Cách chữa viêm họng tại nhà giúp giảm đau nhanh và an toàn cho mọi người

Khi thời tiết thay đổi hoặc cơ thể mệt mỏi, viêm họng rất dễ xuất hiện và gây đau rát, khó chịu kéo dài. Nhiều phương pháp tự nhiên tại nhà có thể giúp giảm đau nhanh và hỗ trợ cổ họng phục hồi mà không gây tác dụng phụ.

13 cách chữa viêm họng tại nhà

Các biện pháp hỗ trợ dưới đây có thể giúp giảm khó chịu khi viêm họng. Tuy nhiên, nếu triệu chứng nặng hoặc kéo dài, bạn nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nước muối sinh lý

Nước muối sinh lý có đặc tính kháng khuẩn nhẹ và khả năng làm sạch niêm mạc. Dung dịch này có nồng độ 0,9%, tương đương với 9 gam muối tinh khiết hòa tan trong 1 lít nước cất, có tác dụng sát khuẩn nhẹ nhàng và an toàn khi dùng cho vùng miệng họng. Đối với người bị viêm họng, nước muối sinh lý giúp làm dịu cảm giác đau rát, hỗ trợ làm loãng đờm và giảm tình trạng khó nuốt hay khàn giọng.

Người dùng có thể lựa chọn nước muối pha sẵn hoặc tự pha tại nhà theo đúng tỷ lệ chuẩn. Khi súc miệng, nên ưu tiên nước muối ấm, thực hiện 1 - 2 lần mỗi ngày để đem lại hiệu quả tốt nhất.

Cách khò họng đúng gồm các bước:

• Ngậm nước muối khoảng 5 phút để dung dịch tiếp xúc đều với khoang miệng.
• Sau đó từ từ ngửa cổ, đẩy hơi tạo tiếng "khò khò" để nước muối chạm sâu vào thành sau họng.
• Cuối cùng, nhổ bỏ và lặp lại 3 đến 4 lần.

Cần lưu ý không pha nước muối quá mặn và tuyệt đối không ngậm muối hạt trực tiếp vì nồng độ muối cao có thể làm tổn thương niêm mạc, khiến tình trạng viêm họng kéo dài hơn.

Mật ong

Mật ong là nguyên liệu quen thuộc trong chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong trường hợp đau rát họng. Nhờ chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa và chống viêm như chrysin, catalase, vitamin A, vitamin E, mật ong giúp làm dịu niêm mạc họng, cải thiện tình trạng khàn tiếng và hỗ trợ phục hồi vùng họng bị kích ứng.

Người bị viêm họng có thể dùng 2 muỗng mật ong (khoảng 20g) hòa với 300ml nước ấm, khuấy đều rồi ngậm nhẹ trong miệng trước khi nuốt từ từ. Thực hiện 2 đến 3 lần mỗi ngày sau bữa ăn sẽ giúp giảm khó chịu rõ rệt.

Rễ cam thảo

Trong Đông y, rễ cam thảo là vị thuốc quen thuộc dùng trong điều trị các bệnh liên quan đến đường hô hấp, đặc biệt là viêm họng mạn tính. Theo y học hiện đại, hoạt chất glycyrrhizic trong cam thảo có khả năng tăng tiết dịch, làm loãng đờm, giúp đường thở thông thoáng hơn. Để sử dụng, có thể hãm 15g rễ cam thảo với 250ml nước sôi trong 15–20 phút, sau đó uống khi còn ấm để đạt hiệu quả tối ưu.

Tuy nhiên, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú được khuyến cáo không nên sử dụng các sản phẩm chứa cam thảo, vì loại thảo dược này có thể gây ảnh hưởng đến nội tiết và huyết áp. Người đang dùng thuốc điều trị bệnh lý khác cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Trà hoa cúc

Trà hoa cúc là một trong những loại thức uống quen thuộc và được nhiều người sử dụng khi gặp tình trạng đau rát họng. Nhờ chứa hoạt chất apigenin, một chất chống oxy hóa tự nhiên, trà hoa cúc có tác dụng kháng viêm nhẹ, giúp làm dịu vùng niêm mạc bị kích ứng. Khi uống trà hoa cúc, cảm giác sưng tấy và đau rát ở cổ họng thường giảm bớt, đồng thời người bệnh cũng cảm thấy thư giãn, dễ chịu hơn do mùi thơm dịu và tính ấm của trà.

