Bướu tuyến giáp: Nhận biết nguyên nhân, dấu hiệu và những biến chứng thường gặp

So với những rối loạn tuyến giáp khác thì bướu tuyến giáp là một căn bệnh không quá nguy hiểm và việc điều trị không quá phức tạp nếu phát hiện sớm. Vậy phải làm sao để nhận biết được khi nào người bệnh đang mắc bướu tuyến giáp? Đâu là nguyên nhân và những biến chứng thường gặp mà người bệnh cần cảnh giác?

Bướu tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể đảm nhiệm nhiều chức năng vô cùng quan trọng. Hormone tuyến giáp có vai trò giúp cơ thể sử dụng năng lượng và góp phần cho não, tim, hệ tiêu hóa, cơ và các cơ quan khác được hoạt động bình thường. Tuyến giáp nằm phía trước cổ với kích thước nhỏ và có hình dạng như cánh bướm, ở phía trước tuyến giáp là da và cơ thịt còn phía sau là khí quản. Khi có sự phì đại bất bình thường về kích thước ở tuyến này thì đó là bướu tuyến giáp. Một số trường hợp khác còn có cả nhân trong tuyến.

Bên cạnh tình trạng tuyến giáp bị phì đại về kích thước thì một số trường hợp khác bướu tuyến giáp còn gây ảnh hưởng đến chức năng của tuyến. Trong hầu hết các trường hợp thì bướu cổ không dính vào da và không gây đau. Tuy nhiên, nếu bướu giáp tăng kích thước quá lớn có thể gây chèn ép, khó thở và bị lồi lên gây mất tính thẩm mỹ trên cơ thể.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thì bướu tuyến giáp được chia thành 3 độ sau:

• Độ 0: Ở mức độ này, bướu còn nhỏ và thường không thể sờ hay nhìn thấy được.
• Độ 1: Khi sờ thì có thể thấy bướu nhưng nếu ở tư thể nằm hay ngồi thì lại không nhìn thấy được.
• Độ 2: Đây là mức độ mà bướu phình ra rõ ràng ở cổ, có thể dễ dàng nhìn và sờ thấy.

Nguyên nhân và triệu chứng của bướu tuyến giáp

Nguyên nhân gây nên bướu tuyến giáp

Bướu tuyến giáp là một phản ứng thích ứng của các tế bào tuyến giáp đối với bất kỳ quá trình nào ức chế lên việc sản xuất hormone tuyến giáp. Những nguyên nhân gây nên tình trạng bướu tuyến giáp bao gồm:

• Thiếu iod: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất bởi tuyến giáp cần có iod thì mới sản xuất được hormone. Nếu như cơ thể không được cung cấp đủ lượng iod cần thiết thì sẽ gây nên tình trạng tuyến giáp thiếu hụt iod và rất dễ bị bướu giáp.
• Bệnh Graves: Graves là một bệnh lý tự miễn, lúc này các kháng thể của hệ miễn dịch sẽ tấn công tuyến giáp và khiến tuyến ngày càng tạo ra lượng thyroxine dư thừa. Điều này kích thích tuyến giáp sưng lên và gây nên tình trạng bướu cổ đôi hay còn gọi là Graves.
• Bệnh Hashimoto: Đây cũng là một dạng rối loạn tự miễn gây nên viêm tuyến giáp và sản xuất ra rất ít hormone. Vì thế, tuyến yên phải tăng cường tạo ra hormone quá mức bình thường để kích thích tuyến giáp. Điều này dẫn đến biểu hiện tuyến giáp phát triển to lan tỏa với kích thước phì đại.
• Bướu giáp đa nhân: Nhu mô tuyến giáp tăng sinh bất thường khi cả hai bên tuyến giáp xuất hiện những nốt sần chứa đầy chất lỏng hoặc các khối u rắn.
• Nốt tuyến giáp đơn lẻ: Đây cũng là một nguyên nhân gây nên bướu tuyến giáp khi một phần tuyến phát triển một nốt đơn. Hầu hết trường hợp mắc bệnh do nguyên nhân này là lành tính và không có nguy cơ gây nên ung thư.
• Ung thư tuyến giáp: Là nguyên nhân ít phổ biến hơn, thường biểu hiện tuyến giáp to nhưng không gây cảm giác đau.
• Mang thai: Trong giai đoạn mang thai, Gonadotropin là một loại hormone được sản xuất bởi nhau thai và đây có thể là nguyên nhân kích thích tuyến giáp phì đại.
• Viêm giáp: Tình trạng viêm nhiễm xảy ra do nhiễm vi khuẩn, virus hoặc sử dụng một số loại thuốc khiến tuyến giáp bị sưng lên và gây đau. Viêm tuyến giáp còn thúc đẩy tuyến giáp sản xuất quá mức và gây bệnh cường giáp hoặc suy giáp.

Triệu chứng bướu tuyến giáp

Kích thước bướu cổ có thể thay đổi từ nhỏ và khó nhận biết đến rất lớn và rõ ràng tùy theo tình trạng và mức độ bệnh. Không phải các trường hợp người bệnh đều xuất hiện triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu xuất hiện thì có thể nhận biết dấu hiệu bướu tuyến giáp bao gồm:

• Xuất hiện khối u ở phía trước vùng cổ;
• Khàn giọng;
• Cảm giác căng tức, bị siết chặt ở cổ họng;
• Ho nhiều;
• Khó thở hoặc thở gấp;
• Khó nuốt do lúc này thực quản bị chèn ép.

