Bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi mà cha mẹ nên biết

Khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp với từng giai đoạn phát triển cực kỳ quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi nhằm giúp các bậc phụ huynh có thể dễ dàng lên kế hoạch dinh dưỡng cho trẻ, từ đó giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và toàn diện.

Khi nào nên bắt đầu cho bé ăn dặm?

Ăn dặm là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Dinh dưỡng Quốc gia, bé nên bắt đầu ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi. Đây là thời điểm hệ tiêu hóa của bé đã phát triển đủ khả năng xử lý thực phẩm đặc hơn sữa mẹ hoặc sữa công thức. Đồng thời, nhu cầu dinh dưỡng của bé cũng tăng lên, đặc biệt là nhu cầu về sắt và các vi chất quan trọng khác.

Nếu cho bé ăn dặm quá sớm, hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa, tăng nguy cơ dị ứng và giảm lượng sữa mẹ bé bú. Ngược lại, nếu ăn dặm quá muộn, bé có nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng, chậm tăng cân, biếng ăn và gặp khó khăn trong việc làm quen với thực phẩm mới.

Bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi

Các mẹ có thể bắt đầu tham khảo chế độ ăn dặm cho bé bằng bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi. Cụ thể nội dung sau đây

Giai đoạn 1: Từ 4 - 6 tháng tuổi

Bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi giới thiệu nguồn thực phẩm chính bao gồm: Ngũ cốc, rau củ, trái cây. Tất cả nên được nghiền mịn. Trong giai đoạn mới bắt đầu, mẹ nên để ý cho bé ăn lượng nhỏ để kiểm tra phản ứng của bé, đặc biệt là dị ứng thực phẩm.

Với ngũ cốc nên bắt đầu với ngũ cốc ăn dặm như bột gạo, bột ngũ cốc từ lúa mạch hoặc yến mạch. Có thể pha với sữa mẹ hoặc sữa công thức để tạo độ mịn. Rau củ thì mẹ nên chọn đa dạng các loại nhưng nên chọn các loại dễ hấp chín và nghiền mịn như bí đỏ, khoai lang, cà rốt,... Mẹ cũng có thể thêm nước hoặc sữa cho bé dễ nuốt.

Với các loại trái cây thì nên chọn loại mềm để con dễ ăn, dễ hấp thu dinh dưỡng như chuối, dâu tây, nho,... Mẹ nên tránh chọn trái cây có hạt nhỏ, bởi vì bé dễ bị hóc.

Giai đoạn 2: Từ 7 - 8 tháng tuổi

Ở tháng này, thực phẩm chính nên bổ sung thêm nhóm đạm như thịt gà và cá. Thịt gà nên luộc chín, sau đó xé nhỏ hoặc xay nhuyễn. Mẹ nên chọn cá biển để bổ sung thêm omega, DHA cho bé như cá hồi.

Mẹ vẫn có thể duy trì ngũ cốc trong thực đơn nhưng nên chọn thêm vài loại ngũ cốc để bữa ăn thêm phong phú. Các loại rau củ cũng cần bổ sung thêm nhóm các loại đậu, chẳng hạn như đậu hà lan, đậu gà,... Đây là nguồn cung cấp protein thực vật tốt cho bé.

Ở cuối tháng thứ 7, bé có thể bắt đầu hình thành thói quen ăn uống từ gia đình qua các bữa ăn chung. Thức ăn trong giai đoạn này có kết cấu đặc hơn giai đoạn 1. Mẹ có thể chọn bữa ăn kết hợp hoặc đơn thành phần để đa dạng khẩu vị cho bé. Một lưu ý khác là nên nấu chín kĩ thịt bò và hải sản để tránh nhiễm ký sinh trùng cho bé.

Giai đoạn 3: Từ 9 - 12 tháng tuổi

Bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi ở giai đoạn này có bổ sung thêm cơm, các loại đậu như đậu lăng, đậu đen,... Đây là nguồn cung cấp carbohydrate tạo năng lượng và chất xơ hiệu quả. Mẹ có thể đa dạng bằng cách nấu cháo với các loại rau củ hoặc thịt để bé có bữa ăn đầy dinh dưỡng. Mẹ nên lưu ý rằng cố gắng để bé thử nghiệm nhiều hương vị khác nhau từ các bữa ăn để phát triển khẩu vị đa dạng.

