Chỉ số GPT là gì? Khi nào cần thực hiện xét nghiệm ALT/GPT?

GPT là một trong 4 chỉ số men gan quan trọng, có tác dụng phản ánh tình trạng tổn thương của gan. Tùy vào mức độ nặng nhẹ của bệnh gan mà chỉ số GPT sẽ có sự thay đổi. Vậy chỉ số GPT là gì? Khi nào cần tiến hành xét nghiệp GPT? GPT tăng bao nhiêu là nguy hiểm? 

Chỉ số GPT là gì?

GPT còn có tên là ALT- là cụm từ viết tắt của enzyme Alanine aminotransferase, một loại enzym đặc trưng xuất hiện ở các tế bào gan, ngoài ra nó cũng có ở thận, tim và cơ xương nhưng với số lượng ít hơn ở gan. ALT là một chất xúc tác giúp quá trình chuyển đổi axit amin Alanine thành L-glutamate và cả Pyruvate. Đồng thời, enzym này cũng là chất trung gian đóng vai trò quan trọng giúp tạo ra năng lượng tế bào.

Chỉ số GPT là một chỉ số đặc hiệu của men gan

Chỉ số GPT là một chỉ số đặc hiệu của men gan, được dùng để đánh giá tình trạng tổn thương của gan và các vấn đề liên quan khác. Xét nghiệm GPT được chỉ định trong chẩn đoán, điều trị các bệnh liên quan đến gan. Xét nghiệm GPT có thể được chỉ định riêng lẻ hoặc kết hợp với một số xét nghiệm khác như xét nghiệm AST để đánh giá chuẩn xác nhất về tình trạng tổn thương của gan.

Nguyên nhân gây GPT cao 

Sau khi tìm hiểu về chỉ số GPT là gì, chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp về nguyên nhân gây GPT cao. Chỉ số GPT cao bất thường có thể do một số nguyên nhân sau:

• Mắc các bệnh viêm gan do virus như viêm gan A, B, C, E, D.
• Uống rượu bia, nhất là rượu tự pha nhiều và kéo dài.
• Mắc bệnh sốt rét.
• Mắc bệnh về đường mật như viêm đường mật, viêm túi mật, sỏi đường mật, teo đường mật bẩm sinh hoặc áp-xe gan.

Men gan cao rất dễ gây ra tình trạng xơ gan, đặc biệt ở những người có thể trạng yếu, sức đề kháng kém thì sẽ có nguy cơ cao mắc viêm gan, thậm chí nặng hơn có thể gây ung thư gan. Do đó, nếu được chẩn đoán là có chỉ số men gan cao thì bệnh nhân cần hết sức thận trọng trong việc thăm khám bệnh, tư vấn và điều trị kịp thời, tránh để tình trạng bệnh càng ngày càng nghiêm trọng.

Nếu như bị viêm gan cấp tính thì chỉ số GPT trong máu thường duy trì ở mức cao liên tục khoảng 1- 2 tháng. Và khoảng 3- 6 tháng sau đó, chỉ số này sẽ về lại mức bình thường.

Chỉ số GPT tăng bao nhiêu là nguy hiểm?

Chỉ số GPT tăng bao nhiêu là bình thường, bao nhiêu là nguy hiểm là điều được khá nhiều người quan tâm. Vì vậy, chúng ta sẽ đi tìm hiểu xem kết quả như thế nào là bình thường và bất thường:

Kết quả bình thường:

• Người trưởng thành hoặc trẻ em: 4 - 36 đơn vị/l ở 37°C, hoặc 4-36 đơn vị/l (đơn vị SI).
• Người lớn tuổi: Có thể cao hơn so với người trưởng thành.
• Trẻ sơ sinh: Có thể cao gấp đôi người trưởng thành.

Chỉ số GPT tăng bao nhiêu là bình thường?

Kết quả bất thường:

• Trong trường hợp tế bào gan bị phá hủy thì enzyme GPT được giải phóng vào máu với số lượng lớn, khiến chỉ số GPT tăng lên.
• Khi GPT đạt trên 200 UI/L thì đây là cảnh báo tình trạng nguy hiểm.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm ALT/GPT?

Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về việc khi nào cần thực hiện xét nghiệm ALT/GPT cũng như những điều cần biết về xét nghiệm này.