Nhận biết những biến chứng của bướu tuyến giáp

Phần lớn các trường hợp bướu tuyến giáp đều là lành tính, chỉ tồn tại một số ít là ác tính. Tuy nhiên, một số trường hợp bướu lành tính nhưng bướu to gây chèn ép nhiều các cơ quan xung quanh với các biến chứng như sau:

• Đường thở bị chèn ép kéo dài: Nếu kích thước bướu giáp quá to sẽ khiến cho bệnh nhân không thể hô hấp như bình thường. Chính vì thế nên lượng oxy cung cấp cho cơ thể lúc này không đảm bảo và có thể gây nên suy hô hấp mạn tính. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ có thể dẫn đến bệnh khí phế thũng, phổi mạn tính...
• Bệnh nhân sụt cân, suy dinh dưỡng: Bướu tuyến giáp to dẫn đến thực quản bị chèn ép khiến bệnh nhân khó nuốt và không thể ăn nhiều, ăn đủ. Từ đó, có thể gây nên tình trạng sụt cân, suy dinh dưỡng ở người bị bướu tuyến giáp.
• Ho mạn tính: Kích thước tuyến giáp trở nên to bất thường khiến đường thở bị thu hẹp, bệnh nhân thường xuyên bị ho và ho nhiều. Ngoài ra, tình trạng này kéo dài còn tăng nguy cơ đi tiểu không tự chủ, thoát vị ổ bụng...
• Sặc: Khi thực quản bị chèn ép bởi bướu giáp quá to, người bệnh sẽ trở nên khó nuốt hoặc không nuốt được, lúc này thức ăn sẽ dễ dàng bị trào ngược lên trên, có thể vào phổi và khí quản gây nên những hậu quả khó lường.
• Khàn tiếng: Bướu tuyến giáp chèn ép lâu ngày khiến cho dây thần kinh thanh quản bị tổn thương, từ đó khiến người bệnh bị khàn tiếng. Trường hợp một bên thần kinh bị liệt thì sẽ có thể sinh ra hiện tượng nói ngọng, còn nếu không may liệt cả hai bên thì sẽ bị câm hoàn toàn.
• Ngưng thở khi ngủ: Đây là một biến chứng nguy hiểm mà người bệnh cần lưu ý bởi kích thước bướu tuyến giáp to gây nên ngáy. Điều này dẫn đến có các đợt ngưng thở khi đang ngủ làm người bệnh thức giấc và khiến cho chất lượng giấc ngủ kém hơn, tình trạng này kéo dài sẽ gây ra mệt mỏi và kiệt sức.

Những bất thường về tuyến giáp thường được phát hiện thông qua việc thăm khám bệnh như: Nhìn, nghe, sờ hoặc một số nghiệm pháp đặc biệt khác. Để có thể hạn chế tối đa sự xuất hiện của các biến chứng trên, khi có các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đi khám ngay. Bác sĩ sẽ sử dụng một số các xét nghiệm dưới đây để chẩn đoán và đánh giá bướu tuyến giáp, bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Đây là xét nghiệm giúp đo nồng độ hormone tuyến giáp để kiểm tra xem tuyến giáp có hoạt động bình thường hay không.
• Siêu âm: Là thủ thuật đơn giản, hiệu quả nhằm đánh giá các bất thường của tuyến giáp về hình thái và kích thước.
• Chụp xạ hình tuyến giáp: Với phương pháp này, bác sĩ sẽ có mọi thông tin về tuyến giáp, từ đó có căn cứ để chẩn đoán ung thư tuyến giáp ngay từ giai đoạn đầu.
• Sinh thiết: Đây là một kỹ thuật lấy mẫu mô hoặc tế bào để thực hiện xem xét dưới kính hiển vi xem là lành tính hay ác tính và đây cũng là kỹ thuật được thực hiện để loại trừ ung thư.

Dựa trên kết quả xét nghiệm có được, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị cụ thể cho từng trường hợp bướu tuyến giáp giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh và kiểm soát kích thước của bướu. 

Đối với phần lớn các trường hợp bướu cổ lành tính, người bệnh không nên quá lo lắng và tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, tình trạng bệnh sẽ được cải thiện đáng kể sau các đợt điều trị. 

Bên cạnh việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh cũng có thể tham khảo ý kiến chuyên gia về việc sử dụng các thực phẩm chức năng bổ sung, hỗ trợ cho quá trình điều trị bệnh tuyến giáp.

Ích Giáp Vương là sản phẩm với 100% thành phần có nguồn gốc thiên nhiên. Sản phẩm này giúp giảm thiểu được những nguy cơ bướu giáp do thiếu iod, đồng thời hỗ trợ làm giảm các triệu chứng bướu tuyến giáp.

Bài viết trên đã cung cấp những thông tin cơ bản nhất về bướu tuyến giáp. Hy vọng rằng với những kiến thức này, bạn đã có thể hiểu hơn về tình trạng bệnh lý này và giảm thiểu được những nguy cơ mắc phải.

Cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết trên trang web của Nhà thuốc Long Châu!

Xem thêm: Tìm hiểu về bướu giáp và phân độ bướu giáp