Rối loạn nhịp tim: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Rối loạn nhịp tim là gì?

Rối loạn nhịp tim, một tình trạng tim mạch nghiêm trọng, biểu hiện qua nhịp tim không đều, có thể quá nhanh (trên 100 lần/phút) hoặc quá chậm (dưới 60 lần/phút). Điều này có thể gây ra cảm giác nhịp tim đập không đều, lúc nhanh lúc chậm, đặc biệt trong các hoạt động thường ngày hoặc khi nghỉ ngơi.

Hầu hết các rối loạn nhịp tim nhanh là do đi lại; một số là kết quả của tính tự động bình thường được nâng cao hoặc từ các cơ chế bất thường của tính tự động.

Có nhiều loại rối loạn nhịp tim, tùy thuộc vào phần nào của tim bị ảnh hưởng và liệu chúng có gây ra nhịp tim chậm, nhanh hay không đều. Loạn nhịp tim có thể xảy ra ở tâm nhĩ (buồng tim phía trên) hoặc tâm thất (buồng tim phía dưới).

Những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhịp tim

Chứng loạn nhịp tim có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải các dấu hiệu dưới đây, cần chú ý và đi khám:

Tác động của rối loạn nhịp tim đối với sức khỏe

• Ngừng tim: Tim đập không đều có thể khiến tim bạn ngừng đập đột ngột và bất ngờ.
• Suy tim: Rối loạn nhịp tim lặp đi lặp lại gây ra bệnh cơ tim, có thể dẫn đến suy tim. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi tim của bạn không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
• Các vấn đề về suy nghĩ và trí nhớ: Bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ mạch máu thường gặp hơn ở những người bị rối loạn nhịp tim. Điều này có thể là do rối loạn nhịp tim có thể làm giảm lưu lượng máu đến não của bạn theo thời gian.
• Đột quỵ: Với chứng rối loạn nhịp tim, máu có thể đọng lại trong các ngăn trên của tim, gây ra hình thành các cục máu đông . Nếu cục máu đông vỡ ra và di chuyển đến não, nó có thể gây ra đột quỵ.
• Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS): Nếu được sinh ra với một loại rối loạn nhịp tim di truyền, con bạn có thể có nguy cơ cao bị SIDS.
• Tim đập không đều tồi tệ hơn: Một số chứng loạn nhịp tim có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian hoặc có thể kích hoạt một loại nhịp tim không ổn định khác.

Xem thêm: Những biến chứng của rối loạn nhịp tim

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Theo dõi thời gian và tần suất bạn có các triệu chứng, cảm giác của bạn, bạn đang làm gì và liệu những điều này có thay đổi theo thời gian hay không. Nếu các triệu chứng của bạn rất nghiêm trọng, chẳng hạn như khó thở hoặc đau ngực, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Xem thêm: Khám rối loạn nhịp tim ở đâu?

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp tim có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các bất thường hoặc bệnh lý liên quan trực tiếp đến tim, cũng như các bệnh lý ở các cơ quan khác ảnh hưởng đến nhịp tim.

Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra nhịp tim bất thường:

• Bất thường hoặc suy yếu của nút xoang: Nút xoang là nguồn phát nhịp chính của tim, nếu hoạt động của nó trở nên bất thường hoặc suy yếu, sẽ dẫn đến tim đập không đều.
• Xuất hiện các ổ phát nhịp bất thường: Các ổ phát nhịp bất thường khác trong tim có thể gây rối loạn nhịp.
• Đường dẫn truyền bất thường: Tim có các đường dẫn truyền điện trong cấu trúc, nếu có đường dẫn truyền bất thường
• Tổn thương hệ thống dẫn truyền bình thường: Khi hệ thống dẫn truyền điện của tim bị tổn thương hoặc bị nghẽn (block), sẽ gây ra loạn nhịp.
• Tổn thương cơ tim: Tình trạng cơ tim bị tổn thương do bệnh lý tim mạch có thể dẫn đến rối loạn nhịp.
• Rối loạn điện giải: Các vấn đề về điện giải trong cơ thể như do suy thận gây ra, cũng có thể dẫn đến nhịp tim không ổn định.
• Tác dụng phụ của thuốc hoặc độc chất: Một số loại thuốc hoặc chất độc có thể gây ra rối loạn nhịp tim.
• Bệnh lý của các cơ quan khác: Các bệnh lý như cường giáp có thể ảnh hưởng đến nhịp tim bất thường và gây ra rối loạn nhịp.

