Các phản ứng sau tiêm não mô cầu AC thường gặp

Vắc xin não mô cầu AC được đánh giá là một trong những loại vắc xin quan trọng giúp ngăn ngừa các bệnh lý nguy hiểm do vi khuẩn não mô cầu gây ra. Mặc dù được chứng minh là an toàn và hiệu quả, nhưng cơ thể vẫn có thể xuất hiện một số phản ứng phụ sau khi tiêm. Việc hiểu rõ về các phản ứng sau tiêm não mô cầu AC và biết cách theo dõi, xử lý đúng cách sẽ giúp người tiêm chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe, đồng thời tránh được những lo lắng không cần thiết.

Phản ứng sau tiêm vắc xin não mô cầu AC

Cũng giống như nhiều loại vắc xin khác, vắc xin phòng não mô cầu AC có thể gây ra một số phản ứng sau tiêm. Mức độ phản ứng ở mỗi người sẽ khác nhau, phụ thuộc vào loại vắc xin được sử dụng, tình trạng sức khỏe và cơ địa của từng cá nhân.

Các phản ứng phụ thường gặp

Phần lớn các phản ứng sau tiêm não mô cầu AC đều khá nhẹ và thường biến mất sau vài ngày mà không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày.

Một số phản ứng thường thấy bao gồm:

• Ở trẻ nhỏ: Có thể xuất hiện sưng, đỏ hoặc đau nhẹ tại vị trí tiêm, khiến trẻ quấy khóc và khó chịu.
• Ở trẻ lớn và trẻ em: Đau và sưng ở chỗ tiêm, kèm theo các triệu chứng như tiêu chảy, biếng ăn, buồn nôn hoặc sốt nhẹ.
• Ở thanh thiếu niên và người trưởng thành: Có thể cảm thấy đau tại chỗ tiêm, kèm theo nhức đầu và cảm giác mệt mỏi.

Các phản ứng ít gặp

Ngoài những biểu hiện phổ biến, một số người sau khi tiêm cũng có thể gặp các phản ứng ít gặp hơn như đau nhức cơ bắp hoặc khớp, cứng vai, khó vận động cánh tay, chóng mặt, choáng váng, thậm chí là ngất xỉu. Tuy nhiên, những tình trạng này xảy ra với tần suất không cao.

Theo các nghiên cứu, phần lớn người tiêm vắc xin đều không gặp phải phản ứng nghiêm trọng. Cụ thể, có khoảng 50% trẻ bị đau tại chỗ tiêm kéo dài 1 - 2 ngày, 15% trẻ tạm thời hạn chế cử động tay bên tiêm, 5% bị sốt nhẹ, 40% cảm thấy đau đầu và 20% có triệu chứng đau khớp. Điều quan trọng cần lưu ý là vắc xin này hoàn toàn không gây ra bệnh viêm màng não.

Phản ứng hiếm gặp

Những trường hợp phản ứng nặng như sốc phản vệ là rất hiếm, với tỷ lệ ước tính khoảng 1/1.000.000 liều tiêm. Tuy nhiên, nếu người tiêm xuất hiện các biểu hiện bất thường như nổi mề đay, khó thở, choáng váng, tím tái, tim đập nhanh, sốt cao không đáp ứng với thuốc hoặc có các triệu chứng lạ khác, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi và xử trí kịp thời.

Vắc xin phòng não mô cầu AC có đảm bảo an toàn không?

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), vắc xin phòng bệnh não mô cầu nhóm AC được đánh giá là an toàn, với hiệu quả bảo vệ vượt trội lên đến hơn 90% đối với các bệnh do vi khuẩn thuộc nhóm huyết thanh A, C, Y và W gây ra ở cả trẻ nhỏ và người trưởng thành.

Bệnh do vi khuẩn não mô cầu gây ra là một dạng nhiễm trùng cấp tính lây qua đường hô hấp, thường khởi phát đột ngột với các biểu hiện như sốt cao, đau đầu dữ dội, buồn nôn, cổ cứng, nhạy cảm với ánh sáng, phát ban,... Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết, đe dọa đến tính mạng.