Để tăng hiệu quả, bạn có thể ngậm một ngụm trà trong miệng vài giây trước khi nuốt. Việc này giúp các hoạt chất tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc họng lâu hơn, từ đó giảm kích ứng và hỗ trợ cổ họng phục hồi nhanh hơn. Trà hoa cúc cũng phù hợp dùng vào buổi tối vì giúp thư giãn và cải thiện giấc ngủ yếu tố quan trọng đối với người bị viêm họng.

Tắc (quất)

Tắc, hay quất, là loại quả rất phổ biến ở Việt Nam, dễ tìm và có nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe. Loại quả nhỏ này chứa hàm lượng lớn vitamin C, chất chống oxy hóa mạnh giúp tăng cường đề kháng, giảm viêm và hỗ trợ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Vì vậy, tắc thường được sử dụng trong các bài thuốc dân gian để giảm các triệu chứng của viêm họng và cảm lạnh.

Một cách chế biến tắc được nhiều người áp dụng là tắc chưng đường phèn hoặc tắc chưng mật ong. Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 3 - 5 quả tắc tươi, rửa sạch; khoảng 20g đường phèn; có thể thêm 80ml mật ong tùy sở thích.
• Cắt đôi tắc rồi cho vào chén.
• Giã nhuyễn đường phèn và cho vào hỗn hợp tắc.
• Hấp cách thủy trong 15 - 20 phút.
• Để nguội và dùng cả nước lẫn cái.
• Nên uống 2 - 3 lần mỗi ngày để làm dịu cổ họng, giảm đờm và hạn chế ho. Kết cấu sánh, ấm của hỗn hợp cũng giúp tạo lớp phủ bảo vệ tạm thời cho niêm mạc bị kích ứng.

Bạc hà

Bạc hà là loại thảo dược có mùi thơm đặc trưng, chứa nhiều tinh dầu, đặc biệt là menthol, mang lại cảm giác mát và thông thoáng đường thở. Menthol có tác dụng giảm viêm nhẹ, kháng khuẩn và hỗ trợ làm loãng đờm trong họng. Ngoài ra, bạc hà còn chứa axit rosmarinic, hoạt chất giúp giảm phản ứng dị ứng, nhờ đó cổ họng cảm thấy dễ chịu hơn khi bị kích ứng.

Tuy nhiên, người bị hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) không nên sử dụng tinh dầu bạc hà, vì menthol có thể kích thích niêm mạc hô hấp và gây khó thở.

Để pha trà bạc hà tại nhà, bạn có thể làm theo cách sau:

• Dùng 3 - 5g lá bạc hà tươi, rửa sạch và vò nhẹ để giải phóng tinh dầu.
• Hãm cùng 250 - 300ml nước sôi trong khoảng 10 - 15 phút.
• Có thể thêm ít đường phèn để dễ uống hơn.
• Thưởng thức khi trà còn ấm để đạt hiệu quả làm dịu cổ họng tốt hơn.

Gừng tươi

Gừng tươi từ lâu được xem là một trong những nguyên liệu tự nhiên hỗ trợ tốt cho người bị viêm họng. Nhờ chứa hoạt chất gingerol – một dạng tinh dầu có tính kháng viêm, kháng virus và giảm đau, gừng giúp làm dịu cảm giác rát họng, giảm sưng và hỗ trợ làm loãng dịch nhầy trong đường hô hấp. Khi bị viêm họng, một tách trà gừng ấm không chỉ mang lại cảm giác dễ chịu mà còn góp phần thúc đẩy tuần hoàn, giữ ấm cơ thể và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Bạn có thể dùng trà gừng túi lọc hoặc tự pha theo cách đơn giản sau:

• Dùng khoảng 10g gừng tươi (hoặc gừng khô) thái lát mỏng.
• Cho gừng vào cốc và đổ vào 200ml nước sôi.
• Đậy kín miệng cốc và hãm trong ít nhất 5 phút để hoạt chất trong gừng được chiết xuất tối đa.
• Lọc lấy phần nước, uống khi còn ấm để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Trà gừng ấm giúp làm dịu họng, giảm ho khan và cải thiện dấu hiệu nghẹt mũi nhờ đặc tính làm ấm và tăng lưu thông khí huyết.

