Bác sĩ xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt như thế nào?

Bài viết được tham vấn từ Bác sỹ Ho Siew Hong

Chuyên khoa Thận - Tiết niệu, Bệnh viện Gleneagles, Singapore

Bác sĩ Ho Siew Hong, là một chuyên gia trong lĩnh vực Thận - Tiết niệu đến từ Bệnh viện Gleneagles, sẽ chia sẻ một cách chi tiết, đầy đủ và chuyên sâu về xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu của Tuyến tiền liệt (Prostate - Specific Antigen - PSA).

Trên thực tế, ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến thứ ba ở nam giới Singapore, vì vậy việc thực hiện xét nghiệm tầm soát định kỳ rất được chú trọng, ngay cả khi không có triệu chứng gì của ung thư. Xét nghiệm kiểm tra kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt có thể nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực ra đó chỉ là một xét nghiệm máu rất đơn giản. Nếu bạn là nam giới và trên 50 tuổi, dưới đây là lý do tại sao bạn nên đi làm xét nghiệm này.

Xét nghiệm PSA giúp phát hiện ung thư tuyến tiền liệt sớm

Những người mắc ung thư tuyến tiền liệt có thể trải qua một loạt các triệu chứng, như cảm giác thường xuyên mắc tiểu, xuất huyết khi đi tiểu và khó khăn trong việc đi tiểu. Tuy nhiên, cũng có nhiều người mắc ung thư tuyến tiền liệt lại không có bất kỳ triệu chứng nào cả.

Tuyến tiền liệt ở người sẽ sản xuất ra PSA, một loại protein, và nồng độ của nó thường cao hơn trên những người mắc ung thư tuyến tiền liệt. Do đó, việc xét nghiệm bằng cách đo lường nồng độ PSA trong máu giúp hỗ trợ chẩn đoán.

Theo như chia sẻ từ bác sĩ Ho, chuyên gia của lĩnh vực này: "Nếu kết quả xét nghiệm của bạn vượt quá 4.0 nmol/dL, bác sĩ của bạn có thể khuyến nghị bạn tiến hành các cận lâm sàng khác tiếp theo như MRI của tuyến tiền liệt hoặc một mẫu sinh thiết tuyến tiền liệt để đánh giá, kiểm tra các dấu ấn của ung thư. Tuy nhiên, đừng hoảng sợ, vì một số tình trạng không phải ung thư cũng có thể làm tăng mức độ PSA của bạn, như viêm tuyến tiền liệt (tuyến tiền liệt bị viêm nhiễm) và u tuyến tiền liệt lành tính (tuyến tiền liệt phì đại). Bác sĩ của bạn cũng sẽ thực hiện thêm các xét nghiệm của những bệnh lý này."

Nếu bác sĩ của bạn thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt và phát hiện ung thư, họ sẽ có thể phân loại bạn vào một trong 4 nhóm:

• Rủi ro rất thấp: Chỉ quan sát, không cần điều trị.
• Rủi ro thấp: Chỉ quan sát, có thể xem xét phẫu thuật hoặc điều trị bằng xạ trị.
• Rủi ro trung bình: Cần phẫu thuật hoặc điều trị bằng xạ trị.
• Rủi ro cao: Cần phẫu thuật hoặc điều trị bằng xạ trị.

Xét nghiệm PSA không cần chuẩn bị đặc biệt

Trong quá trình xét nghiệm PSA, bác sĩ sẽ lấy một mẫu máu nhỏ từ cánh tay của bạn để thực hiện kiểm tra. Quá trình này đơn giản và không gây đau đớn, chỉ cần một cái kim tiêm nhỏ để lấy mẫu máu. Bạn không cần phải chuẩn bị gì trước đó, bạn chỉ cần đến phòng xét nghiệm vào ngày hẹn. Sau khi lấy mẫu máu, bác sĩ sẽ gửi mẫu đi để kiểm tra PSA. Kết quả có thể được trả trong vòng 24 giờ.

Xét nghiệm PSA là bước đầu tiên trong việc chẩn đoán và điều trị ung thư

Trong quá khứ, xét nghiệm PSA đã gây ra một số tranh cãi. Điều này là vì kết quả từ một xét nghiệm PSA một mình thường không đủ để xác định chẩn đoán ung thư mà không cần thêm xét nghiệm nào khác, có thể gây ra lo lắng không cần thiết.