Tình trạng tim đập không đều tim có thể xảy ra một cách thoáng qua, kéo dài vài phút hoặc ngắn hơn, hoặc có thể kéo dài nhiều giờ và thậm chí liên tục trong nhiều năm mà không có dấu hiệu cảnh báo trước đó.

Những ai có nguy cơ mắc phải rối loạn nhịp tim?

Khi chúng ta già đi, những thay đổi trong tim như sẹo và ảnh hưởng của các bệnh mãn tính khác có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim. Người lớn tuổi cũng có nhiều khả năng mắc các tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như huyết áp cao, suy tim, tiểu đường và bệnh tuyến giáp, có thể dẫn đến tim đập không đều. Rối loạn nhịp tim do dị tật tim bẩm sinh hoặc các tình trạng di truyền thường phổ biến hơn ở trẻ em và thanh niên.

Rối loạn nhịp tim có thể di truyền trong gia đình. Bạn có thể bị tăng nguy cơ mắc một số loại nhịp tim không ổn định nếu cha mẹ hoặc người thân khác bị tim đập không đều.

Một số loại thuốc kháng sinh, thuốc trị dị ứng và cảm lạnh không kê đơn cũng có thể làm tăng nguy cơ loạn nhịp tim ở một số người.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải rối loạn nhịp tim

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc mắc bệnh bao gồm

• Tuổi: Người lớn tuổi cũng có nhiều khả năng mắc các tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như huyết áp cao, suy tim, tiểu đường và bệnh tuyến giáp
• Di truyền.
• Lối sống như: Sử dụng các chất kích thích, chẳng hạn như cocaine hoặc amphetamine. Uống rượu thường xuyên hơn và nhiều hơn mức khuyến cáo (không quá 2 ly mỗi ngày đối với nam giới và 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ).
• Các loại thuốc: Đôi khi, các loại thuốc mà bác sĩ kê cho các tình trạng sức khỏe khác có thể gây ra rối loạn nhịp tim. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về nguy cơ nếu bạn đang dùng thuốc để điều trị huyết áp cao hoặc tình trạng sức khỏe tâm thần. Một số loại thuốc kháng sinh, thuốc trị dị ứng và cảm lạnh không kê đơn cũng có thể làm tăng nguy cơ loạn nhịp tim ở một số người.

Bệnh lý mắc kèm:

• Các bệnh về tim mạch và mạch máu, chẳng hạn như bệnh cơ tim, dị tật tim bẩm sinh, đau tim và viêm tim.
• Bệnh thận.
• Bệnh phổi, chẳng hạn như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
• Béo phì.
• Chứng ngưng thở khi ngủ có thể khiến tim bạn căng thẳng do ngăn không cho nhận đủ oxy.
• Bệnh lý về tuyến giáp.
• Nhiễm vi-rút như cúm hoặc Covid 19.
• Phẫu thuật: Bạn có thể có nguy cơ cao trong những ngày đầu và vài tuần sau khi phẫu thuật liên quan đến tim, phổi hoặc cổ họng của bạn.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán rối loạn nhịp tim

Đôi khi, đặc biệt nếu bạn không có bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào của nhịp tim không ổn định, bác sĩ có thể phát hiện ra bạn mắc bệnh khi khám định kỳ.

Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ hỏi bạn về bất kỳ triệu chứng, thói quen lối sống và các yếu tố nguy cơ khác của rối loạn nhịp tim. Bác sĩ có thể khám bao gồm các bước sau:

• Kiểm tra sưng ở chân hoặc bàn chân, đó có thể là dấu hiệu của tim to hoặc suy tim.
• Kiểm tra mạch.
• Nghe tốc độ và nhịp tim.
• Nghe tiếng tim.
• Tìm kiếm các dấu hiệu của các bệnh khác, chẳng hạn như bệnh tuyến giáp, có thể gây rối loạn nhịp tim.

Xét nghiệm chẩn đoán

• Điện tâm đồ (EKG hoặc ECG) là xét nghiệm phổ biến nhất để chẩn đoán.
• Xét nghiệm máu đo mức độ của một số chất trong máu, chẳng hạn như kali hoặc các chất điện giải khác và hormone tuyến giáp.

