Chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ như thế nào?

Chấn thương sọ não là một hệ lụy nghiêm trọng sau tai nạn, những bệnh nhân bị chấn thương sọ não đã phẫu thuật cần phải có một chế độ hậu phẫu nghiêm ngặt thì sức khỏe mới có thể phục hồi và sinh hoạt bình thường. Vậy chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ như thế nào cho đúng? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!

Chấn thương sọ não là gì?

Chấn thương sọ não là tình trạng bệnh nhân bị tổn thương não do nguyên nhân chấn thương, dẫn đến những rối loạn về tri giác, nhận thức, vận động, cảm giác giác quan và ngôn ngữ.

Chấn thương sọ não được chia thành 2 nhóm chính dựa trên sinh lý bệnh học là tổn thương nguyên phát và tổn thương thứ phát:

• Các dạng tổn thương nguyên phát thường gặp: tụ máu ngoài màng cứng, tụ máu dưới màng cứng, xuất huyết dưới nhện, xuất huyết não thất, xuất huyết trong não, dập não, tổn tưương sợi trục lan tỏa, tổn thương chất xám sâu.
• Các dạng tổn thương thứ phát thường gặp: thoát vị não, phù não, nhồi máu não hoặc thiếu máu não sau chấn thương.

Các triệu chứng lâm sàng cũng như tình trạng khiếm khuyết, giảm khả năng gây ra bởi chấn thương sọ não là rất đa dạng. Do đó, quá trình phục hồi chức năng và chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ đòi hỏi phải toàn diện, đảm bảo đúng nguyên tắc và có sự phối hợp tốt giữa các thành viên trong nhóm điều trị. Nếu chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ tốt, điều này sẽ giúp bệnh nhân sớm hồi phục, có thể lấy lại được tối đa các hoạt động chức năng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Chấn thương sọ não để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng nên cần chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ thật tốt

Cách chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ

Tùy vào tình trạng của bệnh nhân mà ta có cách chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ khác nhau. Chấn thương sọ não nhẹ có thể liên quan tới tình trạng mất tỉnh táo. Hiện tượng này thường là ngắn và thường sau đó là sự bình phục nhanh và hoàn toàn. Tuy nhiên, chấn thương sọ não nặng, bệnh nhân bắt buộc phải thở máy, chăm sóc tỉ mỉ  và làm các thủ thuật điều trị chấn thương sọ não dài ngày. Cụ thể như sau:

Bệnh nhân chấn thương nhẹ:

Đối với chấn thương sọ não nhẹ thì mức độ di chứng nhẹ nhất là suy nhược thần kinh sau trấn thương sọ não, biểu hiện đau đầu, kém ngủ, mệt mỏi, chóng mặt nhất là khi có sự thay đổi thời tiết. Cho nên, trong thời gian phục hồi sức khỏe, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi, ăn uống đủ chất và đặc biệt tránh dùng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá... có thể ảnh hưởng đến não. Sau này nếu tình trạng sức khỏe ổn định, trí tuệ không bị ảnh hưởng có thể làm việc và sinh hoạt hoàn toàn bình thường.

Bệnh nhân chấn thương nặng:

Mức độ nặng trong chấn thương sọ não có thể là phù não, thoát vị não, hội chứng tăng áp lực nội sọ, thiếu máu não, chảy máu não, máu tụ… sau đó để lại những di chứng vô cùng nguy hiểm như: tổn thương các dây thần kinh sọ não gây liệt, người bệnh vận động khó khăn hoặc không đi lại được, rối loạn tâm thần, động kinh. Vì vậy cần chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ thật chu đáo, tránh bội nhiễm, chống loét và nuôi dưỡng đầy đủ theo sự hướng dẫn chặt chẽ của các y, bác sĩ:

Chăm sóc toàn thân:

• Vệ sinh răng miệng, thân thể ngày 2-3 lần, gội đầu 2 lần/ tuần.
• Nhỏ thuốc mắt mũi ngày 2-3 lần.
• Nếu bệnh nhân không nhắm mắt được: Kéo mi đậy kín bằng băng dính chống khô loét.
• Nếu bệnh nhân thở miệng: Đậy gạc tẩm nước.
• Nếu nằm lâu ngày thì cho bệnh nhân nằm đệm nước, trăn trở bệnh nhân chống loét 3h/lần.

