Nhức đầu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nhức đầu là gì? 

Nhức đầu (đau đầu) là tình trạng bệnh lý phổ biến, có thể gặp phải ở bất kỳ đối tượng nào. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng mặt và đầu của người bệnh. Đôi khi, người bệnh sẽ cảm thấy đau ở vùng cổ trên. Các vị trí đau đầu có thể xuất hiện ở một hay cả hai bên đầu, đau ở một vị trí nhất định hoặc có thể lan ra khắp đầu.

Người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ, dữ dội hoặc đau nhói ở đầu. Cơn đau có thể phát triển dần dần hay đột ngột, kéo dài từ và phút tới vài ngày.

Nhức đầu được chia thành hai loại chính:

Nhức đầu nguyên phát: Chiếm khoảng 90% nguyên nhân gây đau. Nhức đầu nguyên phát thường không do bệnh lý khác, không có tổn thương cấu trúc não bộ.

Nhức đầu thứ phát: Nhức đầu thứ phát là cơn đau liên quan tới một tình trạng bệnh lý khác.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nhức đầu

Tùy thuộc vào loại đau đầu mà người bệnh gặp phải, các triệu chứng nhức đầu sẽ khác nhau. Hiện nay, có tới hơn 150 loại đau đầu khác nhau. Triệu chứng của một số loại nhức đầu thường gặp như sau;

Nhức đầu do căng thẳng: 

Bị nhức đầu từ nhẹ tới vừa, cảm giác đầu bị đau âm ỉ.

Tình trạng nhức xảy ra ở hai bên đầu và xuất hiện trong một thời gian ngắn.

Tình trạng nhức tệ hơn khi hoạt động như cúi người xuống hoặc đi bộ lên cầu thang.

Nhức nửa đầu

Người bệnh bị nhức đầu từ vừa tới nặng.

Cơn đau chỉ xuất hiện ở một bên đầu và cảm giác dồn dập.

Buồn nôn và nôn.

Nhạy cảm với ánh sáng, tiếng ồn và mùi.

Cảm thấy khó chịu hoặc đau bụng.

Tình trạng nhức đầu thường kéo dài từ vài giờ tới vài ngày và lặp lại thường xuyên.

Nhức đầu từng cụm

Tình trạng nhức dữ dội và bắt đầu ở phía sau một bên mắt hoặc phía trong vùng mắt.

Cơn đau thường kéo dài từ vài phút tới vài giờ.

Nhức đầu có thể kèm theo những triệu chứng như sưng mắt, sụp mí, chảy nước mắt, chảy nước mũi, nghẹt mũi ở vùng đầu bị nhức.

Nhức đầu do viêm xoang

Cảm thấy mùi vị khó chịu trong miệng.

Cơn đau liên tục ở gò má và trán.

Mặt sưng tấy.

Sốt.

Cảm giác đầy tai.

Tình trạng đau đầu tồi tệ hơn khi cử động đầu đột ngột hoặc căng thẳng.

Nhức đầu do lạm dụng thuốc

Tình trạng nhức đầu trở nên thường xuyên hơn.

Cơn đau thường tồi tệ hơn vào buổi sáng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn nếu có bất kỳ triệu chứng nào của các bệnh đau đầu nguy hiểm sau đây:

Đau đầu đột ngột, dữ dội.

Cảm thấy người yếu đuối, chóng mặt.

Giọng nói khó khăn.

Mất thăng bằng hoặc té đột ngột.

Rối loạn tâm thần.

Thay đổi tính cách, hành vi.

Thay đổi thị lực: Nhìn mờ, nhìn đôi,…

Co giật.

Nhức đầu kèm theo sốt, khó thở, phát ban.

Nhức đầu sau chấn thương hoặc tai nạn.

Nhức đầu kèm với buồn nôn và nôn dữ dội.

Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến nhức đầu

Nhức đầu nguyên phát: Nhức đầu nguyên phát không phải là những triệu chứng bệnh lý có từ trước đó. Nguyên nhân thường liên quan đến sự giãn của những mạch máu trong sọ và những hóa chất trung gian được tiết ra từ những sợi thần kinh nằm xung quanh đó. 

Nhức đầu thứ phát: Đây là một triệu chứng của một tình trạng bệnh lý nào đó. Nguyên nhân gây nhức đầu thứ phát có thể là do: Chấn thương sọ não, xuất huyết dưới mạng nhện, u não, suy giáp, nhức đầu do tăng huyết áp, viêm tai, viêm xoang, viêm răng nướu,…

Những ai có nguy cơ mắc phải (bị) nhức đầu?

Hầu hết tất cả mọi đối tượng, lứa tuổi đều có khả năng bị nhức đầu. Tuy nhiên, phụ nữ thì thường bị nhức đầu hơn nam giới.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) nhức đầu

Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị nhức đầu như là:

Gia đình có người bị mắc chứng đau nửa đầu.

Bị stress, mệt mỏi, rối loạn lo âu.

Thường xuyên sử dụng rượu, bia, thuốc lá, caffein và các chất kích thích.

