Có nên đăng ký hiến tim không? Quy định và thủ tục hiến tim

Hiến tim là một hành động cao đẹp, mang lại cơ hội sống cho những người đang chờ ghép tim. Tuy nhiên vẫn còn nhiều người băn khoăn có nên đăng ký hiến tim hay không? Việc đăng ký hiến tim cần tuân thủ quy định pháp luật và thủ tục y tế nghiêm ngặt nào? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ A - Z về hiến tim.

Hiến tim - Một nghĩa cử nhân văn cao đẹp

Hiến tim là hành động tự nguyện hiến tặng trái tim của mình sau khi qua đời để cứu sống những bệnh nhân mắc suy tim giai đoạn cuối - những người không còn cơ hội phục hồi bằng điều trị thông thường. Đây là một phần của chương trình hiến tạng nhân đạo, được pháp luật Việt Nam công nhận và bảo hộ theo quy định của Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác.

Trên thế giới hiện nay có hai nguồn tổ chức hiến tim gồm: Hiến từ người chết não (được áp dụng rộng rãi) và hiến từ người cho sau ngừng tuần hoàn. Ở Việt Nam, ghép tim từ nguồn chết não là cơ chế chủ yếu, ghép tim từ người cho sau ngừng tuần hoàn chưa phổ biến.

Một trái tim được hiến có thể giúp kéo dài và hồi sinh sự sống cho bệnh nhân đang đối mặt với “án tử”. Hành động này góp phần thúc đẩy sự phát triển của y học ghép tạng, nâng cao nhận thức và tinh thần sẻ chia trong cộng đồng về ý nghĩa của việc hiến tạng sau khi qua đời.

Có nên đăng ký hiến tim không? Lợi ích và giá trị nhân văn

Dù là một quyết định mang tính cá nhân, hiến tim lại mang đến những giá trị vô cùng to lớn, không chỉ cho người nhận, mà còn cho toàn xã hội. Cùng khám phá giá trị và ý nghĩa của hành động này để biết có nên đăng ký hiến tim hay không.

Cứu sống, trao tặng sự sống cho người khác

Số ca ghép tim thực tế hàng năm ở Việt Nam trong những năm gần đây vào khoảng 90 ca/năm. Do đó nguồn tạng (đặc biệt từ người chết não) vẫn rất thiếu so với nhu cầu. Việc đăng ký hiến tim không chỉ là trao đi một phần cơ thể, mà là trao tặng cơ hội sống cho người đang cận kề cái chết vì bệnh tim giai đoạn cuối.

Mang lại ý nghĩa tinh thần sâu sắc

Hiến tim không chỉ mang ý nghĩa cứu người mà còn giúp người hiến ra đi thanh thản, để lại dấu ấn nhân đạo trong cuộc đời. Với nhiều gia đình, biết rằng một phần người thân vẫn đang sống trong cơ thể khác là niềm an ủi lớn lao, xoa dịu nỗi đau mất mát.

Được Nhà nước bảo vệ quyền lợi

Người đăng ký hiến tạng được lưu trữ hồ sơ tại Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, đảm bảo quyền tự nguyện và bảo mật thông tin. Họ cũng được tư vấn, hướng dẫn chi tiết về quy trình, điều kiện và quyền lợi theo quy định pháp luật. Mọi hoạt động lấy - ghép tạng đều được giám sát nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn việc lạm dụng hay trục lợi trong y tế.

Quy định về hiến tim theo pháp luật Việt Nam

Toàn bộ hoạt động hiến, lấy và ghép tim đều tuân thủ Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác (năm 2006) cùng các văn bản hướng dẫn liên quan.

Điều kiện được đăng ký hiến tim

Theo quy định, mọi công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, đều có quyền đăng ký hiến tim và các bộ phận cơ thể khác. Việc hiến phải hoàn toàn tự nguyện, không bị ép buộc, đe dọa hay chi phối bởi lợi ích vật chất. Người hiến được quyền thay đổi hoặc hủy đăng ký bất kỳ lúc nào trước khi qua đời.

Căn cứ pháp lý

Hoạt động hiến tạng, trong đó có hiến tim, được quy định tại Luật số 75/2006/QH11 và Nghị định 56/2008/NĐ-CP hướng dẫn thi hành. Cơ quan chịu trách nhiệm quản lý và điều phối là Bộ Y tế, phối hợp với Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người. Các đơn vị y tế thực hiện ghép tim phải đạt chuẩn kỹ thuật và được cấp phép hoạt động bởi Bộ Y tế.

