Amidan sưng to: Nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả

Amidan sưng to có thể xuất hiện độc lập hoặc đi kèm nhiều triệu chứng khác như sốt, nổi hạch, khó nuốt, nôn ói,... Vấn đề sức khỏe này khá phổ biến nhưng mức độ nguy hiểm của từng trường hợp thường không giống nhau.

Amidan sưng to do những nguyên nhân nào?

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng amidan sưng to là sự tấn công của virus và vi khuẩn. Trong đó đáng chú ý nhất là liên cầu khuẩn A (Streptococcus pyogenes). Các loại virus có thể gây sưng viêm amidan bao gồm virus herpes, virus cúm, virus Epstein-Barr,...

Ngoài ra, sức đề kháng kém, thường xuyên tiếp xúc với các thành phần gây dị ứng, dùng thuốc kháng sinh sai cách (lạm dụng), hút thuốc lá,... cũng là những lý do dẫn đến tình trạng trên.

Đặc biệt, các yếu tố dưới đây cũng được cho là có mối quan hệ mật thiết với hiện tượng sưng viêm amidan:

• Có tiền sử mắc bệnh hô hấp hoặc bệnh truyền nhiễm như sởi, ho gà,...
• Làm vệ sinh sai cách nên vẫn còn bám dính nhiều vụn thức ăn.
• Amidan hoặc vùng cổ họng có dị tật.
• Môi trường sống ô nhiễm nặng, nhiều khói bụi.
• Sử dụng các loại đồ ăn không đảm bảo vệ sinh hoặc ăn đồ lạnh thường xuyên.
• Thời tiết thay đổi thất thường, khi nóng, khi lạnh.

Các dạng viêm sưng amidan thường gặp

Amidan sưng to bao gồm 3 dạng cơ bản là cấp tính, mạn tính và quá phát:

Dạng cấp tính

Ở dạng này, dấu hiệu amidan sưng tấy, gia tăng kích thước thường xuất hiện đột ngột. Triệu chứng kèm theo là cơ thể nóng sốt, có thể lên tới 40 độ C. Cổ họng rất rát, nuốt đau, có thể đi kèm dấu hiệu ho.

Trong giai đoạn sau, lưỡi của bệnh nhân sẽ chuyển sang màu trắng, phần niêm mạc sưng đỏ, cơ thể mỏi mệt và ăn mất ngon. Bên cạnh đó, tần số đi tiểu cũng ít hơn hẳn và người bệnh có thể đối diện với tình trạng táo bón.

Dạng mạn tính

Nếu viêm amidan dạng cấp tính tái diễn nhiều lần thì sẽ dẫn đến tình trạng viêm mạn tính kéo dài. Ngoài các triệu chứng tương tự như dạng viêm cấp tính, bạn có thể nhận thấy các dấu hiệu khác như:

• Hơi thở có mùi hôi, chua.
• Sốt lặp lại nhiều lần, khi tăng khi giảm.
• Có cảm giác vướng víu ở cổ họng, nhất là khi ăn hoặc uống nước.
• Xuất hiện những cơn ho khan, ho có đờm kéo dài.
• Thay đổi giọng nói do đau rát vùng cổ họng.
• Tiếng thở khò khè, thậm chí là khó thở. Người lớn có thể ngủ ngáy, trẻ em có thể bị ngừng thở khi ngủ.

Khi bị sưng viêm amidan mạn tính, hệ quả kéo theo là hình thành sỏi amidan. Đây là thành phần được tạo ra do thức ăn, nước bọt và tế bào chết tích tụ, tồn ứ trong kẽ amidan, lâu ngày đông cứng lại như viên sỏi. Sỏi amidan có thể tự bong nhưng trong nhiều trường hợp cần phải dùng thủ thuật y tế để loại bỏ.

Dạng quá phát

Sưng amidan quá phát là tình trạng amidan tăng kích thước bất thường do viêm nhiễm, có thể hình thành những hốc mủ và gây ra nhiều đau đớn cho người bệnh.

