Chỉ số Roma có ý nghĩa như thế nào trong chẩn đoán bệnh ung thư buồng trứng?

Ung thư buồng trứng là một trong những bệnh lý nguy hiểm trong các bệnh ung thư xảy ra ở cơ quan sinh dục nữ. Bệnh lý này đang ngày càng trở nên phổ biến và gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe sinh sản của người phụ nữ. Để chẩn đoán bệnh ung thư buồng trứng, chỉ số Roma đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tầm soát và phát hiện bệnh lý này. Vậy chỉ số Roma là gì?

Khái quát về bệnh ung thư buồng trứng

Buồng trứng là một bộ phận thuộc cơ quan sinh sản của người phụ nữ và mỗi phụ nữ có 2 buồng trứng.

Ung thư buồng trứng có tên tiếng Anh là Ovarian cancer, là hiện tượng các tế bào phát triển một cách bất thường và không tuân theo sự kiểm soát của cơ thể, sau đó chúng xâm lấn và phá huỷ các mô cũng như cơ quan xung quanh, thậm chí là di căn đến các cơ quan ở xa trong cơ thể và gây ra ung thư thứ phát tại cơ quan đó.

Khối u phát triển bên trong buồng trứng có thể là lành tính hoặc ác tính. Khối u lành tính không phải là ung thư và có thể điều trị khỏi bằng phương pháp phẫu thuật bóc tách khối u hoặc cắt bỏ một phần hay một bên của buồng trứng. Ngược lại, khối u ác tính chính là ung thư, phát triển nhanh chóng và xâm lấn cũng như phá huỷ các mô xung quanh.

Các thể của ung thư buồng trứng gồm có:

• Ung thư biểu mô buồng trứng: Khối u xuất phát từ các tế bào trên bề mặt buồng trứng.
• Ung thư tế bào mầm: Khối u xuất phát từ các tế bào sản sinh ra trứng.
• Ung thư khác: Khối u xuất phát từ các tế bào mô đệm sinh dục, trung mô hoặc tế bào ung thư di căn.

Thông thường, các triệu chứng của ung thư buồng trứng trong giai đoạn đầu thường rất mờ nhạt và dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh lý phụ khoa khác. Tuy nhiên, khi thấy cơ thể xuất hiện một số dấu hiệu sau đây thì chị em cần đi khám phụ khoa vì có thể là biểu hiện sớm của ung thư buồng trứng, cụ thể là:

• Khó chịu hoặc đau ở vùng bụng dưới;
• Rối loạn tiêu hoá;
• Ăn uống kém, thường xuyên bị đầy bụng;
• Tăng hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Tần suất đi tiểu tăng lên;
• Đau lưng;
• Chu kỳ kinh nguyệt bất thường;
• Chảy máu âm đạo bất thường sau mãn kinh;
• Đau rát khi quan hệ tình dục;
• Mệt mỏi, cáu gắt thường xuyên.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa ung thư buồng trứng với một số yếu tố sau:

• Tiền sử gia đình;
• Tiền sử bệnh lý của bản thân;
• Độ tuổi;
• Phụ nữ đã mãn kinh hoặc ít sinh đẻ;
• Sử dụng thuốc kích thích phóng noãn;
• Sử dụng bột Talc;
• Điều trị hormon thay thế.

Chẩn đoán bệnh ung thư buồng trứng như thế nào?

Để chẩn đoán chính xác bệnh ung thư buồng trứng, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám thực thể cho người bệnh (khám vùng chậu như âm đạo, âm hộ, tử cung, buồng trứng…) và dựa vào kết quả của một số kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng, bao gồm:

