Ý nghĩa của việc ghép thận đối với cuộc sống của người bệnh

Bệnh suy thận đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa do người trẻ là những đối tượng tiếp xúc với nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn. Khi bệnh tiến triển nặng khiến chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng, người bệnh sẽ phải thực hiện chạy thận để duy trì sự sống. Nhưng so với việc phải chạy thận 3 lần/tuần, phẫu thuật ghép thận có khả năng cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh tốt hơn rất nhiều.

Ghép thận giúp hồi sinh sự sống chất lượng cho hàng nghìn bệnh nhân

Tại Hội nghị Khoa học ghép thận diễn ra ngày 19/3 tại Hà Nội, ông Vương Ánh Dương cho biết Việt Nam đã thành công trong việc thực hiện ghép tạng từ người chết não và tăng cường số lượng người đăng ký hiến tạng sau khi qua đời. Các vấn đề quan trọng trong lĩnh vực ghép thận đang được các chuyên gia rất quan tâm, bao gồm việc tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ đào thải và phòng ngừa nhiễm trùng. Các bệnh viện tuyến tỉnh vẫn đang gặp phải nhiều khó khăn khi thiếu kinh nghiệm trong quá trình điều trị trước, trong và sau phẫu thuật ghép thận.

Ông Dương cũng nhấn mạnh rằng mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong việc thực hiện ghép tạng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là về chi phí ghép và điều trị dài ngày cho bệnh nhân sau khi ghép tạng.

Với những khó khăn này, Bộ Y tế đã lưu ý và đang tìm cách giải quyết bằng cách tham gia học tập từ nhiều mô hình liên quan đến ghép tạng, điều trị sau ghép và cải thiện chính sách hiến ghép tạng cả trong và ngoài nước. Bộ Y tế cũng đang tiến hành nghiên cứu và sửa đổi Luật Hiến - Ghép tạng, xây dựng thông tư về tổ chức và điều phối hiến tạng, cũng như tổ chức các hoạt động truyền thông để khuyến khích người cho chết não.

Tại hội nghị, TS Dương Đức Hùng - Giám đốc Bệnh viện Việt Đức đã chia sẻ rằng, bệnh viện là cái nôi của lĩnh vực ghép tạng nói chung và ghép thận nói riêng. Công tác ghép thận đã được Bệnh viện triển khai từ năm 2002, với quy trình đơn giản nhất. Theo thống kê, đến nay Bệnh viện Việt Đức đã thực hiện thành công việc ghép thận cho 1.800 bệnh nhân. Trong đó, có khoảng 67% bệnh nhân được ghép thận là nam giới, trong khi phụ nữ chiếm 37%. Độ tuổi trung bình của những người được ghép thận tại bệnh viện này là gần 43 tuổi.

Mặc dù kỹ thuật ghép tạng không quá phức tạp trong ngoại khoa, nhưng đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận. Điều quan trọng sau khi ghép tạng là việc theo dõi và điều trị bệnh nhân để duy trì sự sống lâu dài. Theo TS Hùng, suy thận có hai nguyên nhân chính là suy thận bẩm sinh và suy thận do mắc phải. Trước đây, suy thận thường mắc phải do nhiễm khuẩn như viêm thận do liên cầu. Nhưng hiện nay, sự phát triển của kháng sinh đã khiến nguyên nhân này giảm đi đáng kể.

"Tuy nhiên, một nguyên nhân khác gây suy thận hiện nay là thực phẩm. Nhiều loại thực phẩm sử dụng hóa chất độc hại để bảo quản, gây ảnh hưởng đến chức năng gan và thận" - TS Hùng nói.

Ông cũng thông tin rằng bệnh suy thận đang trẻ hóa do người trẻ tiếp xúc nhiều với nguy cơ mắc bệnh hơn, như tiếp xúc với môi trường lao động độc hại hoặc lạm dụng rượu, bia. Bên cạnh đó, vẫn có một số trường hợp người bệnh suy thận tự uống thuốc dân gian không rõ nguồn gốc khiến bệnh trở nên nặng hơn.

