Chỉ số PSA cao có báo hiệu bệnh gì không?

Ung thư tuyến tiền liệt là điều không nam giới nào mong muốn gặp phải trong cuộc đời. Như những loại ung thư khác, ung thư tuyến tiền liệt cũng không có dấu hiệu đặc trưng, nhưng trong giai đoạn đầu thường có chỉ số PSA cao hơn. Nhà thuốc Long Châu sẽ giải thích rõ hơn trong bài viết dưới đây về xét nghiệm PSA cũng như ung thư tuyến tiền liệt.

Tổng quan về ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, nhất là ở độ tuổi trung niên và người già. Một số thông tin tổng quan về ung thư tuyến tiền liệt như sau:

Tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ có kích thước khoảng bằng quả óc chó, nằm phía dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo (ống dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể). Chức năng chính của tuyến tiền liệt là sản xuất một phần của dịch tinh, thành phần chính của tinh dịch, giúp nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng.

Triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt

Triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt trong giai đoạn đầu, ung thư tuyến tiền liệt thường không gây ra triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, có thể xuất hiện các triệu chứng như: 

• Khó khăn khi tiểu tiện, dòng nước tiểu yếu hoặc gián đoạn; 
• Tiểu nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm; 
• Đau hoặc cảm giác nóng rát khi tiểu; 
• Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch; 
• Đau lưng, hông, hoặc vùng xương chậu và rối loạn chức năng cương dương.

Nguyên nhân dẫn đến ung thư tuyến tiền liệt

Nguyên nhân dẫn đến ung thư tuyến tiền liệt vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có một số yếu tố nguy cơ đã được biết đến như: Tuổi tác, tiền sử gia đình, chủng tộc (Người gốc Phi có nguy cơ mắc và tử vong cao hơn so với người da trắng hoặc người châu Á) và chế độ ăn uống chất béo động vật, ít rau quả có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.

Xét nghiệm PSA dùng để làm gì?

Xét nghiệm PSA (Prostate-Specific Antigen) là một xét nghiệm máu dùng để đo nồng độ của kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) trong máu. PSA là một protein được sản xuất bởi cả các tế bào lành mạnh và tế bào ung thư trong tuyến tiền liệt. Mục đích của xét nghiệm PSA bao gồm:

Sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt

Xét nghiệm PSA thường được sử dụng như một công cụ sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt ở những nam giới không có triệu chứng. Mức PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt, mặc dù cũng có thể do các điều kiện khác như viêm tuyến tiền liệt hoặc phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH).

Theo dõi hiệu quả điều trị

Đối với những người đã được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt, xét nghiệm PSA có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị như phẫu thuật, xạ trị, hoặc liệu pháp hormone trong quá trình điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Sự giảm nồng độ PSA sau điều trị là hiệu quả của phương pháp điều trị.

Theo dõi nguy cơ tái phát bệnh

Sau khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt, xét nghiệm PSA được sử dụng để theo dõi sự tái phát của ung thư. Nếu nồng độ PSA bắt đầu tăng trở lại sau một giai đoạn thấp nhờ điều trị, điều này có thể cho thấy ung thư đã tái phát trở lại.

Đánh giá nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt

Trong một số trường hợp, bác sĩ sử dụng xét nghiệm PSA kết hợp với các yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến tiền liệt khác để đánh giá nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt và quyết định có cần thiết phải làm thêm các xét nghiệm khác như sinh thiết tuyến tiền liệt.

Nguy cơ mắc các bệnh lý khác khi chỉ số PSA cao

Ngoài ung thư tuyến tiền liệt, chỉ số PSA cao còn có thể báo hiệu một số tình trạng và bệnh lý khác liên quan đến tuyến tiền liệt. Dưới đây là một số bệnh lý có thể gây tăng chỉ số PSA ngoại trừ ung thư tuyến tiền liệt:

Phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH - Benign Prostatic Hyperplasia)

Phì đại tuyến tiền liệt lành tính là tình trạng tuyến tiền liệt lớn hơn bình thường nhưng không phải là ung thư. BPH thường gặp ở nam giới lớn tuổi và có thể gây ra các triệu chứng như khó tiểu, tiểu đêm và dòng nước tiểu yếu.

Viêm tuyến tiền liệt (Prostatitis)

Viêm tuyến tiền liệt là viêm nhiễm ở tuyến tiền liệt, có thể do vi khuẩn hoặc không. Viêm tuyến tiền liệt có thể gây ra các triệu chứng như đau khi tiểu, đau vùng chậu, và sốt. Có hai loại viêm tuyến tiền liệt chính: Viêm tuyến tiền liệt cấp tính và viêm tuyến tiền liệt mãn tính.

Nhiễm trùng đường tiểu (UTI - Urinary Tract Infection)

Từ nhiễm trùng đường tiểu dẫn đến kích thích tuyến tiền liệt, dẫn đến tăng chỉ số PSA. Triệu chứng của nhiễm trùng đường tiểu bao gồm đau khi tiểu, tiểu ra máu, và cảm giác tiểu buốt.

Tác động cơ học lên tuyến tiền liệt

Các tác động cơ học như thủ thuật y tế, ngồi xe đạp lâu, hoặc xuất tinh gần thời điểm xét nghiệm có thể làm tăng tạm thời chỉ số PSA.

Mặc dù chỉ số PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt, nhưng nó không đặc hiệu hoàn toàn và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, nếu chỉ số PSA cao, cần có thêm các xét nghiệm và đánh giá khác để xác định chính xác nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của tuyến tiền liệt.