Chẩn đoán u nấm phổi Aspergillus

Aspergillus là một loài nấm mốc phổ biến trong môi trường. Ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc có nhiễm bệnh về phổi, nấm Aspergillus có thể gây ra các vấn đề sức khỏe, đặc biệt là khi nó xâm nhập vào phế nang và gây nên u nấm trong phổi. Chẩn đoán u nấm phổi Aspergillus trong điều trị dựa trên các đặc điểm lâm sàng, X-quang ngực và huyết thanh học các kháng thể đối với nấm Aspergillus.

U nấm phổi Aspergillus là bệnh gì?

Aspergillus là một loài nấm mốc phổ biến, đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy carbon và nitơ. Loại nấm này có chu kỳ sinh học đặc trưng với khả năng sinh sản cao, dẫn đến việc giải phóng bào tử nấm vào không khí với kích thước cơ thể nhỏ (2 – 3 μm), thuận lợi cho việc xâm nhập vào phế nang và phổi.

Dưới điều kiện miễn dịch bình thường, mặc dù chúng ta liên tục tiếp xúc với bào tử nấm Aspergillus, cơ thể có khả năng loại bỏ chúng mà không gây vấn đề.

Về mặt sinh bệnh học và mô bệnh học:

U nấm Aspergillus là những khối u giống như quả bóng chứa bào tử nấm, thường chứa Aspergillus fumigatus, một loại không xâm lấn của nấm Aspergillus trong phổi. Trong u nấm, bao gồm các thành phần như sợi nấm, fibrin, chất nhầy, tế bào viêm, máu và các yếu tố biểu mô. Thường thì u nấm Aspergillus không tăng kích thước. Trong một số trường hợp, u có thể co lại hoặc biến mất tự nhiên, chiếm khoảng 7% đến 10% số trường hợp và thường liên quan đến việc nhiễm khuẩn trong u. Một số trường hợp hiếm có thể xuất hiện u nấm Aspergillus trên da, não, sau phúc mạc và các xoang.

Bệnh u nấm phổi Aspergillus do đâu?

U nấm phổi Aspergillus có thể phát triển ở những người có hệ miễn dịch bình thường nhưng có các biến đổi cấu trúc phổi đặc biệt, bao gồm những điểm như:

Sau nhiễm lao phổi: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm từ 25 - 80% các trường hợp phát triển u nấm Aspergillus phổi.

Sarcoidosis: Một bệnh liên quan đến sự hình thành các u sưng đặc biệt trên cơ thể, có thể tạo điều kiện cho sự phát triển của Aspergillus.

Giãn phế quản do nhiều nguyên nhân: Các vấn đề về phế quản có thể tạo điều kiện cho sự xâm nhập và phát triển của nấm Aspergillus.

Nang phế quản: Tình trạng nang phế quản cũng có thể tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của u nấm Aspergillus.

Phổi biệt lập: Những tình trạng phổi biệt lập cũng có thể tạo điều kiện cho việc xâm nhập của nấm Aspergillus.

Viêm phổi do Pneumocystis đi kèm với thành phế quản mỏng: Các vấn đề viêm phổi có liên quan đến các biến đổi của thành phế quản cũng có thể tạo môi trường phù hợp cho sự phát triển của nấm Aspergillus.

Những tình trạng này cung cấp môi trường thuận lợi cho sự phát triển của Aspergillus trong phổi, mặc dù hệ miễn dịch có thể không bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chẩn đoán u nấm phổi Aspergillus

Chẩn đoán u nấm phổi Aspergillus thường dựa vào các đặc điểm lâm sàng cùng với việc sử dụng X-quang ngực và kiểm tra huyết thanh để xác nhận có các kháng thể đối với nấm Aspergillus hay không.

Trong hầu hết các trường hợp nhiễm u nấm phổi Aspergillus, không có triệu chứng rõ ràng. Đôi khi, u nấm có thể gây viêm mô xung quanh mạch máu phổi, có thể dẫn đến việc ho ra máu. Trong một số tình huống, u nấm có thể xâm lấn vào thành động mạch phế quản phổi, gây ra ho ra máu đe dọa tính mạng. Các triệu chứng như khó thở, sốt, mệt mỏi, và giảm cân ở bệnh nhân nhiễm u nấm Aspergillus cần phải loại trừ nguyên nhân từ bệnh phổi cơ bản hoặc các bệnh viêm nhiễm khác trước khi suy nghĩ đến u nấm.

Các u nấm Aspergillus thường xuất hiện trong các hốc lao phổi sau khi điều trị. Do đó, chúng thường được phát hiện nhiều nhất ở các vùng phân thùy trên và dưới của phổi. Trên X-quang ngực, thường thấy một khối u tròn hoặc hình trứng trong một hốc (có đường kính khoảng 3-5 cm). Vùng không khí xung quanh u nấm có hình dạng như lưỡi liềm, được gọi là dấu hiệu Monod. Vị trí của u nấm có thể thay đổi tùy thuộc vào tư thế khi chụp X-quang.

Trên hình ảnh cắt lớp CT scan, u nấm phổi Aspergillus thường chỉ là một khối u tròn trong một hốc. Dấu hiệu Monod về không khí xung quanh u nấm thường hiển thị và sự di động của khối u có thể được chứng minh khi bệnh nhân thay đổi giữa tư thế nằm sấp và nằm ngửa. Đôi khi, u nấm có thể lấp đầy toàn bộ hốc, làm mất dấu hiệu về không khí xung quanh và không còn di động được nữa. Do tình trạng viêm và hình thành mô xung quanh mạch máu, động mạch phế quản xung quanh có thể phì đại và màng phổi lân cận cũng có thể bị đặc hóa.

Hơn nửa số bệnh nhân mắc u nấm có kết quả dương tính trong việc cấy đàm với nấm Aspergillus. Tuy nhiên, phương pháp này không phải lúc nào cũng nhạy và đặc hiệu để chẩn đoán. Do đó, kết quả về việc phát hiện kháng thể đối với Aspergillus là cần thiết để xác định chẩn đoán u nấm.

Trong các trường hợp khó khăn, việc thực hiện sinh thiết phổi là cần thiết để xác định chẩn đoán cuối cùng.

Cần phân biệt chẩn đoán với một số bệnh lý khác có hình ảnh tương tự như:

• Ung thư phổi.
• U hạt Wegener.
• Cục máu đông trong một hốc có sẵn.
• Nang sán trong quá trình phân hủy.
• Áp xe phổi.

Hy vọng nội dung thông tin bài viết đã giúp bạn hiêu rõ hơn về chẩn đoán u nấm phổi Aspergillus trong điều trị bệnh. Chẩn đoán lâm sàng dựa trên tiền sử mắc bệnh lao, hình ảnh phim X quang và các xét nghiệm huyết thanh theo chỉ định của bác sĩ.

Xem thêm:

• Lợi ích của việc tầm soát sức khỏe định kỳ là gì?
• Sàng lọc thể mang đánh giá nguy cơ di truyền bệnh lý