Loại vắc xin liên hợp ACYW-135 có khả năng ngăn ngừa hiệu quả 4 chủng não mô cầu phổ biến là A, C, W-135 và Y. Vắc xin này được khuyến cáo tiêm phòng cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn dưới 56 tuổi.

Tại sao tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu AC gây ra các phản ứng phụ?

Theo các chuyên gia y tế, việc xuất hiện phản ứng phụ sau tiêm vắc xin não mô cầu ACYW là phản ứng hoàn toàn bình thường và mang tính tích cực. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đã được kích hoạt để nhận diện mầm bệnh và bắt đầu hình thành kháng thể để tạo nên cơ chế phòng vệ lâu dài khi gặp tác nhân gây bệnh thật trong tương lai.

Vắc xin hoạt động bằng cách đưa vào cơ thể một lượng nhỏ vi khuẩn đã bị bất hoạt hoặc làm suy yếu. Khi đó, hệ miễn dịch sẽ phản ứng lại bằng cách nhận diện và tiêu diệt các thành phần này, đồng thời ghi nhớ để bảo vệ khi gặp mầm bệnh thật. Trong quá trình này, cơ thể có thể biểu hiện các triệu chứng viêm nhẹ như đau, sốt, mệt mỏi.

Tùy vào từng người sẽ có các phản ứng phụ có thể khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, giới tính, tình trạng sức khỏe hay tiền sử tiêm ngừa. Việc không gặp bất kỳ phản ứng phụ nào sau tiêm không có nghĩa là vắc xin không phát huy tác dụng mà chỉ phản ánh sự khác biệt trong phản ứng miễn dịch của từng cá nhân.

Cách xử lý các phản ứng phụ sau khi tiêm vắc xin não mô cầu AC

Sau khi tiêm vắc xin não mô cầu ACYW, người tiêm có thể gặp phải một số phản ứng nhẹ tại chỗ như sưng, đỏ hoặc đau ở vùng tiêm. Để làm dịu các triệu chứng này, có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ như sau:

• Chườm lạnh để giảm sưng và đau: Có thể sử dụng khăn bọc đá lạnh hoặc gạc mát đặt lên khu vực tiêm trong khoảng 10 - 15 phút để giảm cảm giác đau và giảm sưng.
• Dùng thuốc giảm đau theo hướng dẫn: Nếu các biện pháp như chườm lạnh không mang lại hiệu quả, có thể dùng thuốc giảm đau thông thường như acetaminophen hoặc ibuprofen. Tuy nhiên, cần đảm bảo sử dụng đúng liều lượng và theo chỉ định của bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh hoạt động quá sức: Cơ thể cần được phục hồi sau khi tiêm, vì vậy nên dành thời gian nghỉ ngơi đầy đủ, ngủ ngon giấc, đồng thời duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và luyện tập nhẹ nhàng. Tránh các hoạt động gắng sức sẽ giúp giảm bớt tác dụng phụ và hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh chóng hơn.

Trong trường hợp xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài không đáp ứng thuốc hạ sốt, đau đầu nghiêm trọng, phát ban ngứa ngáy, buồn nôn, nôn ói, khó thở, rối loạn nhịp tim, ngất xỉu,... người tiêm cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và xử trí kịp thời nhằm đảm bảo an toàn.

Phần lớn các phản ứng sau tiêm não mô cầu AC đều là biểu hiện bình thường của quá trình miễn dịch và sẽ nhanh chóng thuyên giảm trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, việc theo dõi kỹ các dấu hiệu bất thường và xử lý đúng cách sẽ góp phần đảm bảo an toàn sau tiêm chủng. Để tiêm ngừa đạt hiệu quả tối ưu và hạn chế rủi ro, người tiêm nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín và tuân thủ đúng hướng dẫn của nhân viên y tế trong và sau quá trình tiêm phòng.