Vắt sữa bằng tay và những điều mẹ bỉm cần biết

Vắt sữa bằng tay là một phương pháp tự nhiên, không cần đến máy móc hỗ trợ nhưng vẫn giúp mẹ bỉm bảo quản và dự trữ nguồn sữa cho bé. Kỹ thuật này tuy đơn giản nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn, đúng cách để tránh làm đau ngực và giữ chất lượng sữa an toàn cho trẻ. Bài viết dưới đây giúp mẹ hiểu rõ đặc điểm, các bước thực hiện cũng như những lưu ý quan trọng khi áp dụng phương pháp này.

Đặc điểm của vắt sữa bằng tay

Vắt sữa mẹ bằng tay có nhiều ưu điểm nổi bật. Mẹ không cần đầu tư máy móc hay phụ kiện đi kèm khi thực hiện phương pháp này, rất tiết kiệm chi phí. Vắt sữa mẹ bằng tay có thể thực hiện ở bất cứ đâu, chỉ cần có không gian sạch sẽ, riêng tư.

Theo CDC (Centers for Disease Control and Prevention) trong tài liệu “Hand Expression”, vắt sữa bằng tay có thể làm giảm đau tức bầu ngực khi căng cứng (bằng cách thải bớt sữa để làm mềm bầu ngực) và giúp trẻ dễ bú mẹ hơn.

Ngoài ra, mẹ dễ dàng kiểm soát lực tác động lên bầu ngực, tránh gây đau rát, đồng thời cảm nhận rõ hơn về sự thay đổi của cơ thể. Việc massage kết hợp khi vắt tay còn giúp kích thích tuyến sữa hoạt động tốt và phòng tránh tắc tia sữa.

Tuy nhiên, vắt sữa bằng tay cũng tồn tại một số hạn chế. Phương pháp này thường mất nhiều thời gian hơn so với dùng máy, đặc biệt khi lượng sữa nhiều. Mẹ bỉm dễ bị mỏi tay nếu phải vắt liên tục trong thời gian dài. Thêm vào đó, nếu kỹ thuật vắt chưa đúng, sữa có thể chảy ít, nhỏ giọt hoặc gây khó chịu ở đầu ti.

Một số mẹ mới sinh còn gặp khó khăn trong việc làm quen với cách bóp ngực nhịp nhàng, dẫn đến hiệu quả vắt sữa chưa cao. Chính vì vậy, vắt sữa mẹ bằng tay phù hợp hơn cho những mẹ bỉm có kinh nghiệm hoặc có người thân hỗ trợ.

Các bước vắt sữa bằng tay mẹ bỉm nên tham khảo

Để đảm bảo quá trình vắt sữa mẹ bằng tay diễn ra thuận lợi, mẹ có thể thực hiện theo các bước cơ bản dưới đây.

Bước 1: Vệ sinh

Trước khi vắt sữa, mẹ cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước ấm, đồng thời vệ sinh dụng cụ đựng sữa bằng cách tiệt trùng. Việc này giúp hạn chế tối đa vi khuẩn xâm nhập, giữ nguồn sữa an toàn cho bé. Ngoài ra, mẹ có thể rửa nhẹ bầu ngực bằng nước ấm để loại bỏ mồ hôi, bụi bẩn.

Bước 2: Chườm ấm và massage bầu ngực

Để sữa dễ xuống hơn, mẹ nên dùng khăn ấm chườm nhẹ nhàng quanh bầu ngực từ 3 - 5 phút. Sau đó, tiến hành massage ngực bằng cách xoa bóp theo vòng tròn, vuốt nhẹ từ gốc ngực hướng về đầu ti. Cách làm này giúp kích thích tuyến sữa hoạt động, đồng thời giảm cảm giác căng tức và khó chịu ở ngực.

Trong quá trình massage, mẹ nên ngồi ở tư thế thoải mái, lưng được tựa nhẹ vào ghế, hai chân chạm đất vững vàng. Tư thế đúng không chỉ giúp mẹ bớt mệt mỏi mà còn hỗ trợ sữa chảy ra dễ dàng hơn.

