Mắt kém là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục

Chúng ta thường hay nghe cụm từ mắt kém, đặc biệt là từ người lớn tuổi, hoặc những người phải làm việc nhiều với máy tính, điện thoại. Nhưng thật ra, mắt kém không chỉ là một cụm từ dân gian đơn giản, mà đằng sau đó là rất nhiều vấn đề liên quan đến thị lực, sức khỏe đôi mắt và chất lượng cuộc sống.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn về hiện tượng mắt kém từ dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân gây ra và quan trọng nhất là cách để chăm sóc, cải thiện và bảo vệ đôi mắt mỗi ngày.

Mắt kém là gì?

Hiểu một cách đơn giản, mắt kém là tình trạng thị lực suy giảm, tức là khả năng nhìn của mắt không còn rõ ràng như trước. Điều này có thể xảy ra ở cả hai mắt hoặc chỉ một bên, có thể nhìn mờ ở khoảng cách xa, gần hoặc cả hai. Tình trạng này có thể đến từ nhiều nguyên nhân: Từ lão hóa tự nhiên của cơ thể, đến thói quen sinh hoạt không khoa học hay các bệnh lý mắt tiềm ẩn.

Mắt kém không phải là một bệnh lý cụ thể, mà là biểu hiện chung cho một loạt vấn đề liên quan đến thị lực. Đó có thể là cận thị, viễn thị, loạn thị, hay các bệnh về võng mạc, giác mạc, thủy tinh thể,… Do đó, việc nhận biết sớm và chăm sóc kịp thời là vô cùng quan trọng.

Dấu hiệu nhận biết mắt kém

Không phải ai cũng để ý rằng mình đang bị suy giảm thị lực, nhất là khi tình trạng diễn ra từ từ, âm thầm theo thời gian. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến giúp bạn nhận ra mình có thể đang gặp vấn đề về mắt:

• Nhìn mờ hoặc không rõ nét: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất. Bạn có thể thấy khó khăn khi đọc chữ trên màn hình, nhìn biển báo xa hoặc phải nheo mắt mới thấy rõ.
• Mỏi mắt, đau đầu: Làm việc lâu trước máy tính, điện thoại hay đọc sách mà thấy mỏi mắt, nhức đầu thì rất có thể mắt đang bị quá tải.
• Khó tập trung khi nhìn: Đặc biệt là khi thay đổi khoảng cách nhìn gần – xa, mắt mất thời gian điều chỉnh.
• Thường xuyên dụi mắt hoặc chảy nước mắt: Có thể là do mắt khô, hoặc đang gặp kích ứng nhẹ.
• Nhạy cảm với ánh sáng: Ánh sáng quá mạnh hoặc chói có thể khiến bạn thấy khó chịu, chảy nước mắt hoặc phải che mắt.
• Nhìn thấy vật méo mó, nhòe hoặc có bóng mờ: Trường hợp này nên đi khám mắt ngay vì có thể liên quan đến bệnh lý nguy hiểm như thoái hóa điểm vàng hay bong võng mạc.

Nguyên nhân gây mắt kém bạn nên biết

Có rất nhiều nguyên nhân khiến đôi mắt của bạn xuống cấp và dưới đây là những lý do phổ biến nhất:

Tật khúc xạ: Đây là nhóm nguyên nhân thường gặp nhất, gồm cận thị, viễn thị và loạn thị. Khi giác mạc hoặc thủy tinh thể không điều chỉnh đúng ánh sáng đi vào mắt, hình ảnh sẽ bị mờ hoặc biến dạng. Tật khúc xạ có thể xuất hiện từ nhỏ hoặc phát triển dần theo thời gian, đặc biệt ở những người học tập, làm việc trong môi trường văn phòng, dùng thiết bị điện tử nhiều.