Các mức độ PSA cao có thể do các tình trạng tuyến tiền liệt lành tính khác, như những gì đã được liệt kê ở trên. Nhưng khi y học tiến bộ, các bác sĩ hiện nay có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để đạt được chẩn đoán xác định và kê đơn điều trị tương ứng.

Chụp cộng hưởng từ (Magnetic Resonance Imaging - MRI) là một cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán như vậy. Phương pháp này phát hiện các khu vực nghi ngờ trong tuyến tiền liệt bằng cách tìm kiếm các thay đổi cấu trúc và chức năng trong tế bào tuyến tiền liệt, dựa trên việc rằng các tế bào ung thư là xâm lấn và phân chia nhanh chóng. Sau khi quét, bạn sẽ được đánh giá bằng điểm gọi là PI-RADS, xếp hạng xác suất ung thư từ 1 đến 5. Điểm số 1 và 2 chỉ tỷ lệ xác suất ung thư thấp trong khi điểm số 4 và 5 có nghĩa là bạn có 80% và 90% khả năng mắc ung thư.

Sinh thiết tuyến tiền liệt dưới hướng dẫn của siêu âm - cộng hưởng từ MRI là một cận lâm sàng nữa hỗ trợ chẩn đoán khác đã có từ 2 năm qua ở Singapore. Trong một sinh thiết tuyến tiền liệt kinh điển, bác sĩ của bạn lấy mẫu mô ngẫu nhiên, điều này có thể dẫn đến việc bỏ sót các tế bào ung thư. Nhưng trong một sinh thiết tuyến tiền liệt kết hợp siêu âm MRI là một phương pháp chính xác hơn nhiều.

Quy trình bắt đầu bằng quét cộng hưởng từ (MRI), một máy quét từ tính sử dụng sóng vô tuyến để chụp hình ảnh các cơ quan nội tạng và hiển thị chúng trên màn hình máy tính. Bác sĩ có thể sử dụng hình ảnh này để kiểm tra các khu vực nghi ngờ. Sau đó, họ sẽ đưa một thiết bị đầu dò siêu âm nhỏ, linh hoạt vào hậu môn, sử dụng cả hình ảnh MRI và siêu âm để dẫn đến khu vực có vẻ nghi ngờ để bác sĩ có thể cắt một mẫu mô nhỏ.

Một công cụ chẩn đoán tiên tiến khác là chụp cắt lớp vi tính gắn chất phóng xạ (PET CT) kháng nguyên đặc hiệu màng tế bào tuyến tiền liệt (PSMA) - phương pháp chính xác mà bác sĩ có thể sử dụng để phát hiện lại ung thư tuyến tiền liệt. Bác sĩ cũng có thể khuyến nghị bạn thực hiện quét này để kiểm tra xem ung thư có đã di căn đến bất kỳ nơi nào khác trên cơ thể của bạn hay không.

Khi đến với các phương pháp điều trị, bạn có thể được thực hiện phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot (phẫu thuật ít xâm lấn để loại bỏ tuyến tiền liệt) thay vì phẫu thuật kinh điển, vì nó có thể rút ngắn thời gian bình phục cũng như tránh các rủi ro về biến chứng trong phẫu thuật kinh điển khi bạn đang dưới tình trạng gây mê toàn thân.

Vì hầu hết các ca ung thư tuyến tiền liệt xảy ra ở nam giới trên 65 tuổi, Hội Tiết niệu Hoa kỳ, Hiệp hội Ung thư Tiết niệu và Hiệp hội xạ trị Ung thư Hoa kỳ khuyến cáo rằng nam giới trong độ tuổi từ 50 đến 70 nên đi làm xét nghiệm PSA hàng năm. Ngoài ra, nam giới có tiền sử gia đình về ung thư tuyến tiền liệt nên bắt đầu thực hiện khám, xét nghiệm sàng lọc hàng năm từ tuổi 40. Nếu bạn cần thực hiện xét nghiệm PSA để chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, hãy đến cơ sở y tế uy tín và thăm khám bác sĩ hay chuyên gia y tế để nhận được lời khuyên tốt nhất.