Bỏng giác mạc: Nguyên nhân, biến chứng và cách xử trí

Bỏng giác mạc là một cấp cứu nhãn khoa vô cùng nguy hiểm, có thể khiến bạn mất đi ánh sáng vĩnh viễn. Bạn có thể bị bỏng giác mạc do nhiều nguyên nhân khác nhau như hóa chất, nhiệt độ, tia cực tím, tia laser... Bạn cần phải biết cách sơ cứu, đến các cơ sở y tế chuyên khoa mắt uy tín để được khám và theo dõi bởi bác sĩ và tuân thủ các chỉ định điều trị như dùng thuốc, đeo kính, ghép giác mạc... Để hiểu rõ hơn về bỏng giác mạc, hãy cùng đọc và tìm hiểu trong bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu nhé.

Nguyên nhân gây bỏng giác mạc

Dựa vào dữ liệu từ Bộ Y tế, phần lớn những người gặp phải tình trạng bỏng giác mạc là nam giới, chiếm tới 85% và hầu hết sinh sống tại khu vực nông thôn với tỉ lệ 79%. Trong số này, khoảng 49% nằm trong độ tuổi lao động, từ 18 đến 25 tuổi và 30% thuộc nhóm trẻ em và học sinh. Có bốn nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bỏng giác mạc, bao gồm:

• Do tiếp xúc với hóa chất: Điều này bao gồm các loại hóa chất có khả năng làm thay đổi độ pH như acid và bazơ, các hóa chất không làm thay đổi độ pH nhưng độc hại (ví dụ, những chất được sử dụng trong chiến tranh) và các hóa chất khác có thể gây hại cho cơ thể như cồn, oxy già, iode. Tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là do acid hoặc bazơ gây ra, với bazơ gây hoại tử lỏng và acid gây hoại tử đông cứng. Bỏng hóa chất thường xảy ra ở nơi làm việc như công nghiệp, nông nghiệp, phòng thí nghiệm hoặc trong sinh hoạt cá nhân.
• Do nhiệt độ: Cả nhiệt độ cao (bao gồm cả nhiệt khô từ xăng, dầu, điện và nhiệt ướt từ nước sôi, hơi nước) và nhiệt độ thấp (ví dụ Nitơ lỏng, tuyết Carbonic). Loại bỏng này thường gặp trong các sự cố hỏa hoạn, nổ, cháy nổ hoặc khi hàn xì.
• Do nổ phóng xạ: Các vụ nổ phóng xạ tạo ra sóng nổ, tia xạ và sức nóng từ ánh sáng, gây ra bỏng giác mạc nghiêm trọng.
• Do các nguyên nhân khác ít gặp hơn: Điều này bao gồm tiếp xúc với tia lửa hàn, tia laser và tia cực tím, thường gặp ở những người làm trong ngành công nghiệp sử dụng thiết bị phát ra ánh sáng mạnh hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài.

Biến chứng của bỏng giác mạc

Bỏng giác mạc được xem là một trong những tổn thương mắt cực kỳ nguy hiểm. Nếu không được xử lý ngay lập tức và một cách chính xác, tổn thương này có khả năng dẫn đến những hậu quả đáng tiếc cho khả năng nhìn. Trong tình huống xấu nhất, nó có thể gây mù lòa không thể phục hồi. Kể cả trong những trường hợp nhẹ hơn, sau khi được điều trị cho vết bỏng giác mạc, người bệnh vẫn có thể phải đối mặt với một số biến chứng như tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, thủng giác mạc, viêm màng bồ đào, cũng như các di chứng như quặm mi, dính mi cầu, sẹo giác mạc và tình trạng khô mắt... 

Cần lưu ý rằng, cả biến chứng lẫn di chứng đều có thể dẫn tới giảm sút thị lực hoặc mất thị lực hoàn toàn nếu không được chăm sóc đúng cách và một cách tích cực. Việc phục hồi, cũng như mức độ nghiêm trọng của biến chứng và di chứng, phụ thuộc hoàn toàn vào tốc độ và phương pháp xử lý tổn thương bỏng giác mạc. Vì vậy, khi gặp phải tình trạng này, việc tìm kiếm sự can thiệp y tế chuyên sâu từ các cơ sở y tế ngay lập tức là điều cực kỳ quan trọng để đảm bảo kết quả điều trị tốt nhất.