Thường xuyên làm việc với máy tính như nhân viên đồ họa, IT,…

Bị chấn thương hoặc tai nạn có ảnh hưởng đến não.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán nhức đầu

Bác sĩ thường có thể chẩn đoán nhức đầu thông qua tiền sử bệnh, những triệu chứng lâm sàng của người bệnh. Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về đặc điểm của cơn đau: Cường độ nhức đầu, thời gian mỗi lần đau đầu là bao nhiêu, mức độ đau như thế nào,… Ngoài ra, bác sĩ sẽ hỏi thói quen sinh hoạt thường ngày của người bệnh như có hút thuốc không, có uống rượu bia, caffeine không, tính chất công việc, thói quen ngủ, thuốc đã sử dụng,…

Sau khi đã hỏi về những triệu chứng và thăm khám lâm sàng sơ bộ. Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và thực hiện một vài xét nghiệm cần thiết để có thể xác định nguyên nhân gây nhức đầu. 

Nội dung thăm khám bao gồm:

Khám chuyên khoa: Nha khoa, tai mũi họng, mắt,…

Khám thần kinh: Để có thể loại trừ những bệnh lý thần kinh có thể gây nhức đầu như xuất huyết não, u não, đa xơ cứng, động kinh,…

Khám toàn thân: Khám toàn bộ cơ quan nội tạng, nhất là tim mạch,…

Để có thể chẩn đoán bệnh chính xác, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một vài xét nghiệm khác, như là: 

Chụp X-quang hộp sọ, xoang và cột sống cổ;

Chụp MRI hoặc CT đầu;

Xét nghiệm máu và nước tiểu;

Ghi điện não;

Chọc dò tủy sống;

Chụp động mạch não.

Phương pháp điều trị nhức đầu

Nhức đầu có thể không cần phải điều trị nếu các triệu chứng của người bệnh nhẹ, người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi hợp lý và tránh để tâm lý căng thẳng.

Tuy nhiên, nếu nhức đầu thường xuyên xảy ra và trở nên tồi tệ hơn và làm ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày của người bệnh, hãy thảo luận với bác sĩ về việc điều trị phù hợp. 

Nếu nhức đầu là do một bệnh lý nào đó gây ra, thì bác sĩ sẽ tập trung điều trị bệnh lý gây nhức đầu. Khi tình trạng bệnh thuyên giảm, những cơn đau cũng sẽ biến mất. Nếu nhức đầu không liên quan tới bệnh lý. Bác sĩ sẽ đưa ra những biện pháp điều trị thích hợp.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc giảm đau: Aspirin, paracetamol, ibuprofen,… Tuy nhiên, người bệnh nên tránh việc lạm dụng thuốc có thể dẫn tới tình trạng đau đầu mạn tính.

Với những cơn đau xảy ra thường xuyên hoặc nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân sử dụng những thuốc trị đau đầu theo toa.

Đối với chứng đau nửa đầu mạn tính hoặc đau đầu từng cụm, bác sĩ có thể chỉ định một số thuốc để điều trị hoặc ngăn ngừa là:

Thuốc chẹn kênh canxi: Verapamil.

Thuốc chẹn beta: Propranolol, atenolol.

Thuốc chống trầm cảm: Amitriptyline.

Thuốc chống động kinh: Axit valproic.

Lithium.

Topiramate.

Dihydroergotamine.

Methysergide maleate (giúp giảm co thắt mạch máu).

Điều trị không dùng thuốc

Vật lý trị liệu: Bác sĩ có thể đưa ra những bài tập vật lý trị liệu để giúp người bệnh cái thiện sức khỏe.

Châm cứu: Giúp thay đổi lưu lượng máu, ngoài ra có thể làm giảm những cơn đau và giải tỏa những căng thẳng trong cuộc sống.

Liệu pháp nhiệt: Chườm nóng hoặc lạnh lên đầu và cổ trong khoảng 5 đến 10 phút, thực hiện nhiều lần trong ngày để có thể giúp giảm đau hiệu quả.

Thiền định: Giúp giải tỏa những căng thẳng, kiểm soát cơn đau và cải thiện giấc ngủ.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của nhức đầu

Chế độ dinh dưỡng:

Uống đủ nước;

Ăn thức ăn giàu carbonhydrate như bánh mì, trái cây, lúa mạch,…;

Bổ sung omega-3 như cá hồi, cá ngừ, rau xanh,...

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Phương pháp phòng ngừa nhức đầu hiệu quả

Dưới đây là một số cách đơn giản có thể giúp phòng ngừa nhức đầu, cụ thể:

Bỏ thuốc lá hoặc tránh xa khói thuốc lá;

Ngủ đủ giấc;

Ăn uống đầy đủ, hạn chế bỏ bữa;

Luôn để tinh thần thoải mái;

Tập những bài tập thể dục phù hợp;

Tránh những thức uống như rượu bia, caffeine;

Không làm việc quá sức, nên nghỉ giải lao khi làm việc căng thẳng. Bạn có thể tham khảo cách làm giảm đau đầu khi căng thẳng.

Xem thêm:

• Đau đầu nhói từng cơn có nguy hiểm không?
• Các vị trí đau đầu nguy hiểm cần đặc biệt chú ý
• Trẻ 4 tuổi hay kêu đau đầu có nguy hiểm không?