Clocortolone (Cloderm): Thuốc điều trị viêm da

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Clocortolone.

Loại thuốc

Thuốc kháng viêm glucocorticoid (tác dụng tại chỗ).

Dạng thuốc và hàm lượng

Thuốc bôi dạng kem chứa clocortolone pivalate 0,1%: tuýp 45 g, 90 g.

Clocortolone pivalate được chỉ định để:

Làm giảm các tình trạng viêm, ngứa của bệnh da liễu có đáp ứng với corticosteroid.

Điều trị viêm da tăng sừng.

Clocortolone là một corticosteroid tác động tại chỗ với tác dụng kháng viêm, chống ngứa và tác động co mạch. Cơ chế hoạt động chống viêm của corticosteroid tại chỗ chưa rõ ràng, nhưng có thể do khả năng ức chế enzym phospholipase A2. Đây là enzym giúp kiểm soát quá trình sinh tổng hợp các chất trung gian gây viêm như prostaglandin hay leukotriene bằng cách ức chế sự giải phóng acid arachidonic, từ đó giúp ngăn chặn quá trình viêm.

Hấp thu

Mức độ hấp thu qua da: 1 – 36%.

Corticosteroids có thể được hấp thu qua da bình thường. Tình trạng viêm hoặc các bệnh khác về da làm tăng khả năng hấp thu qua da của thuốc.

Ngoài ra, băng kín còn làm tăng đáng kể sự hấp thu qua da của corticosteroids bôi ngoài da nên các loại băng này có thể xem như phương pháp hỗ trợ điều trị các bệnh da liễu kháng thuốc.

Phân bố

Corticosteroid gắn kết với protein huyết tương ở các mức độ khác nhau.

Chuyển hóa

Sự chuyển hoá của thuốc chủ yếu diễn ra ở gan.

Thải trừ

Các chất chuyển hoá được đào thải chủ yếu qua thận. Một số corticosteroid bôi ngoài da và chất chuyển hoá của chúng cũng được bài tiết vào mật.

Tương tác Clocortolone với các thuốc khác

Clocortolone có thể tương tác với các thuốc điều trị đái tháo đường, làm giảm tác dụng hạ đường huyết của những thuốc này (acarbose, canagliflozin, dapagliflozin, dulaglutide, empagliflozin, exenatide, glimepiride, glyburide, insulin, linagliptin, liraglutide, metformin, repaglinide, sitagliptin…).

Clocortolone khi sử dụng chung với các thuốc lợi tiểu thiazide có thể làm tăng nguy cơ rối loạn điện giải.

Quá mẫn với clocortolone, các corticosteroid khác, hay bất kỳ thành phần nào của sản phẩm thuốc.

Người lớn

Thoa một lượng kem clocortolone 0,1% vừa đủ lên vùng da bị tổn thương 3 lần mỗi ngày và xoa nhẹ. Có thể dùng băng kín để kiểm soát bệnh vẩy nến hoặc các tình trạng bệnh dai dẳng. Nếu tình trạng nhiễm trùng nặng lên, nên ngừng sử dụng băng kín và tiến hành các liệu pháp điều trị nhiễm trùng thích hợp.

Trẻ em

Thoa một lượng kem ít nhất có thể tương ứng với phác đồ điều trị để đạt hiệu quả.

Thường gặp

Cảm giác nóng, ngứa, đóng vảy hoặc nổi đỏ xung quanh các nang tóc, tăng mọc lông/tóc, nổi mụn, ban đỏ, làm mỏng hoặc sáng vùng da thoa thuốc.

Không xác định tần suất

Bỏng rát, kích ứng da, khô da, viêm nang lông, giảm sắc tố da, viêm da quanh miệng, viêm da tiếp xúc dị ứng, nhiễm trùng thứ cấp, teo da, rạn da, rôm sảy, thiếu hụt cortisol thứ phát.

Lưu ý chung

Sự hấp thu toàn thân của corticosteroid dạng bôi ngoài da có thể ức chế trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận (trục HPA), gây ra hội chứng Cushing, tăng đường huyết và glucose niệu ở một số bệnh nhân.

Việc dùng các steroid tác dụng mạnh, trên một diện tích bề mặt da lớn, sử dụng kéo dài và băng kín làm tăng khả năng hấp thu toàn thân của corticosteroid. Do đó, bệnh nhân đang sử dụng corticosteroid tác dụng mạnh trên một vùng da có diện tích lớn kèm theo băng kín nên được đánh giá định kỳ về tác động ức chế trục HPA. Nếu kết quả ghi nhận có sự ức chế trục HPA, nên ngừng thuốc, giảm tần suất sử dụng thuốc hoặc thay thế một loại steroid khác có tác dụng nhẹ hơn.