Ông Hùng cũng nhấn mạnh rằng ghép thận đã cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, giảm gánh nặng so với việc phải chạy thận 3 lần/tuần. Tuy nhiên, ông cũng phản ánh rằng một số quy định pháp lý hiện nay về hiến ghép tạng không còn phù hợp và gây rào cản trong thực tế triển khai, đặc biệt là trong việc ghép thận.

"Chúng ta không nghĩ đến việc ghép tạng cho trẻ em, mặc dù nhiều trường hợp trẻ em chết não và gia đình muốn hiến tạng nhưng không thể thực hiện do luật không quy định" - Ông Hùng nêu rõ.

Thời gian sống sau ghép thận được bao lâu?

Ghép thận là một cuộc đại phẫu, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống của bệnh nhân. Mặc dù quả thận được lấy từ người hiến tặng đã đáp ứng các chỉ số, nhưng không đảm bảo rằng thận sẽ hoạt động hiệu quả như thận gốc của người bệnh lúc khỏe mạnh.

Do vậy, việc sau khi ghép thận sống được bao lâu khiến không ít người bệnh băn khoăn. Theo ghi nhận y học, người bệnh sau khi ghép thận có thể duy trì sức khỏe ổn định trong khoảng 10 năm. Đối với những trường hợp người bệnh và người hiến tặng có cùng huyết thống, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể lên đến 95 - 98%, sau 10 năm là từ 75 - 85% và khoảng 50% sống sau 20 năm. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể sống thêm từ 15 - 20 năm nếu họ tuân thủ phác đồ điều trị và không gặp phải các biến chứng hay sự thải ghép thận.

Những điều cần lưu ý sau phẫu thuật ghép thận

Hầu hết các trường hợp được chỉ định ghép thận đều có tình trạng sức khỏe yếu và có thể đang mắc phải bệnh nền do suy thận mạn tính kéo dài. Điều này khiến người bệnh cần phải có nhiều thời gian và chăm sóc đúng cách để cơ thể phục hồi nhanh chóng. Dưới đây là một số lưu ý trong việc chăm sóc sau khi ghép thận như:

• Tuân thủ hướng dẫn về việc sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Không tự ý thay đổi hoặc sử dụng các phương pháp điều trị khác mà không có ý kiến của bác sĩ.
• Chế độ ăn uống, không gian sinh hoạt và người chăm sóc cần đảm bảo vệ sinh nghiêm ngặt để tránh trường hợp nhiễm trùng.
• Theo dõi tình trạng sức khỏe, ghi chép đầy đủ các chỉ số từ huyết áp, cân nặng, nhiệt độ, chế độ dinh dưỡng,... mỗi ngày để cung cấp cho bác sĩ trong lần tái khám tiếp theo. Bác sĩ sẽ đánh giá diễn tiến bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Bệnh nhân sau phẫu thuật cần tuân thủ một chế độ dinh dưỡng cẩn thận, bao gồm tăng cường bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Đồng thời, hạn chế sử dụng gia vị mặn và dầu mỡ để giảm áp lực cho thận và nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân có thể tham gia vào các hoạt động vận động nhẹ nhàng như tập thể dục tại nhà hoặc đi bộ theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, hạn chế hoạt động mạnh trong thời gian 6 - 12 tháng sau phẫu thuật để tránh tình trạng kiệt sức và đảm bảo vết mổ được phục hồi hoàn toàn.

Ghép thận sẽ giúp cuộc sống của người bệnh được cải thiện tốt hơn rất nhiều. Để kéo dài thời gian sống sau khi ghép thận, người bệnh cần tuân thủ lịch tái khám, chế độ ăn uống, sinh hoạt và vận động theo hướng dẫn của bác sĩ.