Cách xử trí bỏng giác mạc

Trước khi nhanh chóng đến một cơ sở y tế chuyên khoa mắt có uy tín gần đó, việc sơ cứu ban đầu để giảm thiểu thiệt hại cho giác mạc do bỏng là cực kỳ quan trọng, điều này bao gồm việc cố gắng loại bỏ nhanh chóng và triệt để chất gây bỏng khỏi mắt bằng cách rửa mắt dưới nước. Sau khi rửa mắt, chất gây bỏng sẽ không còn trên bề mặt giác mạc, ngăn chặn khả năng chất đó tiếp tục ảnh hưởng và phá hủy các mô khác của nhãn cầu cũng như làm suy giảm chức năng sinh lý của mắt.

Về điều trị bỏng giác mạc, bệnh nhân cần được khám và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa mắt. Tùy vào mức độ bỏng, bác sĩ sẽ chọn phương pháp điều trị phù hợp như:

• Dùng thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ mắt, thuốc uống để giảm viêm, ngăn ngừa nhiễm trùng, cải thiện dinh dưỡng giác mạc...
• Dùng kính bảo vệ, băng kín mắt để giảm kích ứng, tránh tiếp xúc với ánh sáng, bụi bẩn...
• Dùng kính lúp, kính hiển vi để loại bỏ các vật thể lạ, màng giả, sẹo... trên bề mặt giác mạc.
• Dùng ghép giác mạc, ghép kết mạc, ghép nhãn cầu để thay thế các tổ chức bị hủy hoại nặng, khôi phục chức năng và thẩm mỹ cho mắt.

Phòng ngừa bỏng giác mạc

Để phòng ngừa bỏng giác mạc, bạn cần chú ý đến các biện pháp sau:

• Tránh tiếp xúc với các hóa chất nguy hiểm như acid, kiềm, cồn, oxy già... Nếu phải sử dụng, hãy đeo kính bảo hộ, găng tay, khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.
• Tránh tiếp xúc với các nguồn nhiệt độ cao hoặc thấp như lửa, nước sôi, hơi nước, nitơ lỏng... Nếu phải sử dụng, hãy đeo kính bảo hộ, găng tay, khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.
• Tránh tiếp xúc với các nguồn ánh sáng có hại như tia lửa hàn, tia laser, tia cực tím... Nếu phải sử dụng, hãy đeo kính bảo hộ, mũ, khăn và giữ khoảng cách an toàn.
• Tránh tiếp xúc với các vật thể lạ như kim, ghim, đinh... Nếu phải sử dụng, hãy đeo kính bảo hộ, găng tay, khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.

Các câu hỏi thường gặp về bỏng giác mạc

Bỏng giác mạc có thể tự lành không?

Bỏng giác mạc là một chấn thương nghiêm trọng, cần được xử trí kịp thời và đúng cách. Nếu không, giác mạc bị bỏng có thể gây ra các biến chứng và di chứng nguy hiểm như suy giảm thị lực, mù lòa... Do đó, bạn không nên tự ý điều trị bỏng giác mạc tại nhà, mà cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa mắt uy tín để được khám và theo dõi bởi bác sĩ.

Bỏng giác mạc có thể phục hồi hoàn toàn không?

Khả năng phục hồi của bỏng giác mạc phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ bỏng, nguyên nhân gây bỏng, tốc độ và phương pháp xử trí... Nói chung, càng sớm và càng đúng cách xử trí bỏng giác mạc, càng có nhiều khả năng phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng, giác mạc bị bỏng có thể để lại các sẹo, màng giả... làm giảm chức năng và thẩm mỹ của mắt. Trong tình huống này, có thể bạn sẽ cần áp dụng các biện pháp điều trị bổ sung như ghép giác mạc, ghép kết mạc hoặc ghép nhãn cầu để khôi phục và cải thiện chức năng của mắt.

Việc bỏng giác mạc là một trải nghiệm đau đớn và có thể gây ra những hậu quả lâu dài cho thị lực nếu không được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, với sự hiểu biết đúng đắn về cách phòng tránh và các biện pháp xử lý kịp thời, bạn có thể giảm thiểu rủi ro và bảo vệ đôi mắt của mình. Hãy nhớ rằng, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp ngay lập tức sau khi bị bỏng giác mạc là điều cực kỳ quan trọng để đảm bảo một quá trình phục hồi an toàn và hiệu quả. Mong rằng thông qua bài viết này, Nhà thuốc Long Châu đã mang lại cho bạn những kiến thức bổ ích về tình trạng bỏng giác mạc, từ đó giúp bạn có thêm phương pháp để chăm sóc và bảo vệ đôi mắt của mình một cách hiệu quả.