Viêm tai giữa mạn tính mủ và những triệu chứng điển hình là gì?

Tình trạng viêm tai giữa không chỉ phổ biến ở trẻ em mà còn gặp ở người lớn, đặc biệt khi bệnh trở thành mạn tính và có chảy mủ. Việc nhận biết sớm, hiểu rõ nguyên nhân và điều trị đúng cách sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mất thính lực cũng như các biến chứng nặng nề khác. Bài viết dưới đây cung cấp thông tin dễ hiểu, chính xác về viêm tai giữa mạn tính mủ, giúp người đọc chủ động bảo vệ sức khỏe tai của mình và người thân.

Viêm tai giữa mạn tính mủ là gì?

Viêm tai giữa mạn tính mủ hay viêm tai giữa mạn tính mủ nhầy là một trong hai thể điển hình của viêm tai giữa mạn tính. Đây là tình trạng tai chảy dịch mủ kéo dài liên tục hoặc tái phát nhiều lần trong thời gian từ ba tháng trở lên. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này thường bắt nguồn từ các bệnh lý viêm nhiễm mạn tính ở vùng mũi họng, đặc biệt là viêm xoang và viêm amidan lâu ngày không điều trị dứt điểm. Bệnh có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau, trong đó bao gồm:

• Viêm tai giữa màng nhĩ còn nguyên vẹn (đóng kín): Trong trường hợp này, màng nhĩ không bị thủng nhưng vẫn xảy ra viêm mạn tính trong tai giữa.
• Xơ nhĩ: Đây là một thể đặc biệt không có hiện tượng chảy mủ ra ngoài. Mặc dù màng nhĩ không bị thủng nhưng lại có dấu hiệu bị xơ hóa do viêm mũi họng kéo dài và hay tái phát. Một số đặc điểm điển hình có thể nhận thấy gồm màng nhĩ bị lõm xuống, phần mỏm ngắn của xương búa nổi rõ, tam giác sáng trở nên mờ hoặc mất hẳn.

Triệu chứng của viêm tai giữa mạn tính mủ nhầy thường kéo dài trong nhiều năm và có xu hướng diễn biến thành từng đợt. Trong giai đoạn bệnh tái phát, người bệnh có thể thấy tai chảy dịch kèm theo nghe kém. Nếu tình trạng viêm nhiễm ở vùng mũi họng, đặc biệt là viêm xoang hay viêm amidan vẫn chưa được điều trị dứt điểm thì rất khó kiểm soát được bệnh lý tai giữa, khiến cho quá trình điều trị kéo dài và dễ tái phát. Ngoài ra, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm tai giữa mạn tính có mủ còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm tai ngoài, viêm vành tai hoặc chuyển thành thể xơ nhĩ khó điều trị hơn.

Triệu chứng điển hình của viêm tai giữa mạn tính mủ

Viêm tai giữa mạn tính mủ nhầy là một thể bệnh đặc biệt với các biểu hiện rõ ràng, dễ nhận biết, bao gồm cả thay đổi tại cấu trúc giải phẫu tai và các dấu hiệu mà người bệnh có thể cảm nhận.

Tổn thương thực thể trong tai

Viêm chủ yếu xảy ra ở lớp niêm mạc lót trong hòm nhĩ, vùng sào đạo và sào bào, đây là các khoang nằm phía sau màng nhĩ.

• Vòi Eustache: Lớp niêm mạc tại đây thường bị viêm mạn tính, gây tiết dịch nhầy kéo dài.
• Hòm nhĩ: Niêm mạc bên trong hòm nhĩ bị phù nề, dày lên do thâm nhiễm bạch cầu – đặc biệt là tại vùng thượng nhĩ.
• Màng nhĩ: Có một lỗ thủng nhỏ, hình tròn, thường xuất hiện ở góc trước dưới của màng căng. Lỗ này có bờ trơn nhẵn, không nằm sát khung xương tai.
• Xương chũm: Các tế bào khí trong xương chũm có thể bị viêm lan tỏa, khiến quá trình thông khí ở khu vực này bị ngưng trệ, làm thu hẹp hệ thống thông bào, ảnh hưởng đến khả năng dẫn truyền không khí trong tai giữa.