Bệnh nhân bị chấn thương sọ não nặng sau mổ thường mất khả năng di chuyển nên cần chăm sóc đặc biệt

Hô hấp:

• Tự thở: Vệ sinh thay ống thở hàng ngày, làm ẩm không khí thở oxy qua nước.
• NKQ: Cứ khi nào bệnh nhân có đờm dãi thì hút và bơm rửa khí quản bằng dung dịch sát trùng, vệ sinh dây hút. Nếu dùng lại dây hút phải có hai lọ betadin một lọ ngâm dây hút miệng, một lọ ngâm dây hút NKQ.
• Thở máy: Đảm bảo hệ thống đường thở kín. Thường xuyên kiểm tra hệ thống dây thở xem có nứt vỡ không thì phải thay dây.
• Luôn đổ nước bình làm ẩm đúng quy định. Thay dây máy thở, bầu lọc khuẩn ngày một lần.

Tuần hoàn:

• Đảm bảo các đường dây truyền dịch thông tốt. Nếu đặt tĩnh mạch ngoại vi thì 3 ngày đổi một lần, vệ sinh vùng chọc hàng ngày.
• TMDĐ: Thay băng chân tĩnh mạch dưới đòn ngày 1 lần, 10 ngày thì thay cả TMDĐ.

Thay sonde dạ dày:

• Thay sonde bàng quang 3 ngày một lần. Vệ sinh bơm rửa bàng quang hàng ngày.

Nuôi dưỡng:

• Đảm bảo 1800-2000 Kcal/ngày. Số lượng 1500-2000 ml/24h chia đều trong ngày đến 21h.
• Trước khi bơm ăn chú ý xem sonde có trong dạ dày không bằng cách hút dịch vị dư.

Các món ăn chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ

Sau tai nạn chấn thương sọ não, các bệnh nhân chấn thương sọ não thường lâm vào tình trạng suy nhược thần kinh với các biểu hiện đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, mất ngủ, trí nhớ giảm sút… Do đó việc sử dụng các món ăn bài thuốc cũng có vai trò quan trọng để giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và khỏe mạnh hơn. Sau đây là một số món ăn bài thuốc cụ thể  để chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ.

Cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng để chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ

Bài thuốc 1: Hạt sen (cả tâm) 50gr sao vàng, tán bột; long nhãn 30gr; đường phèn vừa đủ; nấu thành chè, chia ăn vài lần trong ngày. Món ăn này có công dụng bổ hư, dưỡng tâm, an thần, dùng cho người bị mất ngủ, hồi hộp, đánh trống ngực, dễ bị kích động… do chấn thương sọ não.

Bài thuốc 2: Chim bồ câu 1 con làm sạch bỏ ruột; long nhãn; long vải; hạt sen; rượu vang mỗi thứ 10 g; kỷ tử 5 g; đường phèn 15 g. Tất cả hầm thật nhừ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần. Thuốc có công dụng bổ ngũ tạng, an thần, ích trí, dùng cho người suy nhược cơ thể, hay đau đầu, mất ngủ, trí nhớ giảm sút sau chấn thương sọ não.

Bài thuốc 3: Óc heo 100g; tỏi 20g bỏ vỏ thái vụn; gia vị vừa đủ. Tất cả đem hầm cách thủy, khi chín cho thêm chút dầu thực vật, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Kiện não, an thần, ích trí; dùng cho người sau chấn thương bị mất ngủ, hoa mắt chóng mặt, hay quên, hay mộng mị.

Bài thuốc 4: Đầu cá chép 1 cái; bạch chỉ 6 g; đường đỏ 20 g. Tất cả đem hầm nhừ, lấy nước uống. Dùng cho người tâm thần bất an, hay đau đầu, chóng mặt sau chấn thương sọ não.

Bài thuốc 5: Lá sen 6gr; kim ngân hoa 6gr; vỏ dưa hấu 6gr; hoa đậu ván trắng 6gr; vỏ quả mướp 6gr. Tất cả đem sắc nước uống thay trà trong ngày. Công dụng thanh tâm, an thần định huyễn; dùng cho người hay bị hoa mắt, chóng mặt, có cảm giác nóng trong ngực, nóng lòng bàn tay, bàn chân, đại tiện táo, tiểu tiện vàng đỏ.

Khi chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não sau mổ, bạn nên khuyên và tránh cho các bệnh nhân dùng các chất kích thích (như cà phê, trà đặc, rượu, bia, thuốc lá) và các thức ăn khó tiêu. Đồng thời chú ý rèn luyện sức khỏe hợp lý theo thể trạng và vệ sinh cá nhân cũng như giữ tinh thần luôn lạc quan, vui vẻ. Kết hợp với chế độ dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt và quá trình phục hồi sau chấn thương, bệnh nhân có thể sử dụng thêm sản phẩm bổ não giúp bảo vệ não bộ, ngăn chặn thoái hóa tế bào não và cải thiện đáng kể khả năng ghi nhớ cũng như thiếu hụt nhận thức sau chấn thương sọ não gây ra.

Nhân Tâm