Xét nghiệm ANA là gì? Khi nào cần thực hiện?

Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về những thông tin hữu ích giúp bạn đọc hiểu thêm về xét nghiệm ANA là gì và vai trò của nó trong chẩn đoán bệnh nhé.

Kháng thể kháng nhân ANA là gì?

Hệ thống miễn dịch tạo ra các loại protein, gọi là kháng thể, với mục đích bảo vệ cơ thể. Những kháng thể này được tạo ra bởi tế bào B, một loại tế bào bạch cầu. Chúng có nhiệm vụ nhận biết và đối phó với vi khuẩn và sinh vật gây bệnh khi chúng xâm nhập vào cơ thể. Khi một kháng thể phát hiện kháng nguyên, tức là các protein ngoại lai của sinh vật gây bệnh, nó sẽ kích hoạt các tế bào miễn dịch khác và kích thích quá trình viêm nhiễm để chống lại sự lây nhiễm.

ANA (antinuclear antibodies) là một loại kháng thể kháng nhân hiện diện trong máu của những người có sự rối loạn tự miễn dịch. Thông thường, ANA không có mặt trong cơ thể người, nhưng trong một số trường hợp, chúng có thể tồn tại với số lượng rất ít. Khi cơ thể phát hiện các protein lạ của các tác nhân gây bệnh, được gọi là kháng nguyên, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể để nhận biết và chống lại chúng. Kháng thể có nhiệm vụ kích hoạt tế bào miễn dịch và gây ra phản ứng viêm nhiễm để chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn vào cơ thể. Sự xuất hiện của một lượng đáng kể kháng thể tự miễn hoặc ANA có thể là nguyên nhân của bệnh tự miễn.

Tìm hiểu về xét nghiệm ANA

Xét nghiệm ANA là gì?

Xét nghiệm ANA là một phương pháp kiểm tra sự hiện diện của kháng thể ANA trong cơ thể của người bệnh. Đây là một xét nghiệm phổ biến và quan trọng được sử dụng để phát hiện các bệnh lý tự miễn như lupus ban đỏ, xơ cứng bì, viêm đa cơ và nhiều bệnh tự miễn khác.

Bình thường, trong cơ thể của chúng ta, có một số lượng nhỏ kháng thể tự miễn tồn tại, không gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu có một lượng lớn kháng thể ANA, đó có thể là một tín hiệu cảnh báo rằng cơ thể đang gặp vấn đề, và có thể liên quan đến một vài bệnh tự miễn. Do đó, quan trọng là bạn không nên xem nhẹ, mà nên thăm khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên lý thực hiện xét nghiệm ANA

Có nhiều phương pháp xét nghiệm khác nhau được sử dụng để xác định ANA. Xét nghiệm ANA là xét nghiệm dựa trên mẫu máu từ bệnh nhân, thực hiện các phương pháp kỹ thuật như miễn dịch huỳnh quang, miễn dịch enzyme và miễn dịch hóa phát quang để kiểm tra.

Phương pháp phổ biến cho xét nghiệm ANA là xét nghiệm ANA huỳnh quang hoặc FANA. Trong quá trình này, các tự kháng thể sẽ được đánh dấu bằng huỳnh quang, và nếu có sự hiện diện, chúng sẽ phát sáng khi được quan sát dưới kính hiển vi, sau đó sẽ được đo đạc về mức độ của sự phát sáng.

Xét nghiệm ANA thường có độ nhạy và độ đặc hiệu tương đối cao, và thường được sử dụng làm xét nghiệm sơ bộ phổ biến để đánh giá khả năng mắc bệnh lupus cũng như các tình trạng tự miễn khác nói chung. Vì phần lớn bệnh nhân lupus thường có kết quả ANA dương tính (trên 95%), việc có kết quả xét nghiệm ANA âm tính có thể hữu ích trong việc loại trừ chẩn đoán này.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm ANA?