Lão thị: Sau độ tuổi 40, nhiều người bắt đầu cảm thấy khó khăn khi đọc sách, điện thoại hay làm việc với vật ở gần. Đây là hiện tượng lão thị, do thủy tinh thể mất tính đàn hồi, không còn co giãn tốt để điều chỉnh tiêu điểm. Lão thị là dấu hiệu lão hóa bình thường, nhưng cũng khiến nhiều người cảm thấy bất tiện và già đi trông thấy.

Khô mắt: Thời đại công nghệ khiến chúng ta tiếp xúc quá nhiều với màn hình. Khi tập trung nhìn lâu, chúng ta ít chớp mắt hơn, dẫn đến khô mắt – một nguyên nhân phổ biến khiến thị lực giảm tạm thời, gây nhức mỏi, xốn cộm và nhìn mờ.

Các bệnh lý về mắt: Đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng, viêm giác mạc, bong võng mạc,… là những bệnh lý nguy hiểm có thể làm suy giảm thị lực nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Chấn thương hoặc phẫu thuật không thành công: Tai nạn hoặc phẫu thuật mắt (ví dụ: phẫu thuật laser) nếu không đúng quy trình, có thể để lại di chứng làm giảm thị lực vĩnh viễn.

Chế độ sinh hoạt thiếu lành mạnh: Thức khuya, ăn uống thiếu vitamin A, dùng điện thoại quá nhiều trong bóng tối, không đeo kính đúng độ,… tất cả đều có thể dẫn đến tình trạng mắt ngày càng yếu.

Cách khắc phục và bảo vệ đôi mắt

Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, là công cụ quan trọng giúp chúng ta tiếp nhận thế giới xung quanh. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, đôi mắt của chúng ta thường xuyên phải đối mặt với những tác động tiêu cực từ các yếu tố như ánh sáng xanh từ màn hình, ô nhiễm môi trường hay thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Vậy làm thế nào để bảo vệ và khắc phục những vấn đề liên quan đến đôi mắt?

• Khám mắt định kỳ: Đừng chờ đến khi mắt có vấn đề mới đi khám. Việc khám mắt định kỳ mỗi 6 – 12 tháng sẽ giúp bạn phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và điều chỉnh kịp thời.
• Đeo kính đúng độ, đúng lúc: Nếu bạn đã được chẩn đoán cận, viễn hay loạn thị, hãy đeo kính đúng theo chỉ định. Đeo kính sai độ không chỉ không giúp cải thiện thị lực mà còn khiến mắt mỏi và yếu thêm.
• Thực hiện quy tắc 20-20-20: Khi làm việc với máy tính hoặc đọc sách, cứ mỗi 20 phút, hãy nhìn ra xa khoảng 20 feet (~6 mét) trong 20 giây để cho mắt được nghỉ ngơi.
• Bổ sung dưỡng chất tốt cho mắt: Các thực phẩm giàu vitamin A, C, E, omega-3, lutein và zeaxanthin như cà rốt, trứng, cá hồi, cải bó xôi,… rất tốt cho đôi mắt. Ngoài ra, bạn có thể dùng thêm các loại viên uống bổ mắt theo tư vấn của bác sĩ.
• Tránh ánh sáng xanh: Dùng kính chống ánh sáng xanh khi làm việc nhiều với màn hình, điều chỉnh ánh sáng màn hình ở mức dễ chịu và không dùng thiết bị điện tử trong bóng tối.
• Hạn chế dụi mắt: Bàn tay là nơi chứa nhiều vi khuẩn. Dụi mắt dễ khiến mắt bị nhiễm khuẩn, kích ứng hoặc trầy xước giác mạc.

Mắt kém tưởng chừng là một vấn đề nhỏ nhưng thực ra lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Khi thị lực giảm, bạn không chỉ gặp khó khăn trong công việc, học tập mà còn dễ bị mỏi mệt, mất tập trung, và giảm tự tin trong giao tiếp. Bởi vậy, việc nhận diện sớm dấu hiệu mắt kém, hiểu rõ nguyên nhân và có phương pháp chăm sóc đúng cách sẽ giúp bạn giữ gìn cửa sổ tâm hồn sáng khỏe dài lâu.