• Xét nghiệm CA125 trong máu: CA125 là một loại protein có nguồn gốc từ ống cận trung thận paramesonephric và tế bào trung biểu mô. Được biết, CA125 gây ức chế đáp ứng miễn dịch kháng ung thư, từ đó thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư. Theo thống kê, có khoảng 80% bệnh nhân ung thư buồng trứng có nồng độ CA125 cao hơn so với mức bình thường. Tuy nhiên, CA125 tăng cũng là dấu hiệu của một số tình trạng sức khoẻ khác như bệnh phụ khoa lành tính, viêm tụy, xơ gan, suy thận, mang thai… Do đó, người bệnh cần thực hiện thêm một số xét nghiệm khác.
• Xét nghiệm HE4: HE4 tồn tại chủ yếu trong mô của hệ sinh dục nữ, mào tinh và ống dẫn tinh của hệ sinh dục nam. HE4 có khả năng ức chế men protease và tham gia vào chức năng của hệ miễn dịch. Ở bệnh nhân ung thư buồng trứng, chỉ số HE4 tăng là một dấu hiệu sớm cảnh báo sự phát triển cũng như xâm lấn của các tế bào ung thư buồng trứng.
• Siêu âm: Bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm đưa vào âm đạo nhằm kiểm tra kích thước, mật độ, cấu trúc, hình dạng của khối u buồng trứng.
• Chụp CT/MRI: Chụp CT hoặc MRI sẽ giúp bác sĩ xác định được vị trí của khối u, quan sát rõ hình ảnh của khối u để đưa ra chẩn đoán chính xác bệnh ung thư buồng trứng và giai đoạn của bệnh.
• Chụp X-quang ngực: Nhằm kiểm tra tế bào ung thư buồng trứng đã di căn đến phổi hay chưa.
• Sinh thiết: Nhằm xác định loại tế bào ung thư, giai đoạn của bệnh để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Trong các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng bệnh ung thư buồng trứng được kể trên thì xét nghiệm CA125 và xét nghiệm HE4 đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra chẩn đoán xác định của bệnh ung thư buồng trứng. Sự kết hợp giữa xét nghiệm CA12, xét nghiệm HE4 cùng với chu kỳ kinh nguyệt có thể giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn, nhanh chóng hơn về tính chất của khối u trong buồng trứng và được gọi chung là xét nghiệm Roma test hay chỉ số Roma.

Chỉ số Roma có ý nghĩa như thế nào trong chẩn đoán bệnh ung thư buồng trứng?

Chỉ số Roma là sự kết hợp của nồng độ CA125, nồng độ HE4 và tình trạng kinh nguyệt của người bệnh nhằm tính toán được nguy cơ của bệnh ung thư buồng trứng.

Trong đánh giá về nguy cơ ung thư vùng chậu, chỉ số CA125 không đủ độ nhạy và độ đặc hiệu để phân được giai đoạn của bệnh, vị trí khối u cũng như tính chất của khối u, cụ thể như sau:

• Nồng độ CA125 tăng ở 80% ca bệnh ung thư buồng trứng thể biểu mô, còn lại 20% không tăng.
• Nồng độ CA125 tăng ở 50% trường hợp ung thư buồng trứng giai đoạn sớm, %50% còn lại không xác định được.
• Nồng độ CA125 có thể tăng ở một số bệnh lý phụ khoa lành tính.

Tuy nhiên, khi kết hợp xét nghiệm Ca125 với xét nghiệm HE4 trong việc tầm soát và chẩn đoán bệnh ung thư buồng trứng sẽ giúp tăng thêm 10% khả năng phát hiện bệnh cũng như xác định bệnh có tiến triển hay tái phát. Cụ thể như sau:

• Nồng độ HE4 tăng trong huyết thanh ở bệnh nhân ung thư buồng trứng thể biểu mô và ngày càng tăng cao khi bệnh tiến triển nặng hơn.
• Nồng độ HE4 không tăng ở hầu hết các bệnh lý phụ khoa lành tính như u nang buồng trứng hay bệnh lạc nội mạc tử cung.
• Xét nghiệm HE4 có thể giúp phát hiện ra bệnh ung thư buồng trứng ở các giai đoạn đầu của bệnh tốt hơn CA125.
• Xét nghiệm HE4 giúp tăng thêm 25% khả năng xác định bệnh nhân tái phát lại mà CA125 bỏ qua.

Ngoài ra, chỉ số Roma ít tăng trong các bệnh lý phụ khoa lành tính, đặc biệt là khi sử dụng riêng HE4 hoặc CA125. Đồng thời, chỉ số Roma giúp cải thiện các đánh giá về nguy cơ khối u ở vùng chậu, độ nhạy cũng như độ đặc hiệu trong việc phân biệt bệnh ung thư buồng trứng với các bệnh lý lành tính tốt hơn so với chỉ dùng xét nghiệm CA125.

Bên cạnh CA125 và HE4, tình trạng chu kỳ kinh nguyệt của người bệnh cũng ảnh hưởng đến chỉ số Roma. Do đó, khi thực hiện xét nghiệm cần lưu ý đến những bệnh nhân mãn kinh hay tiền mãn kinh để có được kết quả chính xác nhất.

Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về bệnh ung thư buồng trứng và chỉ số Roma. Chỉ số Roma có mối liên quan chặt chẽ với nồng độ CA125 và nồng độ HE4 trong huyết thanh. Đồng thời, chỉ số Roma có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh ung thư buồng trứng cũng như giai đoạn của bệnh.