Tỏi

Tỏi không chỉ là gia vị quen thuộc mà còn là phương thuốc dân gian hữu ích trong hỗ trợ điều trị viêm họng. Tỏi chứa nhiều hoạt chất có lợi như allicin và liallyl, những hợp chất có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm và chống oxy hóa mạnh. Các hoạt chất này giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn, làm dịu vùng họng sưng đau và hỗ trợ làm ấm đường hô hấp.

Một cách sử dụng phổ biến là tỏi nướng:

• Giữ nguyên cả vỏ tỏi, nướng trên lửa đến khi lớp vỏ bên ngoài cháy xém và dậy mùi thơm.
• Để tỏi nguội bớt, bóc vỏ và bỏ phần cháy.
• Giã nát phần tỏi đã nướng cùng 1 - 2g muối.
• Thêm 30ml nước vào, lọc lấy nước cốt và bỏ bã.
• Dùng 1 lần/ngày và nên uống ngay vì hỗn hợp để ngoài không khí khoảng 10 phút sẽ giảm tác dụng.
• Tỏi nướng mang tính ấm, giúp làm dịu họng, giảm ho và hỗ trợ cải thiện cảm giác rát khi nuốt.

Tía tô

Theo Đông y, tía tô có vị cay, tính ấm, là vị thuốc giúp bổ phế, giải cảm và hỗ trợ tốt cho các bệnh về hô hấp. Trong y học hiện đại, tía tô được chứng minh chứa nhiều tinh dầu như perillaldehyd và limonene, cùng vitamin và khoáng chất giúp tăng sức đề kháng. Nhờ đó, nước lá tía tô có thể hỗ trợ giảm viêm họng, cải thiện tình trạng ho và giúp cơ thể khỏe hơn trong thời gian nhiễm bệnh.

Cách làm nước lá tía tô trị viêm họng tại nhà như sau:

• Chuẩn bị 200 - 300g lá tía tô tươi, rửa sạch và ngâm nước muối loãng 10 phút.
• Để ráo rồi cắt thành khúc dài 5 - 7cm.
• Đun lá tía tô với 2,5 lít nước đến khi sôi, sau đó hạ nhỏ lửa thêm 3 phút rồi tắt bếp.
• Lọc lấy nước, có thể dùng khi còn nóng hoặc để nguội đều được.
• Uống nước lá tía tô giúp làm ấm cơ thể, hỗ trợ giảm viêm họng nhẹ và tăng sức đề kháng nhờ các hoạt chất tự nhiên trong lá.

Chanh

Chanh tươi là nguyên liệu quen thuộc trong nhiều bài thuốc dân gian trị đau họng nhờ chứa hàm lượng cao acid citric và vitamin C. Acid citric giúp làm loãng chất nhầy trong cổ họng, từ đó hỗ trợ đẩy đờm ra ngoài dễ hơn, giảm nghẹt họng và giảm cảm giác vướng víu. Vitamin C lại đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm và rút ngắn thời gian hồi phục.

Một cách đơn giản để giảm đau họng là ngậm chanh tươi tẩm muối:

• Rửa sạch 1 - 2 quả chanh, thái thành từng lát mỏng.
• Rắc một lượng muối vừa đủ lên mỗi lát chanh.
• Ngậm trong miệng khoảng 10 phút để tinh chất chanh tiếp xúc với niêm mạc họng.

Nếu không thích vị mặn, bạn có thể thay muối bằng mật ong để tạo vị ngọt dịu và bổ sung thêm tác dụng làm dịu họng nhờ đặc tính kháng viêm tự nhiên của mật ong.

Củ cải trắng

Củ cải trắng được dùng nhiều trong y học cổ truyền với tác dụng bổ phế, tiêu đờm và hỗ trợ thông khí. Nhờ vị ngọt hơi cay và tính bình, nó giúp làm dịu cổ họng và giảm các triệu chứng liên quan đến viêm họng.

