Viêm amidan quá phát: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm amidan gồm thể viêm amidan cấp tính, viêm amidan mạn tính hoặc viêm amidan quá phát. Mỗi thể viêm amidan sẽ gây ra các triệu chứng khác nhau. Vậy viêm amidan quá phát là gì, triệu chứng của bệnh ra sao, cách điều trị và phòng bệnh như thế nào?

Viêm amidan quá phát là bệnh gì?

Khi bị viêm amidan cấp, nếu người bệnh không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh sẽ chuyển thành viêm amidan mạn tính quá phát. Đặc trưng của bệnh là kéo dài và tái phát nhiều lần gây nên hiện tượng sưng phồng nhiều hơn so với cấu trúc cơ bản.

Viêm amidan quá phát một bên hoặc hai bên khi tình trạng viêm xuất hiện ở một hoặc hai bên thành amidan.

Căn bệnh này có 4 cấp độ với các triệu chứng khác nhau, cụ thể gồm:

• Cấp độ 1: Amidan bị viêm cấp độ 1 thường to tròn và có cuống gọn, chiều ngang của amidan chưa bằng 1/4 so với khoảng cách của chân trụ trước amidan.
• Cấp độ 2: Về kích thước, amidan to tròn tương đương cấp độ 1 nhưng chiều ngang amidan lại nhỏ hơn 1/3 so với khoảng cách của chân trụ trước amidan.
• Cấp độ 3: Mức độ viêm amidan đã trở nên nghiêm trọng và gây nên nhiều triệu chứng khó chịu. Chiều ngang của amidan nhỏ hơn hoặc bằng 1/2 khoảng cách của chân trụ trước.
• Cấp độ 4: Cấp độ này thường gặp nhiều hơn ở đối tượng là người lớn. Bệnh sẽ tiến triển nặng với đặc trưng là xuất hiện vết viêm gồ, nhô lên trên bề mặt, amidan bị viêm thường có màu đỏ sẫm, trụ sau dày hơn.

Viêm amidan quá phát do đâu và dấu hiệu là gì?

Nguyên nhân gây viêm amidan quá phát

• Do bị các loại virus, vi khuẩn tấn công: Các loại virus, vi khuẩn như liên cầu khuẩn, Adenovirus, virus Parainfluenzae, virus Parainfluenza… có thể gây bệnh.
• Do cấu tạo của amidan: Cấu trúc của amidan gồm nhiều khe hốc, khiến cho thức ăn, vi khuẩn trong quá trình ăn uống bị chặn lại tại đây. Do vậy, nếu không vệ sinh họng sạch sẽ mỗi ngày, rất dễ bùng phát bệnh viêm amidan.
• Do sự thay đổi thời tiết đột ngột: Cơ thể không thích nghi kịp khi khí hậu thay đổi thất thường hoặc bước vào giai đoạn chuyển mùa thường, từ đó rất dễ làm amidan bị tổn thương dẫn tới bị viêm nhiễm.
• Do ảnh hưởng của các bệnh hô hấp khác: Những người có nguy cơ cao bị viêm amidan thường có tiền sử bị bệnh về đường hô hấp như bệnh cúm, bệnh sởi, ho gà… nếu không biết chăm sóc đúng cách.
• Do cơ thể bị nhiễm lạnh: Nguyên nhân gây bệnh thường do cơ thể bị nhiễm lạnh do thời tiết hoặc sử dụng các loại thức ăn lạnh.
• Một số nguyên nhân khác: Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, hệ miễn dịch suy giảm, môi trường ô nhiễm nhiều bụi bẩn…

Dấu hiện của viêm amidan quá phát

Khi bị amidan quá phát, người bệnh sẽ có triệu chứng sau:

• Amidan nằm ở hai bên thành họng, khi bị viêm có kích thước to như hai hạt hạnh nhân, lấn vào trong làm hẹp khoang họng và làm trụ trước đỏ.
• Cảm giác như có vật gì mắc ở bên trong họng, gây đau rát khó chịu.

Viêm amidan gây bít tắc hô hấp trên nên dễ dẫn tới hiện tượng khó phát âm, mất giọng, khó nuốt, ngủ không ngon giấc, ngủ ngáy, xuất hiện các cơn ngưng thở trong khi ngủ, bị chậm phát triển thể chất.

Trẻ em bị sưng amidan quá to sẽ làm cho trẻ khó ăn, ăn chậm, dẫn đến biếng ăn và cơ thể mệt mỏi. Trẻ còn bị hiện tượng ho về ban đêm, ho khan kéo dài hay hơi thở có mùi khó chịu, đồng thời làm chậm quá trình phát triển thể chất, gây biến dạng khuôn mặt.