Xét nghiệm ANA thường được yêu cầu khi bác sĩ có nghi ngờ về việc bệnh nhân có mắc phải một bệnh tự miễn nào đó. Có nhiều loại bệnh tự miễn như lupus ban đỏ, viêm gan tự miễn, hội chứng Sjogren, viêm da cơ, viêm đa cơ, xơ cứng bì, bệnh mô liên kết hỗn hợp và nhiều loại khác. Bệnh tự miễn thường rất phức tạp và mỗi loại bệnh sẽ thể hiện các triệu chứng riêng biệt. Các triệu chứng có thể gặp phải bao gồm:

• Cảm giác sốt tái phát;
• Xuất hiện phát nốt ban đỏ trên da;
• Mệt mỏi kéo dài;
• Đau và mệt mỏi toàn thân;
• Đau ở các khớp và xương;
• Sưng, đỏ, và nóng bỏng ở các khớp;
• Đau cơ bắp;
• Cảm giác tê và ngứa ở bàn tay và bàn chân.

Bên cạnh đó, xét nghiệm ANA cũng có thể được yêu cầu khi người bệnh đã được chẩn đoán mắc một số rối loạn tự miễn dịch. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể đang nghi ngờ rằng người bệnh có thể đã phát triển thêm các rối loạn tự miễn dịch khác.

Ngoài ra, xét nghiệm ANA cũng thực hiện để theo dõi và kiểm tra tình trạng bệnh. Điều này giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả của liệu pháp đang được áp dụng và xem xét có cần điều chỉnh hay không.

Kết quả của xét nghiệm ANA nói lên điều gì?

Xét nghiệm ANA cung cấp kết quả âm tính hoặc dương tính.

Kết quả xét nghiệm ANA âm tính

Khi chỉ số ANA thấp hơn mức 1.5 Index, kết quả xét nghiệm sẽ là âm tính. Điều này ngụ ý rằng không có sự hiện diện của tự kháng thể trong cơ thể người, hoặc nếu có, thì chúng tồn tại ở mức rất thấp và dưới ngưỡng máy có thể phát hiện.

Nếu sau một thời gian xét nghiệm, người bệnh vẫn trải qua các triệu chứng, thì xét nghiệm có thể được tiến hành lại sau khoảng thời gian từ 4 đến 6 tuần.

Kết quả xét nghiệm ANA dương tính

Khi chỉ số ANA vượt qua mức 1.5 Index, kết quả sẽ là dương tính, có nghĩa là có sự hiện diện của tự kháng thể trong máu người bệnh. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc bệnh nhân đã chắc chắn mắc bệnh lý tự miễn.

Trong trường hợp này, cần phải tư vấn và thực hiện các xét nghiệm sâu hơn cũng như khám phá thêm các triệu chứng trên cơ thể người bệnh. Điều này sẽ đưa đến một kết luận chính xác hơn và phác đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Trong cơ thể của người khỏe mạnh, tỷ lệ hiện diện của ANA thường dao động từ 3 đến 15%. Tuy nhiên, tỷ lệ này cũng có sự biến đổi tùy theo độ tuổi. Cụ thể, việc sản xuất tự kháng thể có thể tăng lên từ 10% đến 37% đối với người có sức khỏe tốt trên 65 tuổi. Thông thường, tỷ lệ ANA ở nữ giới thường cao hơn so với nam giới.

Khi bị nhiễm virus, bất kể là người có sức khỏe tốt cũng có thể có kết quả xét nghiệm ANA dương tính. Tuy nhiên, các tự kháng thể này thường chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.

Dù kết quả là dương tính hay âm tính, xét nghiệm ANA vẫn đóng một vai trò quan trọng trong việc phát hiện tự kháng thể kháng nhân ANA và chẩn đoán các bệnh lý tự miễn dịch. Điều này giúp việc chẩn đoán bệnh sớm và triển khai các phương pháp điều trị hiệu quả. Điều này có thể đảm bảo chất lượng cuộc sống của người bệnh trước khi các tự kháng thể tấn công gây ra tổn thương nghiêm trọng cho các cơ quan và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Việc thực hiện xét nghiệm ANA là một phương pháp hiệu quả để phát hiện và chẩn đoán các bệnh lý tự miễn. Hy vọng rằng thông tin được đề cập phía trên trên đã giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về “xét nghiệm ANA” và tầm quan trọng của nó. Đừng quên thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ tốt hơn cho sức khỏe của bạn.

Xem thêm: Ý nghĩa của xét nghiệm GBS đối với phụ nữ có thai