Cách chế biến củ cải trắng để uống hằng ngày rất đơn giản:

• Chuẩn bị khoảng 250g củ cải trắng, gọt vỏ, rửa sạch và cắt nhỏ.
• Cho củ cải vào nồi cùng 800ml nước.
• Đun sôi trong khoảng 15 phút để các dưỡng chất hòa tan vào nước.
• Lọc lấy phần nước và uống khi còn ấm.
• Sử dụng đều đặn mỗi ngày giúp làm dịu cổ họng và hỗ trợ cải thiện triệu chứng hiệu quả.

Quế

Quế có vị cay nhẹ, tính ấm, thường được dùng trong các bài thuốc giúp kích thích tuần hoàn, giữ ấm cơ thể và làm dịu đường hô hấp. Hoạt chất cinnamaldehyde trong quế có tác dụng giảm viêm, kháng khuẩn, từ đó giúp giảm cảm giác đau rát họng và cải thiện tình trạng khó chịu khi nuốt.

Bạn có thể kết hợp quế với gừng và cam thảo theo công thức sau:

• Nghiền mịn 2g bột quế, 2g cam thảo và 2g gừng khô.
• Hòa hỗn hợp này vào khoảng 20ml nước ấm.
• Ngậm trong miệng khoảng 10 phút rồi nuốt từ từ.
• Thực hiện 2 - 3 lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Sự kết hợp này mang lại cảm giác ấm họng, rất phù hợp dùng trong những ngày thời tiết lạnh.

Giấm táo

Giấm táo cũng là nguyên liệu quen thuộc được sử dụng để hỗ trợ giảm đau họng. Nhờ độ pH acid đặc trưng, giấm táo giúp cân bằng môi trường trong niêm mạc họng, làm loãng dịch nhầy và ức chế sự phát triển của một số loại vi khuẩn. Điều này góp phần cải thiện tình trạng đau rát họng và giảm cảm giác vướng đờm.

Cách dùng giấm táo để súc họng:

• Cho 2 thìa giấm táo (khoảng 30ml) vào cốc.
• Thêm 250ml nước ấm, khuấy đều.
• Súc miệng và khò họng 3 - 4 lần mỗi ngày.

Kiên trì thực hiện trong nhiều ngày sẽ giúp cổ họng dễ chịu hơn và giảm rõ rệt cảm giác đau rát.

Khi nào bị viêm họng cần đến gặp bác sĩ?

Khi xuất hiện các triệu chứng sau, bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử lý kịp thời:

• Viêm họng kéo dài hơn 3 ngày mà không thuyên giảm, thậm chí có xu hướng nặng hơn.
• Khó nuốt hoặc khó thở, cảm giác nghẹn ở cổ họng, nhất là khi nuốt nước bọt.
• Sốt cao trên 39°C, không đáp ứng tốt với thuốc hạ sốt hoặc sốt liên tục nhiều ngày.
• Có máu trong nước bọt hoặc đờm, đây có thể là dấu hiệu viêm nhiễm nặng hoặc tổn thương niêm mạc họng.
• Sưng hạch ở cổ, cảm giác đau khi chạm vào hoặc sưng to bất thường.
• Khó mở miệng, đau tăng khi nuốt, có thể liên quan đến áp xe quanh amidan.
• Đau lan lên tai, vùng mũi hoặc các khớp, cho thấy tình trạng viêm đã ảnh hưởng đến các bộ phận khác.
• Đau và cứng cổ, đây là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, cần được kiểm tra ngay.

Những biểu hiện này có thể liên quan đến các bệnh lý cần điều trị y khoa như viêm họng do vi khuẩn, áp xe amidan, viêm thanh quản, viêm xoang hoặc thậm chí những bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Vì vậy, không nên chủ quan; việc thăm khám sớm sẽ giúp bạn nhận được hướng dẫn điều trị phù hợp và ngăn ngừa biến chứng.

Việc áp dụng đúng cách các cách chữa viêm họng tại nhà có thể giúp giảm nhanh triệu chứng viêm họng, hỗ trợ cơ thể hồi phục và mang lại cảm giác dễ chịu hơn. Tuy nhiên, nếu cơn đau họng kéo dài, kèm sốt cao, khó thở hoặc các dấu hiệu bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Kết hợp chăm sóc đúng cách cùng lối sống lành mạnh sẽ giúp bảo vệ sức khỏe đường hô hấp và hạn chế viêm họng tái phát.