Triệu chứng cơ năng

• Chảy mủ tai: Là dấu hiệu nổi bật nhất. Mủ thường đặc sánh, màu vàng hoặc trong và không có mùi hôi. Tình trạng chảy mủ dễ trở nên nặng hơn mỗi khi người bệnh bị viêm mũi hoặc viêm họng.
• Thính lực gần như không bị ảnh hưởng: Đây là điểm khác biệt đáng chú ý so với một số thể viêm tai giữa khác, vì người bệnh vẫn nghe rõ hoặc chỉ giảm nhẹ.

Triệu chứng khi thăm khám

• Màng nhĩ: Thấy rõ một hoặc nhiều lỗ thủng có dạng tròn hoặc giống hình hạt đậu, nằm ở màng căng. Các lỗ này có bờ trơn, không dính với xương, khi dùng dụng cụ đầu tù kiểm tra sẽ không bị mắc lại, giúp phân biệt với lỗ thủng có dính xương trong thể bệnh nặng hơn.
• Hòm nhĩ: Có màu hồng do niêm mạc bị viêm. Trong một số trường hợp, polyp tai (khối viêm mô mềm) có thể lồi ra ngoài qua lỗ thủng.

Đối với trẻ em, tùy vào các biểu hiện, tình trạng bệnh, tuổi tác, sức khỏe tổng thể,... mà các bác sĩ sẽ thăm khám và đưa ra hướng điều trị cụ thể cho từng trường hợp bệnh. Trẻ có thể sẽ được chỉ định sử dụng kháng sinh phối hợp hoặc các loại thuốc uống, thuốc nhỏ để cải thiện tình trạng bệnh.

Cách phòng ngừa viêm tai giữa mạn tính mủ

Viêm tai giữa là bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và người có sức đề kháng yếu. Tuy không phải là bệnh nan y, nhưng nếu không được phòng ngừa và xử lý đúng cách, viêm tai giữa có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến thính lực và chất lượng cuộc sống. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu, dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả:

Chủ động điều trị các bệnh tai – mũi – họng

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm tai giữa là do vi khuẩn và virus từ mũi họng lan lên tai giữa qua vòi Eustache. Vì vậy, nếu bạn đang gặp các vấn đề như viêm mũi, viêm xoang, viêm họng hoặc cảm cúm, hãy:

• Đi khám sớm và điều trị triệt để, tránh để bệnh kéo dài hoặc tái phát nhiều lần.
• Không tự ý dùng kháng sinh vì điều này có thể làm vi khuẩn kháng thuốc khiến bệnh trở nên dai dẳng hơn.

Giữ vệ sinh cá nhân và tai sạch sẽ đúng cách

Vệ sinh là yếu tố cơ bản giúp ngăn chặn nguy cơ nhiễm trùng:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn hoặc khi chăm sóc trẻ nhỏ.
• Khi vệ sinh tai, nên dùng dụng cụ mềm, an toàn và thao tác nhẹ nhàng. Tránh dùng tăm bông đẩy sâu vào tai vì có thể gây tổn thương màng nhĩ hoặc tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Không dùng chung vật dụng tai mũi họng như ống nghe, tai nghe hoặc khăn lau tai với người khác.

Tăng cường sức đề kháng

Hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh một cách tự nhiên:

• Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tăng cường thực phẩm giàu vitamin C, kẽm và omega-3.
• Cho trẻ bú mẹ ít nhất 6 tháng đầu vì sữa mẹ giúp tăng cường kháng thể tự nhiên.
• Hạn chế để trẻ hoặc người lớn tiếp xúc với khói thuốc lá, không khí ô nhiễm hoặc môi trường có nhiều bụi bẩn.

Đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ

Một số vắc xin như vắc xin phòng phế cầu khuẩn, cúm, Hib có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp – nguyên nhân gián tiếp dẫn đến viêm tai giữa. Hãy đảm bảo rằng trẻ em được tiêm chủng theo đúng lịch khuyến cáo của Bộ Y tế.

Viêm tai giữa mạn tính mủ là bệnh lý dai dẳng và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Sự chủ quan trong việc điều trị cũng như phòng tránh bệnh sẽ khiến người bệnh phải đối mặt với nguy cơ giảm thính lực, viêm lan rộng hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Vì vậy, hãy chủ động bảo vệ tai – mũi – họng bằng cách giữ gìn vệ sinh cá nhân, điều trị triệt để các bệnh hô hấp và đừng bỏ qua khi cơ thể có dấu hiệu bất thường. Sự quan tâm đúng lúc chính là chìa khóa để gìn giữ thính lực và chất lượng cuộc sống mỗi ngày.