Phương pháp điều trị rối loạn nhịp tim hiệu quả

Điều trị nguyên nhân

Sử dụng các biện pháp như thuốc chống loạn nhịp tim, máy tạo nhịp tim, khử rung tim, cắt bỏ qua ống thông hoặc phẫu thuật.

Điều trị là hướng vào nguyên nhân. Nếu cần, liệu pháp chống loạn nhịp trực tiếp, bao gồm thuốc chống loạn nhịp, khử rung tim, máy khử rung tim cấy ghép (ICD), máy tạo nhịp tim (và một dạng tạo nhịp đặc biệt, liệu pháp tái đồng bộ tim), cắt bỏ qua ống thông, phẫu thuật hoặc kết hợp được sử dụng. Bệnh nhân bị nhịp tim không đều đã gây ra hoặc có khả năng gây ra các triệu chứng của tổn thương huyết động có thể phải hạn chế lái xe cho đến khi đánh giá được đáp ứng với điều trị.

Phẫu thuật rối loạn nhịp tim

Phẫu thuật để điều trị rối loạn nhịp tim nhanh ngày càng trở nên ít cần thiết hơn khi các kỹ thuật cắt bỏ ít xâm lấn ngày càng phát triển. Nhưng phẫu thuật vẫn được chỉ định khi nhịp tim không đều không thể cắt bỏ hoặc khi có chỉ định khác cần phẫu thuật tim, thường gặp nhất khi bệnh nhân rung nhĩ cần thay hoặc sửa van hoặc khi bệnh nhân nhịp nhanh thất cần tái thông mạch hoặc cắt bỏ túi phình thất trái.

Các loại thuốc để điều trị nhịp tim nhanh bao gồm:

Adenosine, có thể gây ra một số cơn đau ngực, đỏ bừng, khó thở và rung tâm nhĩ và có thể được sử dụng bởi EMS hoặc trong ER.

Thuốc chẹn beta, có thể gây mệt mỏi, các vấn đề về dạ dày hoặc giấc ngủ, rối loạn chức năng tình dục và có thể làm cho một số rối loạn dẫn truyền tồi tệ hơn.

Thuốc chẹn kênh canxi, có thể gây rối loạn tiêu hóa, sưng bàn chân hoặc huyết áp thấp

Digoxin, được sử dụng để điều trị rung tâm nhĩ và có thể gây buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy.

Thuốc chẹn kênh kali, có thể gây ra huyết áp thấp, các vấn đề với tuyến giáp của bạn, tình trạng phổi hoặc một loại nhịp tim không đều khác.

Thuốc chẹn kênh natri, làm tăng nguy cơ ngừng tim đột ngột ở những người bị bệnh tim.

Xem thêm: Bệnh rối loạn nhịp tim có chữa khỏi được không?

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của rối loạn nhịp tim

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Tránh các môn thể thao tiếp xúc có thể làm di chuyển máy tạo nhịp tim hoặc máy khử rung tim cấy ghép của bạn ra khỏi vị trí.

Tránh các hoạt động cường độ cao như bơi lội hoặc lặn.

Thay đổi âm báo thức và nhạc chuông điện thoại để tránh căng thẳng đột ngột hoặc tiếng ồn lớn.

Chế độ dinh dưỡng:

Tránh hoặc hạn chế caffeine có trong cà phê, trà, soda và sô cô la.

Phương pháp phòng ngừa rối loạn nhịp tim hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Nếu bạn có nguy cơ cao bị rối loạn nhịp tim, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số bước để giúp ngăn ngừa chúng.

Tránh các tác nhân gây bệnh.

Điều trị các tình trạng sức khỏe khác có thể gây rối loạn nhịp tim.

Thay đổi lối sống có lợi cho tim mạch, chẳng hạn như chọn thực phẩm tốt cho tim mạch, hoạt động thể chất, hướng tới cân nặng hợp lý, bỏ hút thuốc và kiểm soát căng thẳng.

Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn cần phẫu thuật tim để có thể kiểm soát mức điện giải của bạn và sử dụng thuốc trong hoặc sau thủ thuật để ngăn ngừa