Điều trị viêm amidan quá phát

Chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán amidan quá phát, bác sĩ thường thực hiện các phương pháp sau:

• Khám họng: Bác sĩ sẽ quan sát vùng hốc miệng và vùng họng để kiểm tra tình trạng sưng, viêm của amidan và kiểm tra sự sưng hạch cổ và các triệu chứng viêm nhiễm khác.
• Nội soi tai mũi họng: Chỉ định này giúp bác sĩ đánh giá tình trạng amidan quá phát chính xác hơn.
• Lấy dịch họng: Để tìm nguyên nhân gây nhiễm trùng, trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ cũng có thể lấy dịch họng để xét nghiệm.

Điều trị bệnh

Dùng thuốc

Viêm amidan uống thuốc gì? Để điều trị amidan quá phát, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc sau:

• Nếu nhiễm trùng vi khuẩn gây viêm amidan quá phát, bác sĩ chỉ định dùng thuốc kháng sinh để diệt vi khuẩn và giảm triệu chứng viêm nhiễm.
• Để giảm đau họng và hạ sốt, bác sĩ cho dùng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen.
• Để giảm viêm và làm dịu cảm giác đau họng, người bệnh dùng nước muối hoặc sử dụng thuốc xịt họng để súc họng.

Phẫu thuật cắt amidan

Để điều trị viêm amidan quá phát, người bệnh nên gặp bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, để được thăm khám, chẩn đoán bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng bệnh. Tùy trường hợp, bác sĩ sẽ cân nhắc xem có nên phẫu thuật cắt amidan.

Trường hợp đặc biệt sau đây khiến bác sĩ cân nhắc kỹ:

• Trẻ dưới 5 tuổi: Bác sĩ sẽ cân nhắc việc cắt amidan có lợi không vì có thể làm ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của trẻ.
• Người lớn trên 45 tuổi có bệnh lý nền như tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, amidan bị xơ dính: Bác sĩ sẽ hạn chế chỉ định cắt amidan vì dễ xảy ra chảy máu.

Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt amidan để điều trị khi tình trạng viêm amidan của người bệnh tái phát nhiều lần và amidan không còn chức năng bảo vệ nào cho cơ thể. Các trường hợp cắt amidan cụ thể như sau:

• Viêm amidan cấp tính tái phát hơn 6 lần/năm.
• Bệnh gây biến chứng lên tai gây viêm tai giữa, viêm xoang, biến chứng nặng hơn là viêm khớp, thấp tim, viêm cầu thận.
• Làm ảnh hưởng sức khỏe và chất lượng cuộc sống: Ngáy quá to khi ngủ, bị hôi miệng, nuốt vướng, nuốt đau nên ăn uống không ngon miệng.
• Nghi ngờ khối viêm ác tính.

Trước khi cắt amidan, người bệnh được làm các xét nghiệm để kiểm tra chức năng thận, gan và sàng lọc rối loạn đông máu để hạn chế tối đa tình trạng tai biến trong và sau phẫu thuật. Cắt amidan có thể gây biến chứng tử vong do quá trình gây mê hoặc cắt không đúng kỹ thuật như cắt trúng vào mạch máu, chảy máu không cầm được.

Chăm sóc sau cắt amidan, bệnh nhân cần lưu ý:

• Tuân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ về vệ sinh răng miệng, chế độ ăn uống.
• Sau phẫu thuật từ 7 - 10 ngày, nếu xuất hiện chảy máu, người bệnh cần liên lạc với bác sĩ ngay.

Cách phòng tránh bệnh viêm amidan quá phát như thế nào?

Để phòng bệnh viêm amidan quá phát, người bệnh thực hiện những điều dưới đây:

• Vệ sinh răng miệng tối đa 2 lần/ngày, có thể súc miệng bằng nước muối sinh lý để ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại.
• Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài, sau khi ở ngoài về hoặc tiếp xúc vết bẩn cần rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn.
• Khi thời tiết chuyển mùa, luôn giữ ấm cho cơ thể, đặc biệt là vùng tai - mũi - họng cần được che chắn và giữ ấm.
• Bổ sung các loại dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể vào bữa ăn hàng ngày như các vitamin có trong rau, củ, quả. Để bổ sung khoáng chất, nên uống sinh tố hoặc nước ép hoa quả.
• Hạn chế ăn các loại thực phẩm cay, nóng, cứng và đồ lạnh như uống nước đá và ăn kem.
• Tập thói quen uống nhiều nước lọc để giảm khô rát vùng họng.
• Để tăng cường sức đề kháng phòng ngừa các loại tác nhân gây bệnh xâm nhập cơ thể, bạn hãy xây dựng chế độ rèn luyện sức khỏe, chế độ nghỉ ngơi lành mạnh.

Tóm lại, viêm amidan quá phát tái phát nhiều lần sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì vậy khi bị đau họng kéo dài, bạn cần nhanh chóng đi khám bệnh và tiến hành điều trị sớm, tránh tình trạng viêm nhiễm nặng gây nên một số biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm: 

• Viêm amidan ở trẻ 2 tuổi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách trị
• Viêm amidan nên ăn gì
• Viêm amidan có lây không và cách phòng ngừa bệnh