Bước 3: Tiến hành vắt sữa

Khi bắt đầu vắt sữa bằng tay, mẹ đặt ngón cái lên trên quầng vú và ngón trỏ ở phía dưới, tạo thành hình chữ C. Sau đó, dùng lực vừa phải ấn nhẹ về phía sau rồi bóp nhẹ để sữa chảy ra. Lặp lại động tác theo nhịp đều đặn, không bóp mạnh trực tiếp vào đầu ti để tránh đau rát.

Mẹ có thể vắt luân phiên hai bên ngực, mỗi bên khoảng 10 - 15 phút. Việc thay đổi luân phiên giúp kích thích tiết sữa đều, tránh tình trạng tắc tia sữa hoặc một bên ngực căng tức quá mức.

Bước 4: Bảo quản sữa

Sau khi vắt xong, mẹ cần cho sữa vào bình hoặc túi trữ chuyên dụng đã được tiệt trùng. Nếu sữa dùng ngay, có thể để ở nhiệt độ phòng dưới 2 giờ. Nếu muốn bảo quản lâu hơn, mẹ nên để trong ngăn mát tủ lạnh từ 24 - 48 giờ hoặc ngăn đông từ 3 - 6 tháng tùy theo điều kiện lưu trữ. Khi cần dùng, hãy rã đông sữa bằng cách đặt bình, túi sữa trong nước ấm hoặc hâm bằng lò vi sóng để giữ dưỡng chất.

Những lưu ý khi vắt sữa bằng tay

Để quá trình vắt sữa mẹ bằng tay an toàn và hiệu quả, mẹ nên ghi nhớ một số điều sau:

• Thời gian vắt sữa: Nên vắt sau khi bé bú hoặc khi ngực căng tức.
• Giữ tâm lý thoải mái: Căng thẳng hay lo lắng có thể ảnh hưởng đến phản xạ tiết sữa. Mẹ nên chọn không gian yên tĩnh, thư giãn.
• Không nên ép buộc: Nếu sữa không ra nhiều, mẹ có thể massage thêm hoặc thử lại sau vài phút, tránh cố gắng bóp mạnh gây tổn thương.
• Chú ý đến vệ sinh: Sữa mẹ dễ nhiểm khuẩn từ môi trường xung quanh, vì vậy mọi bước từ vệ sinh tay, ngực, đến dụng cụ đựng đều cần đảm bảo sạch sẽ.
• Theo dõi sức khỏe: Nếu thấy có dấu hiệu tắc tia sữa, viêm tuyến vú hay đau kéo dài khi vắt, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

Trong trường hợp vắt sữa mẹ bằng tay không mang lại hiệu quả như mong muốn hoặc mất quá nhiều thời gian, mẹ có thể cân nhắc sử dụng máy hút sữa để hỗ trợ. Máy giúp tiết kiệm công sức, đặc biệt phù hợp với mẹ có nhu cầu trữ sữa nhiều.

Những mẹ bỉm lần đầu làm mẹ, kỹ thuật vắt tay còn lúng túng, dễ dẫn đến đau hoặc sữa chảy ít. Lúc này mẹ bỉm nên nhờ sự hướng dẫn từ điều dưỡng, y tá hay chuyên viên nuôi con bằng sữa mẹ để thực hiện vắt sữa đúng cách, an toàn và thoải mái hơn.

Vắt sữa bằng tay là phương pháp tự nhiên, tiết kiệm và có thể thực hiện linh hoạt trong nhiều tình huống. Mặc dù mất thời gian hơn so với máy hút sữa, nhưng nếu mẹ nắm vững kỹ thuật và tuân thủ vệ sinh, đây là cách an toàn để duy trì nguồn sữa cho con. Hy vọng những chia sẻ trên giúp mẹ bỉm cảm thấy tự tin hơn khi thực hiện.