Xét nghiệm GPT sẽ được chỉ định khi:

• Xác định mắc các bệnh liên quan đến gan, đặc biệt là xơ gan và viêm gan do rượu, do thuốc hay do siêu vi.
• Kiểm tra gan có bị tổn thương hay không.
• Để xác định nguyên nhân gây bệnh vàng da là do bất thường về máu hay là bất thường ở gan.
• Theo dõi tình trạng gan khi đang sử dụng các thuốc điều trị các bệnh khác nhưng gây hại đến gan.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm GPT

Các yếu tố gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm ALT/GPT bao gồm:

• Nếu bạn vừa tiêm vào bắp thịt thì xét nghiệm GPT có thể sẽ không chính xác.
• Một số thuốc có thành phần từ thiên nhiên có thể làm kết quả GPT không chính xác.
• Tập luyện thể dục thể thao cường độ mạnh hoặc bị chấn thương cơ sẽ làm tăng chỉ số ALT/GPT.
• Đặt ống thông tim mạch hoặc tiến hành phẫu thuật trong thời gian gần đây cũng là nguyên nhân có thể làm tăng nồng độ GPT.
• Những thuốc có thể làm tăng nồng độ GPT như: Acetaminophen, Allopurinol, thuốc tránh thai, oxacillin, quinidin, verapamil,...

Nên làm gì trước khi xét nghiệm GPT?

Bạn cần tránh các hoạt động quá nặng và phải báo cho bác sĩ biết chi tiết về:

• Mọi loại thuốc được kê đơn và các loại thảo dược bạn đang dùng;
• Những loại thuốc mà bạn bị dị ứng;
• Bạn đang có thai hay không;
• Bạn nên hỏi bác sĩ của bạn về tất cả lo lắng liên quan đến xét nghiệm như xét nghiệm có biến chứng gì nguy hiểm không, nó sẽ được tiến hành như thế nào và kết quả ra sao,...

Khi đi xét nghiệm, bạn nên chọn áo ngắn tay để nhân viên y tế có thể thuận tiện hơn trong việc lấy máu từ cánh tay.

Cách phòng ngừa tăng GPT hiệu quả

Có nhiều cách để bảo vệ sức khỏe của gan, đặc biệt là hạn chế tăng men gan, trong đó đặc biệt là tăng ALT/GPT. Sau đây là một số cách để bảo vệ gan:

Ăn uống hợp lý

Hoa quả tươi và rau xanh rất tốt cho sức khỏe cơ thể vì chúng giúp mát gan, lợi tiểu, giàu vitamin và khoáng chất. Bạn nên hạn chế ăn các loại thức ăn chế biến sẵn cũng như bia, rượu, cà phê, chất kích thích. Bên cạnh đó, không nên hút thuốc lá vì nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.

Ngủ sớm và đúng giờ

Hãy tập cho bản thân thói quen ngủ sớm và ngủ đủ. Tốt nhất, các bạn hãy đi ngủ trước 23h vì ngủ sớm giúp máu trong cơ thể bạn có đủ thời gian trở về gan và giải độc cho gan.

Uống nhiều nước

Hãy bổ sung từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày cho cơ thể. Bên cạnh đó, để đạt được hiệu quả giải độc cho gan, hãy uống nước nhiều lần trong một ngày và mỗi lần chỉ nên uống từ 150 -200ml.

Tránh lạm dụng thuốc

Để gan được khỏe mạnh, hãy hạn chế uống thuốc, đặc biệt là các loại thuốc có độc cho gan. Có thể cân nhắc dùng những chế phẩm tốt hơn cho gan. Tuy nhiên, nên quan tâm nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm và nhà sản xuất. Những sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên và có thử nghiệm lâm sàng rõ ràng nên được ưu tiên dùng để không làm hại đến gan.

Để gan được khỏe mạnh, hãy tránh việc lạm dụng thuốc

Luyện tập thể dục, thể thao

Thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao sẽ giúp tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể, bảo vệ và duy trì ổn định chức năng giải độc của gan. Các loại hình thể dục và thể thao đơn giản và không mất quá nhiều sức thường có lợi cho gan chẳng hạn như: Đi bộ, đạp xe, bơi lội,chạy bộ,…

Tránh lây nhiễm

Nên tiêm ngừa viêm gan cũng như sinh hoạt tình dục một cách an toàn. Nếu trong gia đình có người mắc các bệnh về gan thì bạn nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, đúng cách.

Qua bài viết này, chắc hẳn mọi người đã có thêm nhiều thông tin hữu ích về chỉ số GPT là gì cùng các kiến thức liên quan đến xét nghiệm GPT. Các bạn cũng cần thường xuyên chú ý sức khỏe bằng cách thực hiện các biện pháp ngăn ngừa GPT kể trên.

Phương Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp