Tại sao bạn nên sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt?

Bài viết được tham vấn từ Bác sĩ Wong Yet Chen Michael

Chuyên khoa Thận - Tiết niệu, Bệnh viện Mount Elizabeth, Singapore

Tiến sĩ Michael Wong, bác sĩ tiết niệu cho biết: “Điều đáng ngạc nhiên là 30% bệnh nhân mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn cuối có thể sống sót ít nhất 5 năm”.

Trên thực tế, trong trường hợp khối u nhỏ và nằm trong tuyến tiền liệt, đa số các bác sĩ chỉ định theo dõi bệnh nhân thay vì đề xuất các hình thức điều trị tích cực hơn. Để tìm hiểu thêm về tình trạng của bạn và các phương pháp điều trị, hãy tham khảo ý kiến với bác sĩ chuyên khoa.

Dưới đây là những sự thật bạn cần biết về bệnh ung thư tuyến tiền liệt và những gì sẽ xảy ra khi bạn đi xét nghiệm bệnh lý này.

Ung thư tuyến tiền liệt có thể được phát hiện sớm không?

Sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt có thể giúp phát hiện ung thư trước khi các triệu chứng phát triển hoặc khi khối u vẫn còn ở giai đoạn đầu. Vì ung thư tuyến tiền liệt đôi khi có thể diễn tiến một cách âm thầm nên việc phát hiện sớm thường giúp điều trị ung thư dễ dàng hơn, mang lại tiên lượng tích cực hơn.

Ai có nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt?

Giống như các bệnh ung thư khác, khả năng phát triển ung thư tuyến tiền liệt của bạn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, chủng tộc và tiền sử gia đình.

• Tuổi tác: Càng lớn tuổi bạn càng có nguy cơ mắc bệnh càng cao.
• Chủng tộc: Người Mỹ gốc Á và người Mỹ gốc Latinh có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt thấp hơn so với người da trắng. Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.
• Tiền sử gia đình: Nếu bố, anh trai hoặc chú của bạn đã từng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt thì nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.

Khi nào cần làm xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt?

Hãy đến gặp bác sĩ để xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt nếu bạn có các triệu chứng sau:

• Khó đi tiểu.
• Đi tiểu thường xuyên hơn vào ban đêm.
• Máu lẫn trong tinh dịch của bạn.
• Gặp vấn đề rối loạn cương dương.

Bác sĩ tiết niệu sẽ điều tra xem liệu bạn chỉ bị phì đại tuyến tiền liệt - một tiến trình tự nhiên của quá trình lão hóa, hay liệu có bất kỳ tế bào ung thư nào không.

Nếu bạn không có triệu chứng, bác sĩ Wong vẫn khuyến cáo bạn nên đi sàng lọc thường xuyên sau 45 tuổi, đặc biệt nếu bạn có chủng tộc hoặc tiền sử gia đình có nguy cơ.

Nếu bạn biết thành viên trong gia đình có gen BRCA1 và BRCA2 (thường liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú và ung thư buồng trứng), thì bạn cũng nên đi sàng lọc. Mối liên hệ giữa các gen này và ung thư tuyến tiền liệt hiện đang được nghiên cứu, mặc dù kết quả vẫn chưa được chứng minh.

Nếu bạn không chắc chắn về tiền sử gia đình mình, hãy tham khảo bác sĩ để xem bạn có cần xét nghiệm hay không.

Các loại xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt

Các xét nghiệm khác nhau mà bác sĩ có thể đề nghị để kiểm tra tuyến tiền liệt của bạn:

• Kiểm tra trực tràng kỹ thuật số: Bác sĩ sẽ kiểm tra trực tràng của bạn để tìm xem có khối u bất thường nào ở khu vực tuyến tiền liệt hay không.
• Siêu âm: Bác sĩ có thể đưa một đầu dò nhỏ vào trực tràng để chụp ảnh tuyến tiền liệt.
• Xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA): Xét nghiệm máu này là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất để kiểm tra tuyến tiền liệt phì đại, viêm tuyến tiền liệt (sưng) và ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, xét nghiệm này không đáng tin cậy để kiểm tra ung thư. Kết hợp nó với xét nghiệm máu PHI (Chỉ số sức khỏe tuyến tiền liệt) và xét nghiệm sinh thiết 4Kscore được cho là đặc hiệu hơn.
• Sinh thiết: Nếu kết quả xét nghiệm PSA của bạn cao, bác sĩ tiết niệu sẽ chỉ định sinh thiết để kiểm tra mô tuyến tiền liệt để kiểm tra tế bào ung thư. Nhiều nam giới lo ngại về quy trình xét nghiệm này, nhưng trên thực tế, đó là một xét nghiệm đơn giản, chỉ mất 10 phút.

Quá trình sinh thiết

Đây là những gì xảy ra khi bác sĩ tiến hành sinh thiết: Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu sẽ dùng cây kim nhỏ xuyên qua thành trực tràng để vào tuyến tiền liệt nhằm lấy ra những mảnh mô nhỏ để xét nghiệm. Khoảng chục mẫu từ các khu vực khác nhau của tuyến tiền liệt sẽ được thu thập.

Xét nghiệm này chỉ gây khó chịu nhẹ nhưng bạn có thể thấy một ít máu lẫn trong nước tiểu hoặc tinh dịch, đồng thời có thể xuất huyết nhẹ ở mông, tình trạng này có thể kéo dài trong vài tuần.

Đôi khi, sinh thiết có thể bỏ sót phần ung thư của tuyến tiền liệt và bác sĩ chuyên khoa tiết niệu có thể cần thực hiện lại quy trình trên để kiểm tra nhiều khu vực hơn.

Trong một số trường hợp, bác sĩ tiết niệu của bạn có thể sử dụng sinh thiết tuyến tiền liệt dưới hướng dẫn của siêu âm, MRI để tăng độ chính xác trong việc phát hiện các tổn thương ung thư tuyến tiền liệt nhỏ mà không thể sờ thấy trên lâm sàng bằng các kỹ thuật khác.

Sẽ mất bao lâu để có được kết quả sinh thiết?

Các mẫu sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích và bác sĩ sẽ nhận được kết quả trong vòng vài ngày. Nếu xét nghiệm phát hiện ung thư, bạn sẽ nhận được đánh giá bằng thang điểm Gleason. Thang đo này cho thấy mức độ ác tính ung thư của bạn. Điểm của bạn càng cao thì khả năng ung thư của bạn sẽ phát triển và di căn càng cao.

Cần làm gì khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt?

Bác sĩ Wong khuyên bệnh nhân nên bình tĩnh và trên thực tế, khả năng đáp ứng điều trị là rất cao, đặc biệt đối với bệnh ung thư được phát hiện ở giai đoạn đầu. Khi ung thư đã được chẩn đoán, bạn có thể bắt đầu được điều trị.

Ông nói: “Tin tốt là một khi bạn tìm được bác sĩ chuyên ngành tiết niệu và tuân thủ các phác đồ điều trị tốt, kết quả đạt được sẽ tốt hơn nhiều so với những gì bạn mong đợi”.

Điều trị bệnh ung thư tuyến tiền liệt như thế nào?

Theo dõi diễn tiến bệnh

Nếu khối ung thư nhỏ và không di căn ra ngoài tuyến tiền liệt, bác sĩ chuyên khoa tiết niệu có thể sẽ đề xuất phương pháp theo dõi. Điều này sẽ bao gồm việc sàng lọc, đánh giá  thường xuyên để xem liệu khối u có phát triển lớn hơn hay không.

Nếu bác sĩ tiết niệu cho rằng ung thư có khả năng di căn, bạn sẽ được đề nghị điều trị. Các phương pháp bao gồm: Điều trị không xâm lấn hoặc phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt triệt căn bằng robot, đây là một thủ thuật để cắt bỏ tuyến tiền liệt.

Tiến sĩ Wong giải thích: “Trong việc kiểm soát ung thư đối với bệnh ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm, phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt triệt căn bằng robot chắc chắn được coi là một trong những lựa chọn tối ưu”.

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt của bạn có thể mất tới 3 giờ 30 phút để thực hiện và được thực hiện thông qua 5 vết mổ nhỏ ở thành bụng. Bạn sẽ phải nằm viện từ 2 – 3 đêm nhưng hầu hết bệnh nhân đều hồi phục nhanh chóng. Khi xuất viện, bạn sẽ được đưa về nhà với một ống thông tiểu, một ống nhỏ được đưa vào bàng quang để bạn có thể đi vệ sinh mà không làm ảnh hưởng đến quá trình lành vết thương.

Tác dụng không mong muốn

Bạn có thể bị tiểu không tự chủ trong 3 - 4 tháng trước khi hồi phục hoàn toàn. Bạn cũng có thể bị rối loạn cương dương, nhưng nếu được theo dõi thường xuyên, tư vấn và dùng thuốc phù hợp, quá trình bình phục sẽ mất từ ​​​​9 đến 12 tháng.

Liệu pháp không xâm lấn

Nếu bạn không muốn phẫu thuật, bác sĩ tiết niệu có thể đề nghị điều trị bằng xạ trị ngoại trú trong 7 - 8 tuần để thu nhỏ khối u và ngăn ngừa tái phát. Điều này có thể sẽ được thực hiện trong 20 phút mỗi ngày trong tuần.

Nếu bệnh ung thư của bạn ở giai đoạn muộn và đã di căn đến các hạch bạch huyết hoặc xương thì bác sĩ Wong cho rằng việc điều trị là "rất đơn giản" và đáp ứng điều trị ở gần 3/4 số bệnh nhân. Bạn sẽ trải qua liệu pháp nội tiết tố để thu nhỏ khối u ung thư ở tuyến tiền liệt và các khu vực bị ảnh hưởng khác. Tiếp theo, bệnh nhân có thể được điều trị bằng tia xạ để giảm thêm nguy cơ tái phát.

Mặc dù phương pháp điều trị này có thể kéo dài tới 2 - 3 năm nhưng cuối cùng, bệnh ung thư tuyến tiền liệt của bạn vẫn có khả năng tái phát và không đáp ứng với liệu pháp hormone. Việc tìm kiếm các phương pháp trị liệu khác hiện đang được tiến hành trên toàn cầu để kiểm soát căn bệnh này.

Để tìm hiểu thêm về xét nghiệm và điều trị tuyến tiền liệt, bạn hãy thăm khám với bác sĩ chuyên khoa.