặc ngứa âm đạo. Bạn vẫn có thể tận hưởng các hình thức gần gũi khác, ngay cả khi âm đạo của bạn không được bôi trơn hoặc bạn không muốn dùng bổ sung các chất bôi trơn.

Khô âm đạo có thể không phải là tác dụng phụ mà bác sĩ điều trị của bạn thường nói đến nhưng nếu bạn có vấn đề đó thì hãy thảo luận điều này với điều dưỡng hoặc bác sĩ. Có nhiều cách điều trị có thể giúp cải thiện chứng khô âm đạo gồm chất làm ẩm âm đạo và bôi trơn âm đạo.

Điều trị không dùng nội tiết cho chứng khô âm đạo

Hiện có nhiều sản phẩm dùng cho chứng khô âm đạo. Bạn có thể cần thử dùng nhiều sản phẩm khác nhau để tìm ra sản phẩm phù hợp nhất cho bạn. Nếu bạn vẫn bị khô âm đạo và ngứa và không thể tìm thấy một sản phẩm phù hợp cho mình thì bạn cần nói chuyện với bác sĩ để tìm xem có các lựa chọn khác không.

Chất làm ẩm âm đạo

Chất làm ẩm âm đạo có thể giúp làm giảm nhẹ chứng khô và sự khó chịu bất kể khi có hoạt động tình dục hay không. Các chất này có thể được sử dụng vài ngày một lần nhưng cần được sử dụng đều đặn theo thời gian để có hiệu quả tốt nhất.

Chất bôi trơn âm đạo

Chất bôi trơn âm đạo có xu hướng có tác dụng ngắn hơn chất làm ẩm và là loại gốc dầu hoặc gốc nước. Nếu bạn đang dùng bao cao su thì cần tránh các chất bôi trơn gốc dầu do chúng có thể làm rách bao cao su.

Các chất bôi trơn để giúp giảm ma sát và đau trong khi quan hệ tình dục và gần gũi, nhưng ngoài ra cũng có thể được dùng rộng hơn hơn để làm giảm chứng khô rát và khó chịu.

Các bài tập vùng sàn chậu

Tập bài tập vùng sàn chậu cũng có thể giúp tăng dòng máu tới khu vực này và giúp bạn học cách thư giãn các cơ này trong khi quan hệ tình dục và gần gũi để giảm đau tới mức thấp nhất. Để củng cố vùng sàn chậu, bạn có thể ngồi thoải mái và thít các cơ từ 10 tới 15 lần liên tiếp, không nín thở hoặc thít cơ bụng, cơ mông và cơ đùi đồng thời. Khi bạn quen với tập bài này thường xuyên, bạn có thể cố gắng giữ mỗi lần thít cơ trong vài giây. Mỗi tuần, lại tăng thêm số lần thít cơ. Luôn luôn có khoảng nghỉ giữa các lần tập.

Thay đổi cách thức trải qua cực khoái sau khi điều trị ung thư vú

Ung thư vú và điều trị ung thư vú có thể ảnh hưởng đến cách bạn trải nghiệm cực khoái. Nếu bạn có các triệu chứng mãn kinh do điều trị, bạn có thể cảm thấy kém nhạy cảm hơn với kích thích tình dục, mất nhiều thời gian hơn để đạt cực khoái hoặc cường độ cực khoái có thể bị giảm. Có một số bằng chứng nghiên cứu cho thấy hóa trị có thể gây ra nhiều vấn đề làm cho cực khoái khó đạt được hơn.

Các vấn đề tránh thai và khả năng sinh sản

Có nên quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ trong khi đang điều trị ung thư vú?

Người ta cho rằng các thuốc hóa trị không thể đi vào tinh dịch hoặc dịch âm đạo, nhưng cũng chưa có đủ bằng chứng để hoàn toàn loại trừ điều này.

Trong vài ngày đầu sau hóa trị, bạn có thể cần tránh giao hợp không có biện pháp bảo vệ như quan hệ tình dục đường miệng hoặc bất kỳ sự tiếp xúc nào có thể làm giây tinh dịch hoặc dịch âm đạo, để đảm bảo rằng bạn đời không phơi nhiễm với các thuốc hóa trị.

Hầu hết các bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn sử dụng các phương pháp rào chắn để tránh thai như bao cao su trong một vài ngày sau khi hóa trị. Nếu bạn đang hóa trị, tốt nhất là tránh quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ.

Có thai trong khi điều trị ung thư vú có an toàn không?

Nói chung phụ nữ được khuyên không nên có thai trong khi đang điều trị ung thư vú, do điều trị ung thư vú có thể gây hại cho bào thai trong giai đoạn phát triển sớm.

Nếu bạn có quan hệ tình dục với nam giới, bạn cần thảo luận về việc tránh thai với bác sĩ điều trị. Họ có thể tư vấn cho bạn về biện pháp tránh thai thích hợp nhất lúc này.

Có thể có thai sau điều trị ung thư vú được không?

Sau điều trị ung thư vú, nếu bạn ở tuổi 40 hoặc hơn thì bạn vẫn có khả năng có thai trừ khi bạn không có kinh nguyệt trong ít nhất một năm. Nếu bạn dưới 40 tuổi thì vẫn có thể có thai trừ khi bạn không có kinh nguyệt trong hai năm. Tuy nhiên đây là hướng dẫn chung và thay đổi theo từng người.

Đối với một số người điều trị ung thư vú có thể ảnh hưởng vĩnh viễn tới khả năng sinh sản. Đối mặt với khả năng vô sinh vĩnh viễn có thể rất đau đớn, thậm chí cả khi bạn không có ý định xem xét việc sinh con. Bạn cũng có thể cảm thấy bị cô lập với những người cùng tuổi vì điều này và không thể chia sẻ với ai cảm giác mất mát của bạn. Do đó, bạn nên tham vấn ý kiến bác sĩ về vấn đề bảo tồn khả năng sinh sản ở phụ nữ trước khi điều trị ung thư.

Hoàng Yến

Nguồn tham khảo: yhoccongdong.com