Nguyên tắc thực hiện hiến tim

Việc lấy và ghép tim chỉ được tiến hành khi có xác nhận chính thức về chết não hoặc ngừng tim hoàn toàn từ hội đồng chuyên môn độc lập. Điều này nhằm đảm bảo tính đạo đức và loại bỏ mọi nghi ngờ về việc “lạm dụng y khoa”. Mọi thông tin liên quan đến người hiến và người nhận được bảo mật tuyệt đối, tuân thủ quy định về quyền riêng tư. Đặc biệt, pháp luật nghiêm cấm mọi hành vi mua bán, trao đổi, môi giới nội tạng dưới bất kỳ hình thức nào. Vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự Việt Nam.

Thủ tục đăng ký hiến tim tại Việt Nam

Đăng ký hiến tạng là biểu lộ nguyện vọng trong quy trình hiến tạng, trong đó có hiến tim. Hiện nay, thủ tục đăng ký hiến tim tại Việt Nam đã được đơn giản hóa, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận.

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ cần thiết

Trước tiên, người đăng ký cần chuẩn bị các giấy tờ cơ bản gồm:

• Căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn hạn sử dụng;
• Đơn đăng ký hiến mô, tạng sau khi chết hoặc chết não theo mẫu do Bộ Y tế ban hành.

Tất cả thông tin phải được điền chính xác, thể hiện rõ nguyện vọng hiến tim và các bộ phận cơ thể khác (nếu có).

Bước 2: Nộp hồ sơ đăng ký

Người dân có thể bày tỏ nguyện vọng hiến tạng tại các cơ sở y tế gần nhất. Tuy nhiên việc cấp thẻ đăng ký chính thức hiện chỉ được thực hiện bởi Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người (được đặt tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) và một số đơn vị đầu mối như Bệnh viện Chợ Rẫy. Các bệnh viện khác thường tiếp nhận nguyện vọng và chuyển về Trung tâm để xác minh. Việc đăng ký trực tuyến có thể thực hiện qua hệ thống đăng ký hiến tạng do Trung tâm/đơn vị điều phối triển khai và Bộ Y tế có trang thông tin hướng dẫn.

Bước 3: Xác nhận và cấp thẻ đăng ký hiến tạng

Sau khi hồ sơ được tiếp nhận và xác minh, Trung tâm sẽ cấp “Thẻ đăng ký hiến mô, tạng sau khi chết hoặc chết não”. Thẻ có giá trị pháp lý trên toàn quốc, thể hiện cam kết tự nguyện của người hiến, đồng thời là cơ sở để bệnh viện thực hiện điều phối khi người hiến qua đời.

Bước 4: Cập nhật hoặc thay đổi thông tin

Nếu người hiến muốn hủy, tạm dừng hoặc thay đổi thông tin đăng ký, chỉ cần gửi yêu cầu đến Trung tâm hoặc cơ sở tiếp nhận trước đó. Quyền tự quyết luôn được tôn trọng tuyệt đối và người đăng ký có thể rút lại nguyện vọng bất kỳ lúc nào mà không cần lý do.

Những lưu ý quan trọng khi đăng ký hiến tim

Trước khi đưa ra quyết định hiến tím, có một số lưu ý mà mọi công dân đều cần biết như:

Đăng ký hiến tim không ảnh hưởng đến sức khỏe khi còn sống

Việc hiến tim chỉ được thực hiện sau khi người hiến đã chết não hoặc ngừng tim hoàn toàn, dưới sự giám sát nghiêm ngặt của đội ngũ y tế. Trong suốt quá trình đăng ký, người hiến không phải trải qua bất kì thủ thuật hay can thiệp y học nào, nên hoàn toàn an toàn về sức khỏe.

Cần thông báo với gia đình và người thân

Việc chia sẻ giúp tránh hiểu lầm, đồng thời giúp người thân chuẩn bị tâm lý và đảm bảo sự đồng thuận khi quyết định được thực hiện sau này. Sự đồng hành và ủng hộ của gia đình giúp người hiến cảm thấy an tâm hơn với lựa chọn của mình.

Giữ gìn thẻ đăng ký cẩn thận

Sau khi hoàn tất thủ tục, người đăng ký sẽ được cấp “Thẻ hiến mô, tạng sau khi chết hoặc chết não”. Thẻ nên được giữ cùng giấy tờ tùy thân (như CMND/CCCD, giấy phép lái xe) để thuận tiện cho việc xác minh khi cần thiết.

Không hiến tim trong một số trường hợp y học

Một số bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng có thể làm người hiến không đủ tiêu chuẩn cho một số loại tạng nhất định. Tiêu chuẩn loại trừ phụ thuộc vào bệnh lý cụ thể, loại tạng và chính sách y tế.

Đăng ký hiến tim là hành động giàu tính nhân văn nhưng cần được thực hiện đúng quy định, có hiểu biết và chuẩn bị kỹ lưỡng. Khi hiểu rõ quy định và thủ tục hiến tạng, mỗi người có thể chủ động trao đi món quà vô giá, giúp hồi sinh những trái tim đang khao khát được sống.