Triệu chứng của dạng sưng viêm quá phát tương tự như viêm amidan cấp tính nhưng biểu hiện ở mức độ mạnh hơn, kéo dài hơn. Trung bình mỗi năm, trẻ nhỏ có khoảng 4 - 5 lần bị viêm amidan quá phát.

Vấn đề sức khỏe này xuất hiện trên nền cơ địa bị viêm amidan mạn tính. Tác nhân gây hại vẫn còn khu trú bên trong amidan nên chỉ chờ cơ hội để chuyển sang trạng thái quá phát. Hầu hết các ca viêm amidan quá phát đều bị sốt cao và cần can thiệp y tế.

Phương pháp điều trị amidan hiệu quả

Tùy vào từng trường hợp sưng viêm amidan mà bạn có thể chọn một trong ba hướng điều trị dưới đây:

Vệ sinh tại nhà

Dưới đây là một số cách làm thông dụng giúp cải thiện triệu chứng sưng to amidan ngay tại nhà mà bạn có thể áp dụng ngay:

Súc miệng với nước muối sinh lý 0,9% để tiêu sưng, giảm đau

Nước muối 0,9% có khả năng diệt khuẩn và ức chế vi khuẩn cực tốt. Để bắt đầu, bạn chỉ cần cho một lượng chừng 20 - 30ml nước muối vào miệng, ngửa cổ lên và hơi khò nhẹ vùng họng để nước tiếp xúc với bề mặt amidan. Thực hiện trong khoảng 30 giây và lặp lại thao tác 2 - 3 lần mỗi ngày.

Dùng gừng và mật ong để làm giảm sưng amidan

Gừng và mật ong không chỉ có tác dụng diệt khuẩn mà còn làm dịu cổ họng siêu hiệu quả. Vậy nên nếu tình trạng viêm amidan không quá nặng, bạn có thể rửa sạch, nướng thơm gừng rồi đập dập cho vào mật ong ngâm. Sau đó mỗi ngày ngậm 4 - 5 lần, mỗi lần 2 thìa gừng - mật ong để cải thiện tình hình.

Dùng thuốc

Nếu được bác sĩ thăm khám và biết rõ amidan sưng viêm là do nhiễm khuẩn thì người bệnh sẽ được kê thuốc kháng sinh và thuốc giảm sưng viêm. Ngoài ra còn có cả thuốc giảm đau, hạ sốt nếu các triệu chứng này xuất hiện ở mức độ vừa và nặng.

Khi sử dụng, bạn cần tuân thủ đúng lộ trình, kể cả về thời điểm, tần suất và thời gian dùng thuốc. Tuyệt đối không dùng quá liều kẻo hại dạ dày, hại thận; không dừng giữa chừng khi bệnh tình thuyên giảm vì điều này có thể gây nhờn thuốc.

Phẫu thuật cắt bỏ amidan sưng viêm

Phương pháp này được chỉ định trong trường hợp viêm amidan tái diễn nhiễu lần hoặc càng ngày càng nặng thêm. Kèm theo đó là các triệu chứng đáng ngại như khó thở khi ngủ, thở khó khăn, nuốt khó, tình trạng sưng viêm không cải thiện khi can thiệp bằng kháng sinh.

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được nội soi bằng ống mềm để xác định vị trí, kích thước của amidan trước khi lên phương hướng phẫu thuật. Hiện nay phẫu thuật cắt amidan diễn ra cực đơn giản với sự hỗ trợ của laser/dao plasma, giúp cầm máu tức thì, phục hồi nhanh và có thể ra về trong ngày. Đặc biệt là độ an toàn cao và giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng.

Nguyên nhân và cách can thiệp khi amidan sưng to đã được Nhà thuốc Long Châu chia sẻ đầy đủ tới bạn đọc. Mong rằng qua bài viết, bạn đã biết cách ngăn ngừa, khắc phục vấn đề sức khỏe này.