Thức ăn ở giai đoạn này không cần phải xay nhuyễn hay nghiền mịn nữa, mà có thể cắt thành miếng cực nhỏ cho bé dễ nhai. Mẹ cũng nên khuyến khích bé tự ăn bằng cách cho bé dụng cụ ăn uống như thìa, dĩa nhỏ để trẻ tự khám phá cách ăn uống. Lưu ý nên tiếp tục theo dõi phản ứng của trẻ với những thực phẩm mới, khuyến khích trẻ cảm thấy tự tin khi ăn.

Việc xây dựng bảng thực phẩm ăn dặm cho bé theo tháng tuổi là bước quan trọng giúp trẻ phát triển tốt nhất. Phụ huynh cần kiên nhẫn và sáng tạo trong việc chế biến thực phẩm để trẻ thấy thích thú với thức ăn, từ đó phát triển thói quen ăn uống tốt cho suốt đời. Luôn luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng khi cần thiết để đảm bảo sức khỏe và phát triển của trẻ.

Những lưu ý khi cho trẻ ăn dặm

Khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm, phụ huynh cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo an toàn và dinh dưỡng cho trẻ. Những lưu ý này không chỉ giúp trẻ tiếp nhận thực phẩm mới một cách hiệu quả mà còn giúp tránh những rủi ro có thể xảy ra.

Mỗi lần chỉ nên cho trẻ thử một loại thực phẩm mới để dễ dàng theo dõi phản ứng của trẻ. Sau 2 – 3 ngày mới giới thiệu loại khác. Đồng thời quan sát xem trẻ có bất kỳ dấu hiệu dị ứng nào như phát ban, tiêu chảy, hay khó thở không. Nếu có triệu chứng lạ, ngừng ngay và thăm khám bác sĩ ngay.

Ngoài ra mẹ nên chọn thực phẩm tươi sạch, đảm bảo thức ăn được chuẩn bị từ nguyên liệu tươi sạch, không có hóa chất độc hại. Nên ưu tiên sử dụng thực phẩm hữu cơ hoặc có nguồn gốc rõ ràng, tránh xa thực phẩm chế biến sẵn có chứa chất bảo quản và đường.

Mẹ nên đảm bảo an toàn trong ăn uống của trẻ. Theo đó mẹ nên để trẻ ngồi thẳng trên ghế ăn, tay và chân được giữ cố định để tránh hóc nghẹn khi ăn. Đặc biệt là luôn có người lớn bên cạnh trong suốt thời gian trẻ ăn để phòng tránh các tình huống nguy hiểm như hóc nghẹn.

Trong việc chế biến thực phẩm thì cần phải chế biến đúng cách để phù hợp với khả năng nhai của trẻ. Tránh những món ăn cứng hoặc sắc, không cho trẻ ăn thực phẩm có kích thước nhỏ dễ nghẹn (như hạt nho, hạt điều), hay thức ăn có cạnh sắc (như khoai tây chiên). Đồng thời mẹ nên duy trì một thực đơn đa dạng để đảm bảo trẻ luôn thích thú mỗi khi ăn. Từ đó dễ hấp thu dinh dưỡng một cách tốt nhất.

Khi trẻ bắt đầu lớn hơn sau 12 tháng tuổi, thì việc khuyến khích tự ăn là vô cùng quan trọng. Mẹ nên để trẻ được ăn cùng gia đình để trẻ học hỏi thói quen, hành vi ăn uống từ người lớn. Khi đó người lớn trong gia đình cần làm gương, trò chuyện vui vẻ để trẻ thấy mỗi bữa ăn vui hơn.

Như vậy qua bài viết về bảng thực phẩm ăn dặm theo tháng tuổi mà cha mẹ nên biết, việc cho trẻ ăn dặm là một giai đoạn thú vị nhưng cũng đầy thử thách. Tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp cha mẹ chuẩn bị một môi trường ăn uống an toàn và lành mạnh cho trẻ. Từ đó, trẻ không chỉ phát triển một cách toàn diện mà còn hình thành thói quen ăn uống tốt từ nhỏ.