Nếu tình trạng kích ứng vẫn gia tăng, nên ngừng sử dụng corticosteroid bôi ngoài da và tiến hành liệu pháp thích hợp khác.

Thuốc kháng nấm hoặc kháng khuẩn nên sử dụng trong trường hợp có dấu hiệu nhiễm trùng da. Nếu bệnh nhân đáp ứng kém với các thuốc trên thì nên ngừng sử dụng corticosteroid cho đến khi tình trạng nhiễm trùng được kiểm soát.

Trẻ em có thể hấp thu một lượng lớn corticosteroid bôi ngoài da nên dễ bị nhiễm độc toàn thân hơn người lớn. Ức chế trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận, hội chứng Cushing và tăng huyết áp nội sọ đã được báo cáo ở trẻ em sử dụng corticosteroid bôi ngoài da.

Việc sử dụng corticosteroid bôi ngoài da đối với trẻ em nên được giới hạn ở mức ít nhất tương thích với phác đồ điều trị để đạt hiệu quả. Liệu pháp corticosteroid mạn tính có thể cản trở sự tăng trưởng và phát triển của trẻ em.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Mức độ an toàn đối với phụ nữ có thai: Loại C (theo phân loại của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, FDA).

Corticosteroid thường gây ra hiện tượng quái thai ở động vật thí nghiệm khi dùng đường toàn thân với liều lượng tương đối thấp. Các corticosteroid có tác dụng mạnh hơn đã được chứng minh gây ra quái thai sau khi bôi lên da của động vật thí nghiệm. Tuy nhiên, không có đầy đủ các nghiên cứu hay bằng chứng ở phụ nữ mang thai về tác dụng gây quái thai của corticosteroid bôi ngoài da. Corticosteroid bôi ngoài da chỉ nên sử dụng trong thai kỳ nếu lợi ích mang lại lớn hơn nguy cơ có thể xảy ra cho thai nhi. Các thuốc thuộc nhóm này không nên sử dụng rộng rãi đối với phụ nữ có thai với số lượng lớn hoặc trong thời gian dài.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Chưa có bằng chứng về khả năng corticosteroid hấp thu từ đường bôi ngoài da có thể được phát hiện trong sữa mẹ. Lượng corticosteroid bài tiết vào sữa mẹ khi dùng đường toàn thân ít có khả năng gây tác động có hại đến trẻ sơ sinh.

Thận trọng khi sử dụng corticosteroid bôi ngoài da đối với phụ nữ đang cho con bú.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Chưa ghi nhận các nghiên cứu về ảnh hưởng của clocortolone lên khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Quên liều và xử trí

Nếu quên một liều, hãy bôi càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và bôi liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không bôi gấp đôi liều đã quy định.

Quá liều và xử trí

Quá liều và độc tính

Các triệu chứng khi dùng quá liều clocortolone bao gồm: Rối loạn nhịp tim (rung nhĩ), co giật, phản vệ.

Khi sử dụng thuốc trong thời gian dài có thể gặp phải các triệu chứng: Biểu hiện tương tự hội chứng Cushing, suy nhược cơ, tăng huyết áp, tăng đường huyết, đục thuỷ tinh thể, tăng nhãn áp, loãng xương, rối loạn tâm thần.

Khi ngưng thuốc đột ngột, các tình trạng sau có thể xảy ra: Rối loạn cảm xúc, cáu kỉnh, trầm cảm, mệt mỏi, lo lắng, rối loạn giải thể nhân cách, đau cơ, đau khớp.

Cách xử lý khi quá liều Clocortolone

Các biện pháp xử trí thường bao gồm: Điều trị triệu chứng và hỗ trợ. Tiêm tĩnh mạch các thuốc thuộc nhóm benzodiazepine hoặc barbiturate khi xảy ra co giật.

Trong trường hợp dị ứng nhẹ đến trung bình, theo dõi thông khí và sử dụng thuốc kháng histamine. Đối với trường hợp dị ứng nặng, cần cho bệnh nhân thở khí oxy, đảm bảo chức năng thông khí, dùng thuốc kháng histamine, epinephrine, theo dõi điện tâm đồ và dịch truyền tĩnh mạch.

Theo dõi bệnh nhân: Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, tình trạng dịch và điện giải; theo dõi tình trạng thần kinh ở những bệnh nhân có triệu chứng về thần kinh.